Viêm gan B và C là nguyên nhân gây ung thư gan hàng đầu

• Chỉ có hơn 78% trẻ em tiêm phòng viêm gan B
• Tỉ lệ mắc bệnh viêm gan đang cao
• Trẻ sơ sinh tử vong nghi do tiêm vắc xin viêm gan B
• Tỷ lệ viêm gan ngày càng tăng
• Có đến 90% số người tiêm chích ma túy nhiễm virus viêm gan C

Đặc biệt, trong số những người hiến máu lần đầu ở độ tuổi 18 - 60 tuổi, tỷ lệ người khỏe mạnh mang virus viêm gan B thay đổi theo từng vùng, miền, dao động từ 15 - 25%. Tình hình nhiễm virus viêm gan B ở nhóm người khỏe mạnh và phụ nữ có thai tại Việt Nam cũng chiếm 10 - 20%. Đây là yếu tố quan trọng gây nhiễm virus viêm gan B ở trẻ em do qua lây truyền mẹ  -con trong quá trình chuyển dạ đẻ và là nguyên nhân chính gây viêm gan mạn tính ở trẻ em.

Theo kết quả của các nghiên cứu trong nước và quốc tế, 90% số trẻ nhiễm virus viêm gan B sau khi sinh hoặc trong những năm đầu đời có nguy cơ chuyển thành nhiễm virus viêm gan B mãn tính. Viêm gan mạn tính đang trở thành một vấn đề y tế nghiêm trọng ở Việt Nam và ung thư gan là nguyên nhân chính gây tử vong do ung thư. 

Người bệnh bị ung thư gan phải ghép gan mới có cơ hội sống

Theo PGS.TS. Trần Đắc Phu, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng, viêm gan virus là bệnh truyền nhiễm phổ biến, gây ra các hậu quả nghiêm trọng về sức khỏe và tử vong do biến chứng. Người nhiễm virus viêm gan cấp tính thường không có triệu chứng hoặc biểu hiện không rõ ràng, những trường hợp nặng có thể gây suy gan cấp hoặc kéo dài dẫn đến viêm gan mạn, xơ gan và ung thư gan.

Có 5 loại viêm gan virus, trong đó viêm gan virus B và C lây truyền qua đường máu và dịch thể, tương tự với đường lây truyền HIV; viêm gan virus D chỉ lây truyền khi có mặt viêm gan B, và có đường lây truyền tương tự. Viêm gan virus A và E lây qua đường phân - miệng do thức ăn, nước uống và vệ sinh không đảm bảo. Trong đó, virus viêm gan B và C là nguyên nhân gây ung thư gan hàng đầu, ước tính có khoảng 57% các trường hợp xơ gan và 78% trường hợp ung thư gan tiên phát do nhiễm virus viêm gan B và C.

Công bố mới nhất của Tổ chức Y tế thế giới cho biết, hiện có trên 240 triệu người nhiễm virus viêm gan B mãn tính và khoảng 130-150 triệu trường hợp nhiễm virus viêm gan C mãn tính. Hàng năm có khoảng 1,4 triệu người tử vong do viêm gan virus. 

Nguyên nhân có liên quan đến virus viêm gan đứng thứ 7 trong các nguyên nhân gây tử vong nhiều nhất. Người tiêm chích ma túy dễ bị nhiễm cả hai loại virus viêm gan B và virus viêm gan C do tình trạng dùng chung bơm kim tiêm. Khoảng 10 triệu người nhiễm virus viêm gan C trong số 16 triệu người tiêm chích ma túy.

Mặc dù rất nguy hiểm như vậy, nhưng theo Bộ Y tế, bệnh viêm gan virus B và C có thể dự phòng và điều trị được. Hiện chưa có vaccine dự phòng cho viêm gan C nhưng có thể được chữa khỏi nhờ các thuốc mới có tác dụng trực tiếp lên virus với tỷ lệ khỏi bệnh tới trên 90%.

Nhiều bệnh nhân bị ung thư gan do viêm gan

Tổ chức Y tế Thế giới khuyến cáo, có thể loại trừ viêm gan virus B và C là mối đe dọa sức khỏe cộng đồng vào năm 2030 bằng các biện pháp dự phòng lây nhiễm như tiêm vaccine viêm gan B trong vòng 24h đầu sau sinh, kiểm soát nhiễm khuẩn trong các cơ sở y tế và can thiệp giảm tác hại.

Đối với trẻ em ở khu vực có tỷ lệ nhiễm virus viêm gan B cao như Việt Nam, Tổ chức Y tế thế giới khuyến cáo tất cả trẻ em đều nên được tiêm phòng vaccine viêm gan B trong vòng 24 giờ sau khi sinh và các liều sau đó theo lịch tiêm chủng. Nhưng đáng lo ngại là, tỷ lệ tiêm vaccine viêm gan B liều sơ sinh (trong vòng 24 giờ đầu) hiện chỉ đạt 39%. 

Hiện, việc tiếp cận với các thuốc này vẫn hạn chế do chi phí điều trị hiện còn cao so với khả năng chi trả của người bệnh. Mặt khác, việc không tuân thủ đầy đủ phác đồ điều trị có thể làm giảm hiệu quả của việc điều trị.

Các chuyên gia cho biết, nhiễm virus viêm gan, đặc biệt là virus viêm gan B và viêm gan C đang diễn ra âm thầm,  nhưng lại là vấn đề rất lớn đối với sức khỏe người dân nước ta hiện nay, bởi tiềm ẩn nhiều nguy cơ biến chứng và tử vong cho người bệnh. 

Vì thế, công tác phòng chống bệnh viêm gan virus cần được đẩy mạnh hơn nữa với các giải pháp tổng thể, đồng bộ. Người dân cũng cần tăng cường tìm hiểu, nắm bắt thông tin để nhận biết đầy đủ về bệnh viêm gan virus, chủ động thực hiện các biện pháp phòng bệnh, bảo vệ sức khỏe cho bản thân, gia đình và cộng đồng.

Để ngăn chặn gánh nặng bệnh tật do virus viêm gan ngày càng trở nên nặng nề, Tổ chức Y tế thế giới đã kêu gọi các nước và các đối tác xây dựng các chiến lược hiệu quả nhằm đối phó với các thách thức của bệnh viêm gan và nâng cao nhận thức về căn bệnh này.