Cứu sống mẹ con sản phụ bị bóc tách động mạch chủ
Bệnh nhân là sản phụ N.T.Đ (Sn 1986, ngụ tại phường Tân Thuận Tây, quận 7, TP Hồ Chí Minh) được người nhà đưa đến cấp cứu tại BV ĐHYD TP Hồ Chí Minh. Các bác sĩ chẩn đoán chị Đ bị bóc tách động mạch chủ ngực type A, phình gốc động mạch chủ, hở van động mạch chủ nặng, hội chứng Marfanm, thai 33 tuần 5 ngày chậm tăng trưởng.
Theo người nhà bệnh nhân, trước đó, chị Đ xuất hiện những triệu chứng như khó thở, thường xuyên ngất xỉu, gia đình nghĩ là do các triệu chứng của sản phụ, vì từ trước đến nay chị Đ không hề thấy dấu hiệu của bệnh tim. Sau khi đi khám thai định kỳ ở bệnh viện Từ Dũ, bệnh viện chẩn đoán chị Đ bị bệnh lý động mạch chủ cấp tính nên đề nghị chuyển viện sang BV ĐHYD TP Hồ Chí Minh, bởi ở đây có thế mạnh trong phối hợp liên chuyên khoa để điều trị cho người bệnh.
Tại Khoa Cấp cứu, các bác sĩ nhận định đây là một ca bệnh khó, cần phối hợp liên chuyên khoa để điều trị cho người bệnh. Vấn đề nan giải được đặt ra cho đội ngũ các bác sĩ là mổ tim trước hay mổ lấy thai trước. Vì thai nhi là thai non 33 tuần và hiện đang trong tình trạng suy dinh dưỡng, khó có thể thích nghi với môi trường bên ngoài. Nếu lấy thai sớm, động mạch chủ của người mẹ đang ở trong tình trạng nguy cấp, trong lúc phẫu thuật lấy thai có thể xảy ra rất nhiều rủi ro.
 |
| Các bác sĩ mổ lấy thai cho bệnh nhân |
PGS. TS. BS. Nguyễn Hoàng Định, Phó Giám Đốc Trung tâm tim mạch, Trưởng khoa Phẫu thuật Tim mạch BV ĐHYD TP Hồ Chí Minh nhận định, bóc tách động mạch chủ là một cấp cứu ngoại khoa, nếu không xử trí kịp chỗ bóc tách sẽ bị vỡ vào khoang màng tim, gây chảy máu, mất máu, gây chèn ép tim làm tim không co bóp được và người bệnh sẽ tử vong. Riêng trong trường hợp này, vì người bệnh mang thai nên bệnh lý của người mẹ có thể ảnh hưởng đến tính mạng của cả hai mẹ con. Vấn đề đặt ra là làm sao để cứu cả mẹ và con. Đối với người mẹ, cần phải phẫu thuật càng sớm càng tốt, vì càng để lâu thì nguy cơ bị vỡ mạch máu càng cao hơn.
Sau khi tiến hành hội chẩn liên chuyên khoa, các bác sĩ đã quyết định mổ lấy thai ra trước rồi sau đó tiến hành phẫu thuật động mạch chủ cho người mẹ. PGS. TS. BS. Nguyễn Hoàng Định cho biết, “Khi mổ lấy thai cũng có những nguy hiểm, vì trong quá trình mổ sẽ gây một tác động lớn lên người mẹ, huyết áp có thể thay đổi lên xuống, động mạch chủ có thể vỡ ra ngay trong lúc mổ. Vì vậy chúng tôi đã chuẩn bị các ê-kíp sẵn sàng, nếu trong trường hợp người mẹ bị vỡ mạch máu trong lúc lấy em bé thì sẽ tiến hành ngay việc phẫu thuật cho người mẹ”.
Còn TS. BS. Trần Nhật Thăng, Trưởng khoa Phụ sản BV ĐHYD TP Hồ Chí Minh cho biết: “Đây là trường hợp thai kỳ vừa non tháng vừa chậm tăng trưởng mạn tính kéo dài, vì vậy khi em bé sinh ra sẽ có những khó khăn trong thích nghi với cuộc sống sau sinh. Nhưng xét về tình trạng của người mẹ tại thời điểm đó, nếu không mổ lấy thai thì những biến chứng của bóc tách động mạch chủ có thể dẫn đến nguy hiểm tính mạng người mẹ, như vậy cũng không thể an toàn cho thai nhi”.
Ê-kíp Khoa Phụ sản tiến hành mổ lấy thai cho sản phụ tại phòng mổ tim (mổ ngang đoạn dưới tử cung lấy thai, thắt động mạch tử cung 2 bên dự phòng), bên cạnh là ê-kíp mổ tim sẵn sàng thực hiện phẫu thuật tim. Quá trình mổ lấy thai diễn ra thuận lợi, một bé gái nặng 1,8kg ra đời, được chuyển đến phòng dưỡng nhi.
 |
| Ê-kíp phẫu thuật tim cho bệnh nhân |
Sau ca mổ lấy thai, sản phụ được nghỉ ngơi một ngày để hồi sức chuẩn bị cho cuộc phẫu thuật tiếp theo là thực hiện thay gốc động mạch chủ, đặt stent graft động mạch chủ ngực xuống và ca phẫu thuật đã thành công.
Một tuần sau phẫu thuật, chị Đ đã phục hồi sức khoẻ và đang tiếp tục nằm viện để theo dõi. Chị Đ xúc động nói: “May mắn là bệnh viện có cả Trung tâm Tim mạch và Khoa Phụ sản để phối hợp phẫu thuật cho mẹ con em. Cảm ơn các bác sĩ BV ĐHYD TP Hồ Chí Minh kịp thời chữa trị cho em. Em không biết phải nói như thế nào, em chỉ biết cảm ơn các bác sĩ rất nhiều”.
PGS. TS. BS. Nguyễn Hoàng Định cho biết người bệnh bị dãn động mạch chủ do hội chứng Marfan, dãn toàn bộ gốc động mạch chủ, đường kính dãn lên tới 7cm, việc có thai là yếu tố thúc đẩy, khởi phát gây ra biến chứng rách mạch máu trên mạch máu bị yếu. Do đó, sản phụ nên đi khám tim mạch để loại trừ những bệnh tim mạch sẵn có có thể gây biến chứng.
Theo BV ĐHYD TP Hồ Chí Minh, Y văn cũng ghi nhận nhiều trường hợp sản phụ không bị hội chứng Marfan, động mạch chủ không dãn nhưng vẫn bị bóc tách động mạch chủ trong thai kỳ. Nhiều người nghĩ rằng, tình trạng tăng huyết áp, tăng thể tích tuần hoàn ở phụ nữ mang thai nhất là trong 3 tháng cuối thai kỳ là nguyên nhân tác động làm rách động mạch chủ. Do đó, sản phụ cần hết sức cảnh giác với các triệu chứng đau ngực hoặc đau bụng dữ dội, đột ngột.
