2 luồng quan điểm về bố trí vốn cho tái định cư Sân bay Long Thành

• Bát nháo việc chuyển nhượng đất trồng cây lâu năm ở khu vực sân bay Long Thành
• Giải phóng mặt bằng xây sân bay Long Thành mất khoảng 23 nghìn tỷ
• Đề xuất nhiều đặc thù cho giải phóng mặt bằng, tái định cư Long Thành
• Người dân phải di dời phục vụ Long Thành sẽ được nhận những gì?

“Long Thành rất khó trở thành TP sân bay, mà dễ trở thành TP nghĩa trang”

ĐB Hoàng Văn Cường (Hà Nội) – Hiệu trưởng Trường ĐH Kinh tế Quốc dân, cho rằng: Còn thiếu dữ liệu chi tiết để tính toán chắc chắn, chính xác quy mô đất cần thu hồi, tổng bồi thường, phương án hỗ trợ, chuyển đổi nghề nghiệp, tái định cư, chưa đánh giá đầy đủ tác động của dự án và cần tính kỹ được - mất khi quy hoạch hai khu tái định cư. 

“Theo báo cáo, trong 2018 – 2019 sẽ xây dựng xong một khu tái định cư với diện tích 280 ha và có 4.823 lô đất trong đó 98% dành để tái định cư cho hơn 4000 hộ. Giai đoạn 2019 – 2020 xây dựng tiếp khu tái định với diện tích 282,79 ha phân thành 1539 lô đất và có 30% để tái định cư cho 469 hộ. Phương án này ngoài diện tích tái định cư còn dư ra 1. 166 nền đất để xây dựng nhà ở theo mô hình phát triển khu đô thị mới. Tuy nhiên việc xây khu tái định cư  có bất cập: Với những khu vực quy hoạch xây dựng đô thị mới thì giá đất trên thị trường thay đổi hàng ngày. Trong khi 4.727 hộ khu tái định cư giai đoạn 1 đã nhận đền bù xong trong giai đoạn 2018 – 2019 thì 469 hộ ở giai đoạn hai đến 2020 mới đền bù thì khi đó giá đất trên thị trường tăng lên rất nhiều, thực hiện đền bù theo giá thị trường hay giá giai đoạn trước? Đây chính là nguyên nhân để gây khiếu kiện trong giải phóng mặt bằng và đền bù tái định cư hiện nay” – ĐB cảnh báo.

Đại biểu Hoàng Văn Cường.

Thứ hai, kinh nghiệm thế giới cho thấy khi hình thành một sân bay quốc tế lưu lượng 25 triệu – 50 triệu hành khách mỗi năm thường kéo theo sự phát triển của các trung tâm thương mại, trung tâm cư trú… như vậy thường sẽ phát triển thành thành phố sân bay. 

Sân bay quốc tế Long Thành được xây dựng với lưu lượng tới 100 triệu hành khách mỗi năm, nằm ở trung tâm của vùng kinh tế trọng điểm Đông Nam Bộ, cách thành phố Hồ Chí Minh 40 km, cách Biên Hòa 30 km, cách Vũng Tàu 70km. Nước ta đang trong quá trình đô thị hóa nhanh vì tỉ lệ đô thị hóa hiện nay chưa đạt 4%, do vậy chắc chắn khu vực sân bay Long Thành sẽ hình thành khu đô thị mới theo hướng dịch vụ và trung tâm phát triển gần sân bay với hàng ngàn ha.

Việc hình thành khu tái định cư tại Bình Sơn với quy mô 289,79 ha sẽ phá vỡ quy hoạch để hình thành thành phố sân bay hiện đại trong tương lai tại khu vực này.

Vì thế. theo tôi chỉ nên quy hoạch một khu tái định cư và điều chỉnh lại các quy mô của những lô đất đã quy hoạch tái định cư với diện tích quá lớn từ 250 – 300m2. Nhiều đại biểu đã cho rằng tái định cư với những lô đất lớn như thế này là không phù hợp với điều kiện của những người dân phải tái định cư ở khu vực đó. Với điều kiện đó chỉ cần một khu tái định cư là có thể đủ đảm bảo vượt quá 5.196 lô đất đảm bảo tái định cư một lần.

Đồng thời, đề nghị chính phủ sớm quy hoạch ngay một thành phố Long Thành song song với việc xây dựng sân bay Long Thành để mang lại nguồn thu hàng trăm ngàn tỉ mà còn giúp phát triển trung tâm phát triển hiện đại ở khu vực Đông Nam Bộ.

ĐB cũng cho rằng: Cần tính toán lại việc quy hoạch khu nghĩa trang tại xã Bình An. Theo báo cáo sẽ quy hoạch khu nghĩa trang 50,9ha tại đây, trong đó 20 ha là khu nghĩa trang nhân dân phục vụ cho dự án tái định cư, còn lại giao cho công ty TNHH Hoa Viên Bình An để kinh doanh. Mọi người chắc đều biết trong phạm vi cách thành phố lớn từ 40 - 70 km như hiện nay thì giá bán mỗi m2  đất đặt phần mộ cho người chết có khi còn cao hơn giá đất xây dựng cho người sống. 

Với vị trí đắc địa như Long Thành, đặc biệt tại xã Bình An là xã nằm trong trung tâm phát triển đô thị trong tương lai thì đất nghĩa trang có thể còn cao hơn nhiều so với đất đô thị, đất biệt thự. Do vậy đề nghị cân nhắc bài học kinh nghiệm từ nghĩa trang Văn Điển ở Hà Nội - quy mô chưa đến 20 ha nhưng là vật cản rất lớn thu hút đầu tư phát triển đô thị hóa phát triển xuống phía nam Hà Nội. Do vậy, nếu quy hoạch nghĩa trang tại Bình An với diện tích đất gần gấp 3 lần nghĩa trang Văn Điển hiện nay thì cần cân nhắc giữa lợi ích trước mắt rất lớn nhưng hậu quả tương lai lâu dài sẽ cản trở sự phát triển của cả một khu vực trung tâm Đông Nam Bộ.

"Tôi e ngại với quy hoạch và tầm nhìn cho dự án như thế thì Long Thành rất khó trở thành thành phố sân bay mà trở thành một thành phố nghĩa trang" - ĐB nêu quan ngại. 

Tuy vậy, ngược lại với quan điểm của ĐB Cường, ĐB Lưu Bình Nhưỡng lại cho rằng nên cân nhắc không nên để TP phát triển quá gần sân bay.

Bộ trưởng GTVT: 15.000 tỷ cho các dự án cấp bách còn quan trọng hơn cao tốc Bắc -Nam

Liên quan đến phương án bố trí vốn cho dự án, nhiều ĐB cũng có quan điểm khác nhau. Trong khi ĐB Hoàng Quang Hàm (Phú Thọ) cho rằng nên chọn phương án 1 – dùng 15.000 tỷ đồng trong 80.000 tỷ Quốc hội dành cho các công trình quan trọng quốc gia đến 2020 (trong đó có 10.000 tỷ bố trí cho dự án chống ngập TP. HCM, 55.000 tỷ bố trí cho cao tốc Bắc Nam) thì ĐB Đặng Thuần Phong (Bến Tre) cho rằng phương án 1 gần như không khả thi, nên dùng phương án 2 là lấy từ dự phòng trung hạn 200.000 tỷ đồng.

ĐB Vũ Thị Lưu Mai (Hà Nội) lại cho rằng phương án 1 cũng chưa thực sự hợp lý, vì 15.000 tỷ cho 4 dự án đường sắt, 10 dự án đường bộ đều rất cấp bách, nếu không làm sẽ ảnh hưởng lớn đến an toàn đường sắt và 10 dự án đường bộ đang thi công sẽ gây lãng phí lớn.

ĐB Trần Hoàng Ngân (TP HCM) lại cho rằng phương án 1 hợp lý hơn, vì dự phòng trung hạn 200.000 tỷ không phải dự phòng chung mà là dự phòng của từng địa phương, từng khoản, từng bộ... nên nếu lấy ra sẽ ảnh hưởng đến các địa phương, phải giải trình chi tiết mới lấy ra được. Thêm vào đó, phương án 1 dễ giải ngân hơn, vì lấy từ dự phòng sẽ phải qua rất nhiều thủ tục.

Dù vậy, giải trình trước Quốc hội, Bộ trưởng Bộ GTVT cho rằng, khoản 15.000 tỷ đồng dành cho 4 dự án đường sắt và 10 dự án đường bộ còn “bức xúc hơn cao tốc”, vì đường sắt vẫn ở thế độc đạo, nếu tắc sẽ gây thiệt hại rất lớn; hay các dự  đường bộ kéo dài cũng sẽ gây thất thoát rất lớn. Do đó, rất mong Quốc hội ủng hộ phương án 2 để hài hòa các loại hình vận tải