“Vướng” qui định, lao động tự do khó mua bảo hiểm y tế

• Nhọc nhằn bảo hiểm thất nghiệp và bảo hiểm y tế tự nguyện hộ gia đình
• Mọi người đều có thể mua bảo hiểm y tế tự nguyện
• Triển khai bảo hiểm y tế tự nguyện sửa đổi ngay trong tháng 12

Buổi giám sát cho thấy, người dân ở diện lao động tự do, lao động nhập cư, công nhân trong các khu nhà trọ trên địa bàn hiện rất khó mua được BHYT, còn đại lý BHYT thì không nắm hết được thủ tục, qui định.

Theo Cơ quan Bảo hiểm xã hội quận 7, đến nay mới chỉ có khoảng 10% người dân trên địa bàn tham gia BHYT hộ gia đình. Mặc dù đã tuyên truyền, vận động rất nhiều do các đại lý trực tiếp làm việc với người dân mới thấy nảy sinh rất nhiều vấn đề bất cập, nhất là từ khi việc trả thẻ bảo hiểm y tế được thực hiện qua bưu điện.

Theo bà Nguyễn Thị Kiều Phương Loan, Phó chủ tịch UBND phường Tân Quy cho biết, trước đây khi phường xã trả trực tiếp thẻ BHYT cho người dân thì còn có thể thực hiện được đúng thời hạn nhưng  từ khi áp dụng trả thẻ BHYT qua đường bưu điện khiến người dân phải đợi ít nhất 15 ngày mới có thể nhận được thẻ.

Điều kiện bắt buộc các thành viên trong hộ dân đều phải tham gia mua BHYT sẽ gây khó cho đối tượng là lao động tự do.

Một đại biểu khác cũng là người dân thuộc Q.7 đặt câu hỏi thắc mắc: Người dân địa phương mua BHYT tại đại lý phường, tại sao không nhận luôn thẻ tại đại lý mà phải mất công chuyển qua bưu điện? Nếu xảy ra thất lạc trong quá trình vận chuyển thì sẽ như thế nào?

Bà Tô Thị Minh Châu (đoàn giám sát HĐND TP) cho rằng, chỉ vướng ở khâu bưu điện mà quận, phường loay hoay không xử lý được, bắt người dân phải đợi chờ quá lâu trong thủ tục mua thẻ BHYT, là do địa phương quá hình thức và cứng nhắc trong thủ tục hành chính.

Ngoài ra, trong việc kê khai BHYT vẫn còn rườm rà đối với cả người mua mới và người gia hạn thẻ khiến người dân gặp không ít khó khăn, nhất là với những đối tượng là người cao tuổi, người lao động có dân trí thấp. Bên cạnh đó, có một thực tế là bản thân các đại lý bảo hiểm y tế phường xã không được cập nhật thường xuyên các thay đổi của văn bản nên đã xảy ra không ít trường hợp đại lý thu sai đối tượng, yêu cầu một số thủ tục không có trong quy định, áp đặt nơi khám chữa bệnh ban đầu…

Tại buổi làm việc, đoàn giám sát của HĐND TP cũng quan tâm tới những đối tượng như lao động tự do, lao động nhập cư, công nhân trong các khu nhà trọ trên địa bàn có được mua BHYT hay không trong khi số lao động nhập cư đang chiếm khoảng 1/3 dân số địa bàn?

Mặc dù theo Vụ Bảo hiểm Y tế (Bộ Y tế), những người lao động tự do tối đa trong 3 tháng phải khai báo tạm trú. Vì thế, theo nguyên tắc, họ có sổ tạm trú sẽ được tham gia BHYT theo hình thức hộ gia đình, thế nhưng khi áp dụng vào thực tế mới thấy xuất hiện rất nhiều vấn đề. Trong đó, theo qui định, công nhân nhà trọ, lao động tự do phải có đăng ký tạm trú KT3 trên địa bàn hoặc được xác nhận tạm trú cùng chủ hộ mới được mua BHYT với điều kiện toàn bộ thành viên trong hộ khẩu đó cũng phải tham gia bảo hiểm y tế. Điều này là quá khó đối với công nhân hoặc lao động tự do.

Bà Lưu Thị Thanh Huyền, Phó Giám đốc Bảo hiểm xã hội TP Hồ Chí Minh khẳng định, chỉ cần lao động tự do có sổ lưu trú xác nhận của công an địa phương là có thể được mua BHYT với điều kiện tất cả các thành viên có tên trong sổ lưu trú đó cũng phải tham gia.

Và đưa ra ví dụ: Một dãy nhà trọ khoảng 10 phòng, mỗi phòng 4-5 người thì không thể yêu cầu chủ nhà trọ phải kê khai toàn bộ 40-50 người này khi mua BHYT hộ gia đình mà chỉ cần từng phòng trọ đã có sổ lưu trú và xác nhận của công an địa phương là có thể mua được BHYT trong trường hợp tất cả các thành viên trong phòng trọ đó cũng phải cùng mua.

Song với điều kiện bắt buộc này, theo các đại lý, người lao động tự do sẽ vô cùng khó khăn và hầu như không mua được BHYT. Do đó theo đề xuất của bà Thi Thị Tuyết Nhung, Phó ban Văn hóa xã hội - HĐND TP Hồ Chí Minh, bảo hiểm xã hội quận phải tăng cường phối hợp với các phường để cập nhật những thay đổi trong văn bản, chính sách, thủ tục; phải khắc phục những vướng mắc đang tồn tại, ưu tiên việc đặt quyền lợi người dân lên hàng đầu, vì đợi chờ 1 ngày, người dân khổ 1 ngày khi chờ có thẻ BHYT để khám chữa bệnh.