Bao giờ di dời, xóa bỏ chợ Long Biên?

Theo quy hoạch chợ giai đoạn 2015 – 2025, tầm nhìn 2035 vừa được Bộ trưởng Bộ Công thương Vũ Huy Hoàng ký, 13 chợ đầu mối không đảm bảo các điều kiện theo tiêu chí quy hoạch hoặc hiệu quả kinh doanh thấp phải chuyển đổi công năng, sẽ bị xoá bỏ hoặc di dời, trong đó Hà Nội có chợ đầu mối phía Nam (quận Hoàng Mai) và chợ đầu mối Long Biên (quận Ba Đình).

Thay vào đó, Hà Nội sẽ được xây thêm 3 chợ đầu mối nông sản tại xã Phù Đổng (Gia Lâm), huyện Quốc Oai và huyện Phú Xuyên. Ngay sau thông tin này được đưa ra, chúng tôi đã liên hệ với ông Hồ Quốc Khánh - Trưởng phòng Quản lý thương mại (Sở Công Thương Hà Nội) và được cho biết đã có sự nhầm lẫn lớn ở đây.

"Bộ Công Thương không rõ lấy ý kiến những bên nào, nhưng không lấy ý kiến chúng tôi về việc xoá bỏ các chợ này. Theo quy hoạch của chúng tôi, không hề có chuyện xoá bỏ chợ Long Biên và chợ phía Nam Hà Nội. Đối với chợ Long Biên, trên thực tế quản lý không được xếp hạng là chợ đầu mối, nhưng lại có tính chất hoạt động giống như chợ đầu mối. Chúng tôi đã dự kiến chuyển chợ Long Biên là chợ dân sinh hạng 2. Theo đó, toàn bộ việc đầu tư và hoạt động của chợ sẽ do quận Ba Đình chịu trách nhiệm”.

Ông Khánh cho biết, sở dĩ Sở có quyết định này vì hiện nay khi họp chợ đã gây quá tải, ách tắc lớn về giao thông, nên hạ bớt quy mô để tránh quá tải. Cùng đó, giao cho quận Ba Đình quản lý thì công tác này sẽ được làm chặt chẽ hơn. Sở Công Thương Hà Nội dự kiến sẽ nâng cấp chợ phía Nam Hà Nội (hay còn gọi chợ Đền Lừ) lên làm chợ đầu mối.

Mặc dù hiện chợ Long Biên gây khá nhiều vấn đề cả về an ninh, trật tự ùn tắc giao thông... nhưng sự tồn tại và phát triển nhiều năm nay của nó không phải ngẫu nhiên, và các quyết định liên quan đến sự tồn vong của chợ đều phải tính toán kỹ lưỡng. Theo quy hoạch của Hà Nội, có 5 chợ đầu mối nông sản nằm ở xung quanh các huyện, nếu các chợ này hoạt động sôi động thì sẽ giảm tải được chợ Long Biên.

Tuy nhiên, quá trình giảm tải sẽ phải diễn ra dần dần, vì đây là khu chợ lâu đời, gắn liền với tập quán buôn bán của người dân Hà Nội nhiều năm nay. Thậm chí, ngay sáng 8/7, Sở Công Thương đã có văn bản gửi gấp tới Bộ Công Thương đề nghị làm rõ các thông tin "xoá bỏ chợ Long Biên" trong Quy hoạch của Bộ công bố.

Quy hoạch chợ vừa được Bộ Công Thương đưa ra gây tranh cãi lớn.

Thực tế này cho thấy sau lần “thảm bại” từ quy hoạch chợ đầu tiên (Quyết định 12 quy hoạch chợ toàn quốc giai đoạn 2010 đến 2020), Bộ Công Thương vẫn không hề thận trọng hơn trong việc lập quy hoạch lần này. Tổng kết kinh nghiệm thực hiện Quyết định 12, chính Bộ này nhận định, quy hoạch thất bại một phần do tính toán “những chỉ tiêu định lượng quá lạc quan”, một số định hướng, mục tiêu phát triển xa rời thực tế, sai lầm cũng đến từ việc tổ chức khảo sát chưa đầy đủ mà chỉ vẽ quy hoạch trên giấy.

Quy hoạch lần này đã phải “dọn dẹp” không ít tàn tích của lần thất bại trước, hàng loạt chợ phải bỏ ra khỏi quy hoạch hoặc chuyển đổi công năng sử dụng vì xây ra mà tiểu thương không chịu vào bán hàng vì không thuận tiện (đơn cử chợ đầu mối nông sản Vĩnh Tuy, huyện Bắc Quang, Hà Giang hiện đã bị bỏ hoang, lãng phí 4 tỷ đồng xây dựng mà Báo CAND đã có lần đề cập). Không phải ngẫu nhiên mà chợ Long Biên tuy không quy hoạch chợ đầu mối nhưng đã được hình thành từ lâu đời (trước 1985) và đến nay vẫn còn phát triển.

Ngược lại, có tới 23 chợ đầu mối có trong Quyết định 12 nhưng đến nay không còn tồn tại như chợ đầu mối nông sản Vân Đình (Ứng Hoà), chợ đầu mối hoa quả Đồng Gia (Hải Dương), chợ đầu mối nông sản Nùng Nàng (Lai Châu)...Chợ đầu mối phía Nam (hay chợ Đền Lừ như đã đề cập ở trên) mà Hà Nội muốn nâng lên thành chợ đầu mối cũng được hình thành và hoạt động nhưng không có quy hoạch... cho thấy dường như mong muốn của những người làm quy hoạch và thực tế chưa đi cùng nhau.