Bộ trưởng Kế hoạch & Đầu tư lo ngại 70.000 tỷ chưa có chỗ tiêu vì cao tốc Bắc Nam “khó” được ủng hộ

• Bộ GTVT lên tiếng về Dự án cao tốc Bắc-Nam
• Đầu tư công rồi “bán” dự án để lấy tiền đầu tư tiếp cao tốc Bắc – Nam?
• Chưa bổ sung cao tốc Bắc Nam vào chương trình kỳ họp thứ 4
• Phó Thủ tướng yêu cầu xây dựng kịch bản huy động vốn cho cao tốc Bắc - Nam

Gần 51.000 tỷ đồng vẫn phải trông vào vay ngân hàng trong nước

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng lo ngại không có dự án để giải ngân, nhưng ở chiều ngược lại, nếu cao tốc Bắc Nam thực sự được thông qua, thì mối lo lại là không có vốn để làm. Thẩm tra Tờ trình do Bộ GTVT thừa ủy quyền Chính phủ trình Quốc hội, Ủy ban Kinh tế cũng đặt ra vấn đề này.

Theo đó, về nguồn vốn đầu tư, phương án huy động vốn cho dự án, Nghị quyết số 26/2016/QH14 đã bố trí 80.000 tỷ đồng cho dự án quan trọng quốc gia (trong đó bố trí cho dự án chống ngập thành phố Hồ Chí Minh 10.000 tỷ đồng), nên còn 70.000 tỷ (khoản mà Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng lo ngại trên đây). Tuy nhiên, Chính phủ chỉ đề nghị bố trí 55.000 tỷ đồng cho Dự án cao tốc Bắc Nam và 15.000 tỷ đồng còn lại sẽ trình Quốc hội phân bổ cho một số dự án quan trọng, cấp bách khác để duy trì năng lực tối thiểu của hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông hiện có.

Dự kiến tổng số vốn của Dự án là khoảng 130.216 tỷ đồng (giai đoạn đến 2020, triển khai 11 đoạn tuyến), trong đó vốn nhà nước hỗ trợ là 55.000 tỷ đồng, nguồn vốn huy động ngoài ngân sách dự kiến khoảng 63.716 tỷ đồng (bao gồm: vốn chủ sở hữu khoảng 12.743 tỷ đồng và vốn vay khoảng 50.973 tỷ đồng). 

Tuy nhiên, theo Tờ trình của Chính phủ việc huy động vốn từ các tổ chức tín dụng nước ngoài trong điều kiện hiện nay sẽ gặp nhiều khó khăn và việc huy động vốn vay vẫn chủ yếu từ các ngân hàng thương mại trong nước. Điều này tiềm ẩn nhiều rủi ro cần phải được nghiên cứu kỹ lưỡng. Ngoài ra, đề nghị Chính phủ bổ sung cơ chế giám sát, quản lý chặt chẽ và sử dụng hiệu quả vốn đầu tư theo Kết luận số 19-KL/TW của Bộ Chính trị về chủ trương đầu tư một số đoạn đường bộ cao tốc trên tuyến Bắc - Nam phía Đông.

Nhiều lo ngại về những cơ chế mà Bộ Giao thông vận tải định vận dụng để thực hiện cao tốc Bắc - Nam

Thường trực Ủy ban Kinh tế đề nghị Chính phủ giải trình, làm rõ các ý kiến và sớm có các giải pháp, cơ chế chia sẻ rủi ro để thu hút đầu tư nước ngoài vào Dự án, nhằm giảm áp lực đầu tư công, hoàn thành mục tiêu cơ cấu lại đầu tư, huy động nguồn lực đột phá để đầu tư vào kết cấu hạ tầng giao thông.

Khắc phục hậu quả trước khi tiếp tục đầu tư theo hình thức BOT

Tán thành phương án phân chia Dự án thành các dự án thành phần, vận hành độc lập do Chính phủ trình, nhưng Ủy ban Kinh tế lại băn khoăn về phân chia quy mô chưa đồng đều giữa các dự án: Có dự án dài 115 km, nhưng có dự án chỉ 15 km hoặc 29 km sẽ khó bảo đảm sự đồng bộ về tiến độ hoàn thành đưa vào khai thác.

Về hình thức đầu tư, trong danh mục 11 dự án thành phần đầu tư trong giai đoạn 2017 - 2020, dự kiến có 8 dự án được đầu tư theo hình thức BOT, 3 dự án còn lại được đầu tư theo hình thức đầu tư công và hình thức đầu tư BT. Tuy nhiên, đoạn Cao Bồ - Mai Sơn có chiều dài 15 km, lưu lượng 25.556 xe con quy đổi/ngày/đêm - cao nhất toàn tuyến lại được lựa chọn đầu tư công; trong khi dự án này có khả năng huy động vốn xã hội cao nhất. Mặt khác, kết quả giám sát năm 2017 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về đầu tư và khai thác các công trình giao thông theo hình thức hợp đồng BOT cho thấy còn nhiều hạn chế, bất cập đối với hình thức đầu tư này. 

Thường trực Ủy ban Kinh tế đề nghị Chính phủ có các giải pháp tổng thể xử lý đối với những hạn chế, bất cập đã nêu trong Báo cáo giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội để tạo điều kiện thuận lợi khi áp dụng hình thức đầu tư BOT đối với Dự án.