Leo thang căng thẳng Mỹ - Pakistan

Thứ Tư, 03/01/2018, 08:35

Trong thông điệp đầu tiên của năm mới 2018, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã gay gắt chỉ trích Pakistan, nói rằng nước này nhận tiền của Mỹ nhưng lại cung cấp nơi ẩn náu cho khủng bố. Đây được coi là một đòn giáng mạnh vào mối quan hệ đồng minh vốn không yên ả giữa Washington và Islamabad.

Sau lời chúc về một năm mới thịnh vượng và may mắn gửi đến “tất cả bạn bè, người ủng hộ, kẻ thù, những người ghét bỏ, và thậm chí cả truyền thông dối trá luôn đưa tin giả”, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã có tuyên bố chính trị đầu tiên trong năm 2018, trong đó dọa cắt viện trợ nước ngoài đối với Pakistan, đồng thời cáo buộc nước này chứa chấp các nhóm khủng bố và “lừa dối” Mỹ.

Trong đoạn chia sẻ đăng tải trên trang cá nhân Tweeter ngày 1-1, Tổng thống Mỹ viết: “Mỹ đã ngớ ngẩn khi viện trợ hơn 33 tỷ USD cho Pakistan trong 15 năm qua. Họ (Pakistan) không mang lại cho chúng ta điều gì ngoài những lời dối trá, nghĩ rằng các lãnh đạo của chúng ta là kẻ ngốc. Không những không giúp bắt những kẻ mà chúng ta săn đuổi tại Afghanistan, nước này còn chứa chấp chúng. Không thể như thế nữa!”.

Quan hệ đồng minh Mỹ - Pakistan nhiều sóng gió và càng trở nên lạnh nhạt hơn sau khi ông Donald Trump nhậm chức hồi đầu năm ngoái. Tổng thống Mỹ nhiều lần nói rằng, Pakistan, với vai trò là một đồng minh của Mỹ, đã không đóng góp đủ nhiều trong cuộc chiến chống khủng bố mà Washington dẫn đầu ở quốc gia láng giềng Afghanistan.

Tổng thống Mỹ Donald Trump “dằn mặt” Pakistan ngay trong đầu năm 2018. Ảnh: Getty Images

Hồi tháng 8-2017, khi công bố chiến lược mới về Afghanistan, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã chỉ đích danh Pakistan là “nơi trú ẩn an toàn” cho các nhóm khủng bố, các yếu tố hỗn loạn và bạo lực. Các quan chức Mỹ sau đó còn cảnh báo rằng, Mỹ thậm chí có thể hạ cấp quy chế của Pakistan khỏi mức đồng minh lớn ngoài NATO, nhằm gây sức ép lên quốc gia Nam Á.

Tuần trước, New York Times đưa tin, chính quyền Tổng thống Donald Trump đang xem xét “rất cẩn trọng” khả năng giữ lại khoản viện trợ 255 triệu USD cho Pakistan vốn đã bị trì hoãn do thất bại trong việc loại bỏ các nhóm khủng bố ở nước này. Việc Mỹ cắt viện trợ đối với Pakistan có thể sẽ không phải là một điều bất ngờ.

Tổng thống Mỹ Donald Trump từng “dọa” sẽ cắt viện trợ những nước ủng hộ nghị quyết của Đại hội đồng Liên hợp quốc kêu gọi Mỹ thu hồi quyết định công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel, và Pakistan là một trong 128 nước ủng hộ nghị quyết này. Đặc biệt, khi công bố chiến lược an ninh quốc gia (NSS) mới, ông Donald Trump từng đưa ra cảnh báo sẽ ngừng giúp đỡ Pakistan, đồng thời, đặt ra câu hỏi các khoản viện trợ khổng lồ mà Mỹ dành cho nước này có mang lại lợi ích thực sự cho Mỹ hay không.

Cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama cũng từng lên tiếng về việc Pakistan không thực sự hết mình trong cuộc chiến chống lại chủ nghĩa khủng bố, đặc biệt là đối với nhóm phiến quân Taliban tại Afghanistan. Trong chuyến thăm đến Pakistan, Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence cũng nhấn mạnh rằng Tổng thống Mỹ “đang theo dõi rất sát tình hình”.

Tuyên bố của Tổng thống Mỹ thêm một lần vấp phải sự phản ứng mạnh mẽ từ phía Pakistan. Ngày 2-1, Người phát ngôn Đại sứ quán Mỹ ở Pakistan cho biết, phía Pakistan đã thông báo triệu tập Đại sứ Mỹ David Hale đến văn phòng ngoại giao ở thủ đô Islamabad vào tối ngày trước đó. Người phát ngôn Đại sứ quán Mỹ tại Pakistan cũng xác nhận Đại sứ Hale đã gặp các quan chức Pakistan nhưng không cung cấp thêm chi tiết. Không dừng lại ở đó, Bộ trưởng Ngoại giao Pakistan Khawaja Asif sau đó cũng cho biết, chính phủ của Pakistan đang chuẩn bị câu trả lời “sẽ khiến thế giới biết sự thật”.

Trong khi đó, một số quan chức hàng đầu của Pakistan cũng không ngần ngại đáp trả tuyên bố của ông Donald Trump. Bộ trưởng Quốc phòng Pakistan Khurram Dastgir-Khan khẳng định rằng Mỹ đã nhận “miễn phí” “đất đai, liên lạc không lưu, căn cứ quân sự và hợp tác tình báo để tiêu diệt al-Qaeda trong 16 năm” nhưng không đem lại gì ngoài “những lời mắng nhiếc và sự ngờ vực”.

Thêm nữa, Bộ trưởng Thông tin và Phát thanh Pakistan Marriyum Aurangzeb cũng lên tiếng khẳng định rằng Islamabad đã chịu những “hy sinh chưa từng có” trong cuộc chiến chống khủng bố, đồng thời nhấn mạnh rằng Mỹ không nên đổ lỗi cho Pakistan về thất bại của Washington tại Afghanistan. Truyền thông địa phương dẫn lời cuộc phỏng vấn của Bộ trưởng Ngoại giao Pakistan Khawaja Muhammad Asif cho biết ông yêu cầu Mỹ “tự chịu trách nhiệm cho thất bại ở Afghanistan”.

Nhiều nhà phân tích cho rằng, mối quan hệ giữa Mỹ và Pakistan đã đứng trên bờ đổ vỡ sau vụ Bộ Quốc phòng Mỹ tiến hành tiêu diệt trùm khủng bố Osama Bin Laden trên lãnh thổ Pakistan hồi tháng 5-2011.

Tuy vậy, dù mối quan hệ song phương có liên tục gặp nhiều trở ngại nhưng Mỹ và Pakistan vẫn cần đến nhau bởi những ràng buộc về lợi ích chung. Đối với Pakistan, viện trợ và ủng hộ của Mỹ là một nguồn quan trọng về cả kinh tế lẫn an ninh để giúp Pakistan ổn định đất nước. Đồng thời, Pakistan, với kho vũ khí hạt nhân tương đối phát triển, là một nước quan trọng đối với Mỹ trong cuộc chiến chống lại chủ nghĩa khủng bố trong khu vực, đặc biệt là tại nước láng giềng Afghanistan.

Duy Tiến