Đảng Dân chủ nắm quyền kiểm soát Hạ viện, thử thách mới với chính quyền Trump

Ảnh minh họa. Reuters.

Cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ diễn ra hai năm sau khi trở thành ông chủ Nhà Trắng, ông Trump cùng những người cộng sự đảng Cộng hòa đã mở rộng thêm sức mạnh khi chiếm được đa số trong Thượng viện sau một chiến dịch vận động hết sức dữ dội về các vấn đề, trong đó có nhập cư là chủ đạo.

Tuy vậy, với việc mất nhiều ghế trong Hạ viện vào tay của đảng Dân chủ, kết quả này sẽ trở thành một quả đắng đối với ông Trump sau chiến dịch vận động cho cuộc trưng cầu ý dân sau hai năm tại nhiệm. Tuy vẫn còn một số cuộc đua vẫn chưa kết thúc, đảng Dân chủ đã giành được hơn 30 ghế, nhiều hơn số ghế 23 cần thiết, để tuyên bố chiếm đa số trong Hạ viện gồm 435 thành viên, lần đầu tiên trong 8 năm qua.

Các đảng viên đảng Dân chủ có khả năng tiến hành điều tra nhiều vấn đề liên quan đến Tổng thống Trump, như các tờ khai thuế, các xung đội lợi ích kinh doanh trước đây hay nghiêm trọng nhất là cáo buộc liên quan đến việc cấu kết với Nga trong cuộc tranh cử Tổng thống năm 2016.

Với quyền lực mới, phe Dân chủ cũng có thể buộc ông Trump phải kìm lại nhiều tham vọng lập pháp của mình, có thể gây cản trở cho những cam kết trước đây của ông trong tài trợ xây dựng bức tường biên giới với Mexico, thông qua một gói cắt giảm thuế lớn thứ hai hoặc thực hiện các chính sách cứng rắn về thương mại.

Một sự chiếm đa số đơn thuần trong Hạ viện cũng có thể đủ để buộc tội ông Trump nếu đủ bằng chứng rằng ông cản trở việc thực thi pháp luật hay chiến dịch tranh cử năm 2016 của ông có dính líu đến Nga. Tuy vậy, Quốc hội Mỹ sẽ không thể bãi nhiệm ông mà không có sự đồng ý của Thượng viện với hai phần ba là do đảng Cộng hòa của ông kiểm soát.

“Nhờ có tất cả các bạn, ngày mai sẽ là một ngày mới với nước Mỹ”, lãnh đạo đảng Dân chủ tại Hạ viện Nancy Pelosi phát biểu trong một bữa tiệc mừng chiến thắng của đảng tại Washington, nhấn mạnh rằng Hạ viện sẽ tiến hành một cuộc điều tra về ông Trump.

Tổng thống Mỹ Donald Trump trong chiến dịch vận động bầu cử giữa kỳ. Ảnh Reuters.

Mặc dù mất thế thượng phong tại Hạ viện, ông Trump vẫn viết trên Twitter rằng đã đạt được “một thành công lớn trong tối nay”.

Ông Trump cũng gọi Pelosi, lãnh đạo đảng Cộng hòa tại Thượng viện Mitch McConnell, lãnh đạo đảng Dân chủ tại Thượng viện Chuck Schumer và nhiều nghị sĩ đảng Cộng hòa khác là những người thắng cuộc.

Ông Trump, 72 tuổi, một ngôi sao truyền hình thực tế và một chính trị gia xuất thân từ doanh nhân, như những gì mà nhiều tờ báo Mỹ nói về ông, đã nhấn mạnh vào những vấn đề gai góc trong chiến dịch vận động mà ông cho là đủ để kêu gọi sự ủng hộ, như vấn đề người di cư từ Trung Mỹ đến biên giới Mexico.

Hầu hết các ứng cử viên đảng Dân chủ đã tránh xa những lời chỉ trích của ông Trump trong chặng cuối của cuộc đua của mình, thay vào đó là tập trung vào các vấn đề cơm áo gạo tiền như duy trì chế độ bảo hiểm cho người dân hay chính sách chăm sóc sức khỏe cho người già.

Trong hơn hai thập kỷ qua, chỉ có ba vòng bầu cử mà trong đó một đảng nắm giữ từ 24 ghế trở lên. Cuộc bầu cử ngày 6-11 là một thành công lớn đối với đảng Dân chủ kể từ năm 2010, khi một làn song phản đối chống lại tổng thống bấy giờ Barack Obama đã đem lại cho phe Cộng hòa đến 64 ghế.

Chiến thắng của đảng Dân chủ được thúc đẩy bởi những lá phiếu từ cử tri là phụ nữ, những người trẻ và người gốc Tây Ban Nha, theo một cuộc thăm dò của Reuters. 55% cử tri nữ cho biết họ ủng hộ đảng Dân chủ trong hạ viện vào năm nay, lớn hơn con số 49% trong cuộc bầu cử quốc hội giữa kỳ năm 2014.

Khoảng 62% cử tri ở độ tuổi từ 18 đến 34 ủng hộ đảng Dân chủ trong khi chỉ có 34% ủng hộ đảng Cộng hòa, các con số này năm 2014 lần lượt là 54% và 46%. 33% cử tri gốc Tây Ban Nha ủng hộ đảng Dân chủ, cao hơn mức 18% của năm 2014.

Sự lãnh đạo trong quốc hội bị chia rẽ có thể dẫn đến sự phân cực chính trị rõ rệt hơn tại Washington cũng như những nút thắt trong lập pháp.