Xin giãn nợ, chậm trả lãi để “cứu” dự án 8000 tỷ đắp chiếu

• Bộ trưởng Trần Tuấn Anh: Dự án “đắp chiếu” không loại trừ việc cố ý vi phạm pháp luật
• Dự án “đắp chiếu”: Dân khổ, chính quyền mệt
• Bộ Công Thương kiểm tra sự cố vỡ đập thải thiếc
• Điều chuyển Chủ tịch PVN về Bộ Công Thương

Tại báo cáo này, Tisco cho biết: Theo kế hoạch, dự án sẽ được khởi động lại từ 1-4-2016, thi công trong vòng 18 tháng, đến 1-10-2017 hoàn thành đưa vào sản xuất. Tuy nhiên, đến thời điểm hiện nay, dự án chưa đủ điều kiện để tái khởi động. Tisco đang chờ chỉ đạo của Chính phủ đối với dự án. 

Theo Tisco, quá trình đàm phán với nhà thầu Tập đoàn Luyện kim Trung Quốc (MCC) liên tục diễn ra từ đầu quý I-2013 đến cuối quý IV-2015 với 12 lần đàm phán, nhưng vẫn chưa kết thúc, vì còn một số nội dung vượt quá thẩm quyền của chủ đầu tư, cần phải trình xin ý kiến giải quyết của Chính phủ và các cơ quan có thẩm quyền.

Theo hợp đồng tín dụng Tisco đã ký với Ngân hàng Phát triển Việt Nam (VDB) và Vietinbank, thì từ tháng 1, Tisco bắt đầu phải trả nợ gốc và lãi vay ân hạn, bình quân mỗi tháng khoảng 45,5 tỷ đồng. Tuy nhiên, do dự án vẫn đắp chiếu từ 2012 đến nay, không tạo được nguồn trả nợ, Tisco đã “đề nghị Chính phủ chỉ đạo Bộ Tài chính và các ngân hàng cho tiếp tục gia hạn thời gian trả nợ gốc, trả nợ lãi vay; thời gian rút vốn phù hợp với tiến độ dự án, tạo điều kiện để Tisco tiếp tục được vay vốn tại các ngân hàng để duy trì sản xuất, giải quyết việc làm, ổn định đời sống cho hơn 5.000 lao động của Công ty”.

Do chậm tiến độ nhiều năm, Tisco đã biến thuận lợi thành thách thức trong việc thực hiện dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2

Lật lại lịch sử, dự án được khởi công năm 2007 với 2 gói thầu chính: Gói thầu EPC số 1 – Dây chuyền công nghệ luyện kim khu vực Lưu Xá với công suất 500.000 tấn phôi thép/năm và gói thầu EPC số 2 – hạng mục đầu tư khai thác và tuyển khoáng mỏ sắt Tiến Bộ với công suất 300.000 tấn quặng tinh/năm. 

Gói thầu số 2 đã hoàn thành và đi vào sản xuất, chỉ còn gói thầu số 1 với đơn vị thi công là MCC đắp chiếu cho tới nay. Theo tiến độ đề ra, dự án sẽ đi vào sản xuất tháng 5-2011. Tuy nhiên, năm 2008, MCC đề nghị tăng thêm gói thầu EPC lên 134 triệu USD để thi công phần xây lắp (phần C) với lý do giá cả biến động. 

Sau khi Tisco báo cáo Bộ Công Thương, các bên đã họp và phía Trung Quốc đề nghị tách phần C khỏi hợp đồng EPC, giao lại cho nhà thầu Việt Nam thực hiện. Đến tận tháng 8-2009, phụ lục hợp đồng về việc tách phần C ra khỏi hợp đồng EPC mới được ký, giao cho Tổng Công ty xây dựng Công nghiệp Việt Nam (VINAINCON) thực hiện. Nhà thầu MCC chịu trách nhiệm các phần còn lại (E và P) của dự án và chịu mọi rủi ro liên quan đến các phần này. Tổng tiến độ được điều chỉnh là 21 tháng.

Tuy nhiên, sau đó, dự án vẫn chậm tiến độ với lý do lạm phát tăng cao, nhà thầu thiếu vốn, nhân lực và ngân hàng cũng giải ngân cho dự án chậm nên chủ đầu tư thanh toán chậm cho nhà thầu. Công tác nghiệm thu, thanh toán các hạng mục cũng gặp nhiều khó khăn do việc tách phần C ra khỏi gói thầu EPC. Cùng với đó là sự vướng mắc giữa chủ đầu tư và MCC, kết quả đến 2012 dự án phải dừng thi công tới nay. Tại thời điểm tạm dừng, dự án đã giải ngân 3.872 tỷ đồng.

Trong quá trình thực hiện, ngoài chậm tiến độ, dự án còn đội vốn từ 3.843 tỷ đồng lên 8.104 tỷ đồng. Tisco lý giải nguyên nhân do biến động tỷ giá, lãi vay và lãi suất tăng; chi phí nhân công, máy thi công, nguyên vật liệu tăng; chi phí bồi thường, giải phóng mặt bằng, quản lý dự án và các chi phí khác tăng. 

Tuy việc tăng tổng mức đầu tư đã được chủ đầu tư phê duyệt, nhưng việc huy động vốn gặp rất nhiều khó khăn, dù từ 2014, SCIC đã tham gia góp vốn 1.000 tỷ đồng. Hiện nay, chủ đầu tư và MCC vẫn còn vướng mắc, nên chưa giải ngân được vốn. Theo báo cáo mới nhất của Tisco, MCC đã báo giá sơ bộ, đề xuất tổng giá trị thi công hoàn thành các việc còn lại phần C là hơn 105,4 triệu USD, tương đương gần 2.425 tỷ đồng. Tisco cho biết nhiều nội dung thỏa thuận với MCC vượt quá thẩm quyền của mình, nên đang đợi chỉ đạo của Chính phủ.

Được biết, Thanh tra Chính phủ đang tiến hành thanh tra toàn diện dự án, dự kiến hoàn thành vào đầu tháng 4; ngày 24-3, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cũng đã chủ trì buổi họp giải quyết vướng mắc cho 12 dự án, trong đó có dự án này. Tuy nhiên, hiện Chính phủ chưa có quyết định cuối cùng về số phận các dự án.