Sông Đà Rằng đang oằn mình vì khai thác cát

• Tạm giữ 7 phương tiện khai thác cát trái phép trên sông Đồng Nai
• Hai người dân bị đánh vì ngăn cản hoạt động khai thác cát
• Hoạt động khai thác cát tại khu vực ĐBSCL: "Mạnh ai nấy cấp phép"
• Người dân ngăn chặn sà lan khai thác cát

Phía tả ngạn dòng sông ở thôn Ngọc Phước 2, xã Bình Ngọc, TP Tuy Hòa có mỏ cát của DNTN Xí nghiệp xây dựng Hưng Thịnh (trụ sở giao dịch tại số 5 Nguyễn Công Trứ, phường 1, TP Tuy Hòa). Mỏ cát này được UBND tỉnh Phú Yên cấp giấy phép khai thác cát trên diện tích 4ha với trữ lượng gần 40.000m³, thời hạn khai thác 5 năm (2015-2019) để phục vụ nhu cầu xây dựng ở địa phương, nhưng lại chuyển nhượng quyền khai thác cho Công ty TNHH XD-TM Tuấn Tú. 

Trong khi đó, phía hữu ngạn dòng sông (đoạn thuộc thôn Phú Lễ, xã Hòa Thành, huyện Đông Hòa) và phía tả ngạn (thôn Đông Bình, xã Hòa An, huyện Phú Hòa), 2 máy hút cát của Công ty CP VLXD Phú Yên cũng đang vận hành liên tục, đưa những khối cát từ dưới lòng sông lên bờ. DN này được UBND tỉnh Phú Yên cấp giấy phép khai thác cát trên diện tích 31,7 ha, trữ lượng 784.400m³, thời hạn khai thác đến tháng 7-2018. 

Cuối tháng 10-2016, UBND tỉnh Phú Yên đã cho phép Tổng Công ty CP Thành Trung khai thác mỏ cát 20ha ven sông Đà Rằng (đoạn qua xã Hòa Thành, huyện Đông Hòa) để phục vụ thi công hai dự án ở huyện Đông Hòa là xây dựng hạ tầng khu tái định cư Hòa Tâm và tuyến đường bộ nối QL1A từ Đông Mỹ, thị trấn Hòa Vinh đến KCN Hòa Hiệp…

Những máy hút cát ở hạ lưu sông Đà Rằng hoạt động xuyên suốt ngày đêm.

Theo Sở TN&MT tỉnh Phú Yên, đến thời điểm này, vùng hạ lưu sông Đà Rằng có 9 DN được UBND tỉnh cho phép khai thác cát với tổng khối lượng hơn 1,5 triệu khối. Bên cạnh đó còn có nhiều cá nhân, DN hoạt động khai thác cát “lụi”.

Không phải chỉ phục vụ nhu cầu xây dựng tại địa phương, gần đây đã có hàng chục ngàn khối cát khai thác ở vùng hạ lưu sông Đà Rằng đã được các DN tranh thủ bán ra ngoài tỉnh. Bất chấp những hệ lụy xấu có thể xảy ra trong mùa mưa lũ, những DN được phép khai thác cát đã sử dụng nguồn xà bần, đá vụn đổ xuống dòng sông Đà Rằng tạo nên những cung đoạn giao thông chắn ngang dòng chảy len lỏi giữa bãi bồi để xe ôtô tải chuyên dụng vận chuyển cát.

Bám theo đường đi của những chuyến xe cát rời bến bãi vùng ven hạ lưu sông Đà Rằng, chúng tôi được biết ngoài khối lượng cát vận chuyển bằng đường bộ vào Khánh Hòa, mỗi ngày có rất nhiều chuyến xe vận chuyển cát đến cảng Vũng Rô dưới chân đèo Cả (địa phận xã Hòa Xuân Nam, huyện Đông Hòa) để chuyển tiếp lên tàu vận tải biển chở vào TP Hồ Chí Minh. 

Thông tin từ Công ty TNHH MTV cảng Vũng Rô, đến thời điểm này đã có 5 DN thuê mặt bằng ở cảng này để tập kết, bốc dỡ cát lên tàu vận tải biển, gồm: Công ty TNHH sản xuất cửa Châu Á, Công ty TNHH XD-TM Tuấn Tú, Công ty TNHH phát triển giao thông Toàn Thịnh, Công ty TNHH Nam Hải và Công ty CP xây dựng U&I. 

Theo chứng từ vận đơn cảng Vũng Rô, Công ty TNHH XD-TM Tuấn Tú đã bán được 12.203 tấn cát, Công ty TNHH sản xuất cửa Châu Á đã bán 3.835 tấn cát. 3 DN còn lại đang vận chuyển cát tập kết ở cảng Vũng Rô để làm thủ tục bốc lên tàu vận tải biển chở vào phía Nam.

Trong văn bản hỏa tốc ký ngày 7-6, ông Nguyễn Chí Hiến – Phó Chủ tịch thường trực UBND tỉnh Phú Yên chỉ đạo Sở TN&MT khẩn trương phối hợp các cơ quan chức trách kiểm tra, làm rõ thông tin các DN sử dụng xà bần, đá vụn làm đường giao thông vận chuyển cát trên lòng sông Đà Rằng và việc bán cát cho các DN vận chuyển đến các tỉnh, thành phố khác.

Công an tỉnh Phú Yên cũng đã vào cuộc xác minh để xử lý vi phạm trong hoạt động bảo vệ môi trường và khai thác, kinh doanh khoáng sản. 

Trước đó vào ngày 29-5, UBND tỉnh Phú Yên cũng đã có văn bản chỉ đạo Sở TN&MT Phú Yên kiểm tra tình hình khai thác cát trên sông Đà Rằng, kịp thời phát hiện, xử lý vi phạm nghiêm minh và báo cáo UBND tỉnh Phú Yên trước ngày 15-6.