Hàng trăm hộ dân kêu cứu vì nạn khai thác cát

• “Vàng tặc” đại náo núi rừng Pa Ka, Quảng Trị
• Bờ sông Thạch Hạt nát bươm vì nạn khai thác cát sỏi trái phép

Đi dọc theo hai bên bờ sông, tại những đoạn quanh co, chúng tôi ghi nhận xuất hiện hàng chục điểm sạt lở đất. Nhiều bụi cây mọc hai bên bờ xưa nay dùng để giữ đất, giờ đã trôi hết xuống sông, gốc rễ trồi lên.

Ông Hồ Văn Khang (54 tuổi, trú tại thôn 4, xã Ea Ô, huyện Ea Kar) bức xúc cho biết, gia đình có hơn 1.000 m² đất để trồng lúa hàng chục năm qua. Vào năm 2014, một doanh nghiệp được cấp phép khai thác cát trên sông thì cũng từ đó, đất của gia đình ông bị sạt lở, sụt dần xuống sông. Đến đầu năm 2016, toàn bộ diện tích canh tác đã bị nhấn chìm.

Nhiều đoạn sông bị sạt lở nghiêm trọng, cuốn hết đất canh tác của người dân.

“Do mảnh đất của gia đình nằm sát khu vực tập kết cát của công ty nên hơn một năm nay, cát nơi đây đã tràn vào bồi lấp mặt ruộng khiến lúa chết hết nên không thể canh tác. Không chỉ gia đình tôi, mà nhiều hộ có đất gần đó cũng lâm vào tình cảnh tương tự. Chúng tôi đã nhiều lần gửi đơn cầu cứu đến các cơ quan chức năng nhưng vẫn chưa được giải quyết”, ông Hướng bức xúc cho biết.

Trao đổi với chúng tôi, ông Nông Văn Hợp (thôn trưởng thôn 7b, xã Ea Ô) cho hay, kể từ khi dòng sông được cấp phép cho một công ty khai thác, nhiều hộ trong thôn bị sạt lở đất canh tác và bị cát tràn hết vào ruộng.

“Chúng tôi đã nhiều lần phản ánh lên chính quyền xã và huyện nhưng chưa thấy các cơ quan chức năng vào cuộc. Nếu cứ tiếp tục tái diễn tình trạng này thì chẳng mấy chốc đất canh tác của người dân đổ hết xuống sông. Về phía doanh nghiệp, họ có hứa sẽ đền bù cho người dân nhưng đến nay vẫn chưa thấy gì”, ông Hợp nói.

Không chỉ hàng trăm hộ dân hai bên bờ sông bị mất đất canh tác, mà ngay cả cây cầu số 1 bắc qua sông Krông Pắk, tuyến đường huyết mạch nối liền giữa các thôn 4, 7b, 6a và 6b cũng sụt lún nghiêm trọng.

Theo quan sát của phóng viên, toàn bộ bê tông gia cố bảo vệ mố cầu bị sụt, trượt sâu khoảng 5m, dài khoảng 12m. Mặt cầu sụt lún, nứt dài, phía dưới xung quanh mố cầu được đổ đất, đóng cọc tre tua tủa để gia cố tạm thời khiến cây cầu có thể bị đổ sập xuống bất cứ lúc nào.

Sông Krông Pắk chảy qua địa bàn huyện Ea Kar. Đầu năm 2014, UBND tỉnh Đắk Lắk đã cấp phép cho Công ty TNHH Khai thác cát Đoàn Kết được quyền khai thác cát trên lòng sông này. Tuy nhiên, sau khi được cấp giấy khai thác, công ty này đã nhượng quyền khai thác cho một doanh nghiệp khác và trong quá trình khai thác, doanh nghiệp này đã không tuân thủ các quy định dẫn đến hàng trăm hécta đất của người dân bị sạt lở, nhấn chìm xuống sông.

Trao đổi về vấn đề trên, ông Hoàng Đắc Tuyên, cán bộ địa chính xã Ea Ô, huyện Ea Kar cho biết, việc cầu bị sụt lún là do nước dâng cao trong đợt lũ cuối năm 2016. Do đó, nếu nói khai thác cát làm hư cầu là không chính xác, bởi xét dưới góc độ chuyên môn còn liên quan nhiều vấn đề. Còn về việc đất người dân bị sạt xuống sông, xã cũng chỉ mới chỉ nghe người dân phản ánh chứ chưa có đơn thư nên chưa thống kê được.

Còn ông Nguyễn Đức Đông, Phó trưởng Phòng TN&MT huyện Ea Kar lại cho rằng, cuối tháng 12-2016, nước lũ quá lớn khiến cầu bị sập. “Cũng có thể một phần nào đó do khai thác cát nhưng phòng không đánh giá hết được. Quá trình đi kiểm tra, Sở TN&MT tỉnh chưa đánh giá được mức độ sạt lở đất của người dân nên phòng cũng chưa nắm hết sự việc”, ông Đông nói.

Tuy nhiên, ngược lại với quan điểm của chính quyền sở tại, ông Mai Quang Vượng, Giám đốc Ban Quản lý Đầu tư và Xây dựng Thủy lợi 8 (Bộ NN&PTNT) cho rằng, cầu số 1 tại xã Ea Ô thuộc đường thi công kết hợp quản lý hồ Ea Rớt - Dự án hồ Krông Pắk Thượng thi công hoàn thành, bàn giao cho UBND huyện Ea Kar sử dụng, quản lý từ tháng 1-2016 với tổng số vốn đầu tư 20 tỷ đồng.

“Theo tôi, nguyên nhân sụt lún cầu không chỉ do nước lũ dâng cao, thay đổi dòng chảy, mà còn do doanh nghiệp khai thác cát quá gần cầu. Chúng tôi đã có báo cáo gửi bên Bộ NN&PTNT để Bộ đề nghị UBND tỉnh Đắk Lắk có hướng xử lý thích hợp”, ông Vượng cho biết.

Cũng theo ông Vượng, sau khi có thông tin cầu bị sụt lún, đơn vị đã cử đoàn công tác xuống hiện trường. Hiện nay, hiện tượng sụt lún đang trở nên nghiêm trọng.

“Tuy nhiên, do cầu đã hết thời hạn bảo hành, chi phí sửa chữa lại ước chừng khoảng 4 tỷ đồng, trong khi ngân sách của huyện lại có hạn. Do đó, ngày 2-3, UBND huyện Ea Kar đã có văn bản đề nghị xem xét cho bổ sung kinh phí để gia cố khắc phục mố cầu số 1 trước mùa mưa lũ 2017. Hiện chúng tôi đang chờ ý kiến chỉ đạo của Bộ. Nếu được Bộ đồng ý, chúng tôi sẽ tiến hành sửa chữa ngay sự cố sụt lún của cầu. Còn việc đất canh tác của người dân bị sụt lún, ảnh hưởng chúng tôi cũng đang chờ chỉ đạo của UBND tỉnh Đắk Lắk”, ông Vượng cho biết thêm.