Trở lại làng người suýt tuyệt chủng ở Trường Sơn

• Nguy cơ tuyệt chủng từ biến đổi khí hậu

Người Chứt đã biết canh tác lúa nước.

Để cứu tộc người này, chính quyền và BĐBP đã đưa họ về xây nhà, lập bản Rào Tre, thuộc xã Hương Liên, huyện Hương Khê. Tộc người này lấy họ Hồ làm họ chung cho dân tộc mình, tới nay tộc người Chứt ở Rào Tre đã có 41 hộ gia đình với 147 nhân khẩu.

Giáp Tết Nguyên đán, chúng tôi lên với Rào Tre. Những ngày Tết Nguyên đán đang đến gần nhưng ở đây nhìn chung đang còn ảm đạm. Mặc dù vậy, mọi người luôn vui vẻ, tay bắt mặt mừng chào đón khách vào thăm bản.

Nhà cửa ngày càng khang trang hơn.

Chia sẻ với Báo CAND, Thiếu tá Nguyễn Quốc Phú, Tổ trưởng Tổ công tác Biên phòng cắm bản Rào Tre (Đồn Biên phòng Bản Giàng, BĐBP tỉnh Hà Tĩnh) cho biết: “Hiện nay, đồng bào Chứt có 41 hộ với 147 nhân khẩu, kể từ khi đưa bà con về bản Rào Tre sinh sống đã có nhiều chuyển biến mọi mặt về kinh tế và văn hóa. Đặc biệt từ khi biết canh tác lúa nước, đây là năm đầu tiên được mùa, với sản lượng bình quân 2,5 tấn/1ha..”.

“Tuy nhiên, nằm trên địa hình canh tác khó khăn mà sống chủ yếu dựa vào canh tác tác nông nghiệp là chính nên đồng bào người Chứt còn gặp nhiều trở ngại trong khâu công tác sản xuất lúa nước, ngô, khoa, sắn..." - Thiếu tá Nguyễn Quốc Phú cho biết thêm.

Đám cưới hạnh phúc của cô gái Hồ Thanh Mai, người con gái dân tộc Chứt, trú tại bản Rào Tre chàng trai Lê Xuân Công ở xã Phúc Đồng. Ảnh dân trí

Chị Hồ Kiên - Trưởng bản đồng bào Chứt và cán bộ biên phòng Tổ công tác Rào Tre.

Nói về cái Tết của bản, chị Hồ Kiên, Trưởng Bản Rào Tre chia sẻ: “Tết Nguyên đán cũng vui như những Tết truyền thống, nếu tính ra như vậy mỗi năm ở đây có 3 cái Tết. Ngoài Tết Nguyên đán, bà con có "Tết Lấp lỗ” diễn ra vào ngày 7-7 (Âm lịch), tiếp đó là Tết Chăm-da-bới diễn ra vào ngày 12-11 (âm lịch) mục đích là cúng lễ cảm ơn thần núi đã cho một mùa màng bội thu sau khi thu hoạch xong...”

Được biết, trước đây con em bản người Chứt rất ít đi học vì điều kiện khó khăn. Nhưng qua nhiều lần vận động, hỗ trợ từ lực lượng biên phòng Hà Tĩnh cùng phối hợp với chính quyền địa phương, lớp trẻ trong bản cũng đã được cắp sách vở đến trường học chữ để nâng cao văn hóa đời sống.

Hiện nay bản Rào Tre có 11 em đang học ở trường Phổ thông nội trú, 18 em đang học tiểu học, 15 cháu được cho đi học lớp mầm non trên địa bàn. Chị Hồ Kiên đã vượt lên hủ tục, đi học văn hóa, được bầu làm Trưởng bản, tham gia Hội đồng nhân dân huyện Hương Khê.

Qua nhiều năm công tác vận động xóa bỏ hôn nhân cận huyết thống, trẻ con trong bản không còn ốm đau còn được đến trường tử tế.

Tâm sự với chúng tôi, chị Hồ Kiên bày tỏ rằng: “Bản làng đang còn gặp nhiều khó khăn, hủ tục vẫn còn tồn tại nhiều, nhất là tình trạng hôn nhân cận huyết. Hiện tại  đượcchính quyền địa phương và bà con trong bản tín nhiệm thì tôi sẽ cố gắng vận động bà con chịu khó làm ăn, xóa bỏ những cái xấu..”

Nhờ làm tốt công tác tuyên truyền, hiện nay tục hôn nhân cận huyết ngày càng giảm. Nhiều chàng trai, cô gái trong bản đã mạnh dạn ra ngoài tìm người yêu ở tỉnh bạn hoặc ở huyện nhà rồi kết duyên xây dựng hạnh phúc...