Thế giới đang ở giữa giai đoạn tồi tệ nhất của cuộc khủng hoảng COVID-19

Thứ Hai, 03/05/2021, 08:10

Số ca mắc mới ở Ấn Độ đã giảm nhẹ trong ngày 2/5 nhưng số ca tử vong ghi nhận mức kỷ lục với 3.689 trường hợp. Tuy nhiên, Ấn Độ hiện không phải là điểm nóng COVID-19 toàn cầu duy nhất. Thổ Nhĩ Kỳ đã bước vào đợt phong tỏa toàn quốc đầu tiên từ 29/4, trong khi Iran ghi nhận ca tử vong mới cao nhất kể từ khi dịch bùng phát.

Một năm trước, khi đại dịch COVID-19 vẫn còn trong giai đoạn sơ khai, Tổng Giám đốc Tổ chức Y tế thế giới (WHO) Tedros Adhanom Ghebreyesus đã nhấn mạnh rằng, cách tiếp cận toàn cầu sẽ là cách duy nhất để thoát khỏi cuộc khủng hoảng: “Con đường phía trước là đoàn kết: đoàn kết ở cấp quốc gia và đoàn kết ở cấp toàn cầu”.

12 tháng đã trôi qua và những cảnh tượng khủng khiếp ở Ấn Độ, nơi các bệnh viện la liệt bệnh nhân, hàng nghìn người chờ chết vì thiếu oxy, cho thấy những cảnh báo đó đã không được chú ý. Ấn Độ hiện không phải là điểm nóng COVID toàn cầu duy nhất. Thổ Nhĩ Kỳ đã bước vào đợt phong toả toàn quốc đầu tiên từ 29/4, một bước đi không mong muốn do tỷ lệ lây nhiễm ở nước này đang cao nhất châu Âu.

Iran ghi nhận số ca tử vong hàng ngày cao nhất từ đầu dịch cho đến nay vào đầu tuần trước, trong bối cảnh nhiều thị trấn, thành phố phải đóng cửa để hạn chế dịch lây lan. Tổng thống Hassan Rouhani cho biết, đất nước ông đang hứng chịu làn sóng dịch thứ tư. Bức tranh dịch bệnh trên hầu khắp khu vực Nam Mỹ cũng ảm đạm không kém. Brazil, với trên 14,7 triệu ca nhiễm và trên 400.000 ca tử vong, tiếp tục ghi nhận tỉ lệ tử vong do COVID-19 theo ngày tính trên dân số cao nhất thế giới.

Vận chuyển vaccine COVID-19 theo sáng kiến COVAX cho các nước thu nhập thấp. Ảnh: Getty Images

Một số quốc gia đã phải cầu xin thế giới giúp đỡ để đối phó với khủng hoảng. Máy tạo oxy, máy thở và các vật tư y tế khác đã được nhiều nước cứu trợ cho Ấn Độ trong những ngày gần đây, nhằm giúp giải cứu thảm cảnh ở quốc gia đông dân số 2 thế giới. Nhưng một phản ứng phối hợp toàn cầu phối hợp mà ông Tedros Adhanom Ghebreyesus thúc giục một năm trước, và nhiều lần kể từ đó vẫn chưa đạt được. Trong khi một số nước phương Tây đang hướng tới cuộc sống bình thường trở lại trong những tuần tới thì bức tranh toàn thế giới vẫn còn rất thảm khốc.

Đầu tuần này, WHO cho biết, số ca nhiễm COVID-19 trên toàn cầu đã tăng trong tuần thứ 9 liên tiếp và số ca tử vong tăng tuần thứ 6 liên tiếp. “Nói một cách tổng thể, số ca bệnh trên toàn cầu vào tuần trước gần như nhiều ngang với 5 tháng đầu tiên của đại dịch”, người đứng đầu WHO cho hay.

COVAX, sáng kiến chia sẻ vaccine toàn cầu nhằm cung cấp vaccine miễn phí cho các nước thu nhập thấp một cách công bằng, vẫn là cơ hội tốt nhất để phân phối vaccine và kiểm soát đại dịch. Tuy nhiên, sáng kiến trên phụ thuộc quá nhiều vào khả năng của Ấn Độ, mà cụ thể là Viện Huyết thanh của nước này để sản xuất những liều vaccine AstraZeneca vốn là nền tảng của COVAX.

Ấn Độ cam kết cung cấp 200 triệu liều vaccine COVAX với những lựa chọn có thể tăng cường thêm 900 triệu liều nhằm phân phối cho 92 nước thu nhập thấp và trung bình, song tình hình dịch bệnh COVID-19 ngày càng tồi tệ đã khiến nước này phải dịch chuyển sự tập trung từ sáng kiến COVAX sang ưu tiên tiêm vaccine cho người dân của mình. Cùng lúc đó, các nước phương Tây đang bị chỉ trích vì tích trữ vaccine COVID-19. Một số nước, trong đó có Mỹ, Canada và Anh đã đặt hàng vaccine nhiều hơn mức cần thiết.

Bộ trưởng Y tế Anh Matt Hancock cho biết, Anh hiện đã tiêm vaccine cho những người khỏe mạnh trong độ tuổi 40, sẽ tiêm ít nhất 1 liều vaccine cho tất cả những người cao tuổi và những người dễ bị tổn thương, vì thế, nước này không còn vaccine để gửi sang Ấn Độ. London sẽ chia sẻ thêm vaccine vào giai đoạn sau. Viện Huyết thanh Ấn Độ “đang sản xuất nhiều vaccine hơn bất kỳ tổ chức đơn lẻ nào khác. Điều đó rõ ràng cho thấy họ có thể cung cấp vaccine cho người dân Ấn Độ”, Bộ trưởng Y tế Anh cho hay.

Ở Mỹ, mọi người từ 16 tuổi trở lên đều đủ điều kiện để tiêm vaccine COVID-19 và khoảng 30% dân số Mỹ đã được tiêm vaccine đầy đủ, Trung tâm Ngăn ngừa và Kiểm soát dịch bệnh Mỹ cho hay hôm 30/4. Đầu tuần này, Nhà Trắng cho biết sẽ quyên góp 60 triệu liều vaccine AstraZeneca trong vài tháng tới sau khi xem xét về tính an toàn của vaccine. Hơn một nửa dân số Israel đã nhận được ít nhất 1 liều vaccine COVID-19 và nước này đang dỡ bỏ dần các biện pháp hạn chế.

Đầu tháng 4, chỉ 0,2% trong số 700 triệu liều vaccine trên toàn cầu đến được những nước thu nhập thấp, trong khi các nước thu nhập trung bình và thu nhập cao chiếm hơn 87% số vaccine này. Ở các nước thu nhập thấp, hơn 500 người mới có 1 người được tiêm vaccine trong khi ở các nước thu nhập cao, cứ 4 người thì có 1 người được tiêm vaccine. Đây là một sự tương phản mà Tổng Giám đốc WHO gọi là “sự bất bình đẳng gây sốc”. Ông nói: “Một số nước trong số 92 nước thu nhập thấp thậm chí chưa nhận được liều vaccine nào”.

Là sáng kiến do WHO dẫn đầu, Liên minh Vaccine, còn được biết tới là Gavi và COVAX được thành lập vào năm ngoái như một “giải pháp toàn cầu duy nhất” nhằm đối phó với dịch bệnh bằng cách đảm bảo việc tiếp cận công bằng trên toàn cầu đối với vaccine COVID-19. Mục tiêu ban đầu của COVAX là cung cấp 2 tỷ liều vaccine vào cuối năm 2021, đủ để thể bảo vệ những người có nguy cơ cao hoặc đối tượng dễ tổn thương trước dịch bệnh cũng như các nhân viên y tế trên tuyến đầu chống dịch. Nhưng đối mặt với việc các nước giàu tích trữ vaccine và nguồn cung bị gián đoạn, COVAX đã và đang phải chật vật để theo kịp tiến độ giao hàng.

COVAX đã giao lô vaccine COVID-19 đầu tiên của mình tới Ghana vào ngày 24/2. Và tính đến thời điểm hiện tại, họ đã vận chuyển 49,5 triệu liều vaccine COVID-19 tới 121 quốc gia - kém xa so với kế hoạch ban đầu là phân phối 100 triệu liều vào cuối tháng 3. Cuộc đấu tranh của COVAX là một ví dụ điển hình về những trở ngại đối với một phản ứng phối hợp toàn cầu, khi các quốc gia ưu tiên lợi ích của chính họ.

Khổng Hà (theo CNN)