Chuyến thăm tạo tiền đề cải thiện quan hệ Mỹ - Nga của Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo

• Tổng thống Mỹ: Quan hệ Mỹ-Nga đang tồi tệ chưa từng có
• Căng thẳng leo thang trong quan hệ Mỹ - Nga
• Hạ viện Mỹ ngăn ông Trump rút khỏi Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu
• Mỹ-Nga lại "đối đầu" tại Interpol

Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đã có cuộc hội đàm với người đồng cấp Nga Sergei Lavrov và gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin tại thành phố Sochi bên bờ Biển Đen trong ngày 14-5 (giờ địa phương) nhân chuyến thăm bị dời lịch đến Nga, thảo luận về hợp tác trong nhiều lĩnh vực cũng như phương hướng giải quyết các vấn đề Triều Tiên, Syria, Iran và Venezuela.

Chuyến thăm của Ngoại trưởng Mỹ tới Nga đánh dấu sự tương tác đáng kể nhất của Washington với Moscow kể từ tháng 7-2018 khi Tổng thống Mỹ Donald Trump gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin ở Phần Lan.

Chuyến thăm của ông Pompeo diễn ra sau khi Công tố viên đặc biệt Robert Mueller công bố báo cáo điều tra về cáo buộc Nga can thiệp bầu cử tổng thống Mỹ năm 2016, trong đó kết luận không có sự thông đồng giữa ban vận động tranh cử của ông Trump với giới chức Nga. Mối quan hệ giữa Mỹ và Nga đang bị phủ bóng đen xung quanh nhiều vấn đề trên toàn cầu, trong đó có cuộc khủng hoảng ở Venezuela, tình hình tại Syria và Ukraine.

Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo (trái) và người đồng cấp Nga Sergei Lavrov. Ảnh: Reuters

Trong cuộc hội đàm với người đồng cấp Nga, ông Pompeo khẳng định rằng hai nước có thể không đồng thuận về mọi thứ, song vẫn có chỗ cho sự hợp tác, đặc biệt là trong hoạt động chống khủng bố và không phổ biến vũ khí hạt nhân. Đáp lại, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov cho rằng đây là thời điểm để Nga và Mỹ bắt đầu hướng hợp tác mới mang tính xây dựng.

Phát biểu tại cuộc họp báo chung sau hội đàm, ông Pompeo cho biết hai bên đã thống nhất về mục tiêu phi hạt nhân hóa Bán đảo Triều Tiên và sẽ tiếp tục thảo luận về vấn đề này. Ngoại trưởng Mỹ nêu rõ ông đã nhấn mạnh việc duy trì triển khai đầy đủ các lệnh cấm vận của Liên hợp quốc cho tới khi đạt được mục tiêu cuối cùng là phi hạt nhân hóa Bán đảo Triều Tiên một cách hoàn toàn và được kiểm chứng.

Về phần mình, Ngoại trưởng Nga cho biết Moscow đang thúc đẩy đối thoại giữa Washington và Bình Nhưỡng đồng thời sẵn sàng hỗ trợ đối thoại này. Tuy nhiên, ông lưu ý rằng Triều Tiên mong muốn những nhượng bộ từ phía Mỹ. Ngoại trưởng Nga cũng bày tỏ lạc quan rằng cuối cùng các bên sẽ nỗ lực tạo ra được một cơ chế hòa bình và ổn định vững chắc tại Đông Bắc Á.

Liên quan đến vấn đề Iran, Ngoại trưởng Mỹ khẳng định Washington về cơ bản không muốn xảy ra chiến tranh, nhưng kêu gọi duy trì sức ép với Tehran, đồng thời nhấn mạnh nếu lợi ích của Mỹ bị tổn hại thì Washington chắc chắn sẽ phản ứng phù hợp. Về vấn đề Venezuela, Mỹ tiếp tục kêu gọi Nga chấm dứt ủng hộ chính quyền của Tổng thống Nicolas Maduro, trong khi Ngoại trưởng Nga kêu gọi Washington đối thoại với chính quyền đương nhiệm tại Caracas.

Sau hội đàm với người đồng cấp Nga, Ngoại trưởng Mỹ đã hội kiến Tổng thống Nga Vladimir Putin. Phát biểu với báo giới trước khi lên máy bay rời khỏi Sochi, ông Pompeo cho biết hai bên đã nhất trí về các cách thức để khai thông bế tắc trong tìm kiếm một giải pháp chính trị tại Syria. Hai bên đều ủng hộ thành lập một ủy ban soạn thảo hiến pháp thời kỳ hậu chiến cho Syria, một bước đi quan trọng nhưng liên tục rơi vào bế tắc vì các bên đối lập không tìm được tiếng nói chung.

Đáng chú ý, Ngoại trưởng Mỹ còn cho biết Washington mong muốn Moscow có động thái để đảm bảo rằng sẽ không lặp lại nghi vấn can thiệp bầu cử như năm 2016. Đáp lại, Tổng thống Nga Putin tiếp tục khẳng định rằng Nga không bao giờ can thiệp vào bầu cử của Mỹ và báo cáo mới đây của Công tố viên đặc biệt Robert Mueller đã nói lên điều này.

Ông Putin cũng cho biết, ông đã có ấn tượng rằng Tổng thống Mỹ muốn cải thiện quan hệ Nga-Mỹ và muốn giải quyết các vấn đề cùng quan tâm, theo Reuters. Đưa tin về cuộc gặp giữa Tổng thống Putin và Ngoại trưởng Mỹ tại Sochi, Sputnik dẫn lời Trợ lý Điện Kremlin Yuri Ushakov cho biết hai bên đã thảo luận về thỏa thuận hạt nhân Iran, hay còn gọi là Kế hoạch Hành động chung toàn diện (JCPOA), cũng như những diễn biến có thể xảy ra liên quan tình hình Iran.

Theo người phát ngôn này, hai bên “đã có một cuộc thảo luận thú vị về vấn đề này”. Cũng theo ông Ushakov, tại cuộc gặp Ngoại trưởng Mỹ, Tổng thống Putin nhấn mạnh rằng, việc giải quyết cuộc xung đột ở Afghanistan là một tiến trình khó khăn, theo đó các bên liên quan nỗ lực tìm kiểm giải pháp cho cuộc xung đột này cần tăng cường hợp tác để đạt tiến triển.

Theo kế hoạch ban đầu, ông Pompeo tới thủ đô Moscow từ ngày 13-5. Tuy nhiên, lịch trình của ông đã bị thay đổi vào phút chót, ông đã tới Brussels, Bỉ gặp các nhà lãnh đạo châu Âu trước, để bàn về những căng thẳng “leo thang” với Iran. Kết thúc chuyến ghé thăm chớp nhoáng Brussels, Ngoại trưởng Mỹ ngày 14-5 đã bay thẳng tới thành phố Sochi, bỏ qua thủ đô Moscow, để gặp giới chức nước chủ nhà đúng như dự kiến.

Theo Bộ Ngoại giao Nga, chuyến thăm đầu tiên của Ngoại trưởng Mỹ tới nước này được sắp xếp theo đề nghị từ phía Mỹ. Giới phân tích cho rằng, chuyến thăm đầu tiên của Ngoại trưởng Mỹ tới Nga khó có thể giải quyết ngay được tất cả mọi bất đồng giữa hai nước. Cũng theo Trợ lý Điện Kremlin Yuri Ushakov, các cuộc hội đàm đã chưa thể tiến đến một bước đột phá nào.

 Và cũng giống như cuộc gặp giữa Ngoại trưởng hai nước hồi đầu tháng, chuyến thăm mới chỉ là một tiền đề cho các nỗ lực thu hẹp sự khác biệt giữa hai nước nhằm đạt được sự cải thiện nhất định cho mối quan hệ hai nước trong tương lai. Điều đáng chú ý, chuyến thăm lần này của Ngoại trưởng Mỹ còn có thể là một bước đi chuẩn bị cho cuộc gặp thượng đỉnh Nga – Mỹ vào tháng 6 tới, bên lề Hội nghị G20 tại Nhật Bản.