Cuộc chiến chống thực phẩm bẩn đòi hỏi trách nhiệm lớn từ doanh nghiệp

Thứ Tư, 24/01/2018, 08:30
Vấn đề an toàn thực phẩm (ATTP) ở nước ta đang gây nhiều lo lắng cho người dân, nhất là mỗi dịp Tết Nguyên đán và lễ hội - thời điểm nhu cầu tiêu thụ thực phẩm của người dân tăng cao, nên các đối tượng buôn bán hàng lậu, hàng giả, thường đưa các sản phẩm kém chất lượng ra thị trường, dẫn đến nhiều vụ ngộ độc, thậm chí tử vong đã xảy ra. 


Nhằm tìm ra nguyên nhân và tìm ra những giải pháp phòng chống thực phẩm bẩn, chiều 18-1, tại Hà Nội, cuộc tọa đàm "Cuộc chiến chống thực phẩm bẩn: Bất cập từ quản lý và giải pháp cho doanh nghiệp" do nhiều đơn vị phối hợp tổ chức đã diễn ra.

Theo bà Trần Việt Nga, Phó Cục trưởng Cục ATTP (Bộ Y tế), đấu tranh với các hành vi sai phạm trong ATTP còn nhiều gian nan, bởi các đối tượng sản xuất, kinh doanh thực phẩm bẩn ngày càng tinh vi, nên khó phát hiện. Trong khi đó, việc quản lý, thanh kiểm tra và phòng chống thực phẩm bẩn của các cơ quan hữu quan còn chồng chéo, bất cập, chế tài xử phạt chưa đủ sức răn đe; người dân chưa kiên quyết với việc phòng chống vi phạm ATTP, khiến vấn nạn thực phẩm bẩn có xu hướng gia tăng.

Bà Trần Việt Nga cũng cho biết thêm, việc truy xuất nguồn gốc và thu hồi thực phẩm bẩn chưa nghiêm. Muốn làm được thì từ ban đầu phải có hệ thống kiểm soát mới truy xuất và thu hồi được, nhưng do Việt Nam có quá nhiều cơ sở nhỏ lẻ nên kiểm soát rất khó khăn.

Luật sư Trần Hữu Huỳnh, Chủ tịch Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam cho biết, Quốc hội đã có chương trình giám sát về ATTP và chỉ rõ nguyên nhân tình trạng thực phẩm bẩn còn diễn ra là do còn tình trạng sử dụng chất cấm trong sản xuất thực phẩm không rõ nguồn gốc xuất xứ; công nghệ chế biến lạc hậu; thu hồi xử lý thực phẩm bẩn chưa nghiêm; môi trường sản xuất chưa an toàn; chế tài xử lý chưa răn đe; bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng chưa tốt; thực phẩm không rõ nguồn gốc, xuất xứ, không bảo đảm an toàn vẫn lưu thông trên thị trường...

Ông Nguyễn Mạnh Hùng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam lưu ý việc người tiêu dùng cần được bảo vệ 2 quyền. Thứ nhất là quyền thông tin vì hiện quyền thông tin về hàng hóa, đơn vị kinh doanh sản xuất còn hạn chế khiến người tiêu dùng khó kiểm tra được chất lượng hàng hóa, kể cả hàng hóa có tem, giấy chứng nhận. Điều này khiến doanh nghiệp muốn làm ăn tử tế, tâm huyết cũng khó có điều kiện phát triển.

Theo khảo sát, người tiêu dùng sẵn sàng chấp nhận giá đắt hơn nhưng phải an toàn. Có thể nói, giữa người sản xuất và người tiêu dùng chưa “gặp” nhau.

“Thứ hai là quyền an toàn. Hiện nay, rất nhiều thực phẩm vẫn chứa nhiều tồn dư hóa chất, chất bảo quản dẫn đến tình trạng khi người tiêu dùng bị ngộ độc thực phẩm. Vấn đề bảo vệ người tiêu dùng đã được Quốc hội quan tâm, nhưng thực tế vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu” -  ông Hùng thông tin.

Trong khi đó, lỗ hổng từ việc quản lý hàng giả đã gây ra thực phẩm bẩn là một thực tế nhức nhối. Ông Hồ Quang Thái, Chánh Văn phòng Quỹ Chống hàng giả cho biết, thực trạng thực phẩm bẩn đang gây bức xúc dư luận. Khi đi chợ, siêu thị mua thực phẩm, người tiêu dùng không biết dùng thực phẩm nào bởi tình trạng thực phẩm bẩn đang tràn lan. Hiện nay cơ sở để căn cứ xác định hàng giả cũng vô cùng khó khăn, khi 6 năm qua mới chỉ khởi tố được một vụ về ATTP. Muốn xác định được hàng giả thì phải có hàng thật để so sánh và có đơn khởi kiện của doanh nghiệp, cơ quan quản lý mới có cơ sở để xử lý.

"Chúng tôi kiểm tra ở chợ Kim Biên, TP Hồ Chí Minh thì thấy bày bán công khai các hóa chất kích thích cây cối mọc nhanh, tẩy hàng ôi thiu, hương liệu pha chế đồ uống; hay các tư thương dùng hoá chất để ướp tẩm thực phẩm như măng. Biết là rất hại nhưng khi bắt giữ người sai phạm thì không xử lý được vì chưa có chế tài.

Trước đó, chúng tôi kiểm tra đột xuất một doanh nghiệp mỹ phẩm. Quy chuẩn doanh nghiệp tự công bố và được Sở Y tế TP Hồ Chí Minh cấp chứng nhận nhưng các sản phẩm đều vi phạm. Một loại máy mà sản xuất ra được 38 sản phẩm khác nhau, vệ sinh môi trường không đảm bảo. Do vậy, người dân đang mong chờ cơ chế giám sát từ phía cơ quan quản lý, đồng thời cần phải rạch ròi các cơ sở sản xuất kinh doanh" - ông Thái chia sẻ.

Ở góc độ nông nghiệp sạch và hữu cơ, ông Trần Ngọc Thanh, Phó Chủ tịch Hiệp hội Nông nghiệp Hữu cơ Việt Nam cho biết, khi nói đến thực trạng ATTP, chúng ta mới đang quan tâm tới khâu cuối cùng là khâu tiêu dùng. Tuy nhiên cần quan tâm tới chuỗi thực phẩm vì nó tồn tại qua các khâu như sản xuất, vận chuyển, tiêu dùng. Nếu chúng ta không giải quyết tốt khâu đầu tiên – khâu sản xuất thì chưa giải quyết hết được gốc vấn đề của ATTP.

“Với thực phẩm an toàn, thực phẩm hữu cơ, chúng tôi dựa trên chu trình ba khâu như vậy nhưng lượng chưa đủ để cung cấp ra thị trường. Rau hữu cơ và rau an toàn chênh nhau giá tới gấp đôi, gấp ba. Nhưng rau hữu cơ ra thị trường chưa đến 11 giờ sáng đã hết. Điều này cho thấy, thực trạng tiêu dùng đặc biệt là ở Hà Nội đã có thay đổi và họ mong muốn dùng rau hữu cơ, có nguồn gốc cụ thể” – ông Thanh nói.

Thanh Hằng
.
.
.