Những mập mờ xung quanh việc chỉ định DN đầu tư dự án khai thác cát trên sông Mã

• Khai thác cát trái phép bị xử phạt như thế nào?
• Hưng Yên đang bất lực trước nạn khai thác cát trên sông Hồng?
• Bắt nhiều tàu khai thác cát trái phép

Để giải quyết vấn đề này, nhưng vẫn đảm bảo nguồn cát cung cấp cho các công trình trên địa bàn huyện Sông Mã và các huyện, thành phố trong tỉnh, ngoài việc yêu cầu các tổ chức, cá nhân dừng hoạt động khai thác cát trái phép, Thường trực Tỉnh ủy Sơn La đã giao UBND tỉnh Sơn La xem xét việc cấp phép khai thác đối với 11 điểm phân bố cát trên dòng sông Mã. Đây là chủ trương đúng của tỉnh, nhưng trong quá trình triển khai thực hiện đã xảy ra những mập mờ xung quanh việc chỉ định doanh nghiệp thực hiện.

Từ một chủ trương đúng của tỉnh

Thực hiện ý kiến của Thường trực Tỉnh ủy Sơn La về việc xem xét cấp giấy phép khai thác cát trên dòng sông Mã, thuộc địa phận huyện Sông Mã đối với 11 điểm phân bố cát đã có trong quy hoạch, UBND tỉnh Sơn La đã có Công văn số 3174 truyền đạt ý kiến của Chủ tịch UBND tỉnh: Giao Sở Tài nguyên và môi trường (TN&MT) chủ trì phối hợp với Sở Xây dựng, Sở Công Thương, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh, UBND huyện Sông Mã và các đơn vị liên quan nghiên cứu, xem xét, tham mưu, đề xuất UBND tỉnh lựa chọn đơn vị, tổ chức, cá nhân có đủ năng lực để cấp phép khai thác cát trên dòng sông Mã đảm bảo quy định của pháp luật, bảo đảm an toàn cho dòng sông Mã. Sau khi có ý kiến trên, Sở TN&MT tỉnh được giao tiếp nhận hồ sơ của các doanh nghiệp tham gia đầu tư dự án khai thác cát trên sông Mã.

Giám đốc Sở TN&MT tỉnh Sơn La - Triệu Ngọc Hoan (bên phải) trao đổi với phóng viên Báo CAND.

Ngày 24-7-2015, Sở đã nhận hồ sơ năng lực của 6 đơn vị tham gia dự án, trong đó có Công ty TNHH Một thành viên Đầu tư xây dựng Thành Long, tỉnh Sơn La (Công ty Thành Long). Sau khi nghiên cứu hồ sơ của 6 đơn vị, Sở TN&MT xác định, Công ty Thành Long đủ điều kiện tham gia đầu tư dự án này. 

Việc tiếp nhận hồ sơ như trên là đúng nguyên tắc, nhưng điều đáng nói là đến ngày 4-9, Sở TN&MT nhận được Công văn số 2529 của UBND tỉnh Sơn La gửi các sở, ngành hữu quan truyền đạt ý kiến của Chủ tịch UBND tỉnh Sơn La về việc “xem xét, nghiên cứu…” cho Công ty cổ phần Đầu tư tài chính thương mại dịch vụ Fico (Công ty Fico) đầu tư dự án khai thác cát trên sông Mã, dù trước đó, hồ sơ năng lực của Công ty Fico không hề gửi tới Sở TN&MT như quy định.

Đến quyết định gây phản ứng trong dư luận

Ngày 27-10-2015, Giám đốc Sở TN&MT Triệu Ngọc Hoan đã ký công văn “khẩn” xin ý kiến vào dự thảo tờ trình UBND tỉnh cho đơn vị có đủ năng lực để cấp phép thăm dò, khai thác cát trên dòng sông Mã gửi các đơn vị được UBND tỉnh Sơn La giao phối hợp với Sở TN&MT. Điều lạ là công văn của Sở TN&MT gửi ngày 27-10, nhưng lại đề nghị các đơn vị phối hợp gửi văn bản tham gia góp ý kiến trước 11h ngày 28-10 (?!). 

Theo đúng yêu cầu, ngày 28-10, các đơn vị phối hợp đã gửi văn bản phúc đáp về Sở TN&MT và đều thể hiện quan điểm giống nhau như: Do không có hồ sơ năng lực của doanh nghiệp (Công ty Fico) tham gia thực hiện dự án gửi kèm nên không có căn cứ để tham gia ý kiến vào dự thảo nội dung lựa chọn đơn vị trình UBND tỉnh Sơn La cấp phép thăm dò, khai thác cát trên sông Mã. 

Các văn bản góp ý cũng nêu rõ “Trong trường hợp các đơn vị có đủ năng lực như nhau thì nên ưu tiên lựa chọn đơn vị của địa phương để thuận lợi cho việc quản lý và giải quyết việc làm cho lao động địa phương”. 

Đại tá Trần Quốc Thái, Chỉ huy trưởng Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Sơn La nêu thêm quan điểm: “Nếu để người của doanh nghiệp ngoài tỉnh đến khai thác sẽ không nắm được nhân thân khi phát sinh phức tạp”. 

Dù ý kiến bằng văn bản của các đơn vị phối hợp đã thể hiện quan điểm rõ như vậy, nhưng ngày 28-10, Sở TN&MT vẫn ký tờ trình gửi UBND tỉnh Sơn La đề nghị xem xét giao Công ty Fico là chủ đầu tư thực hiện dự án thăm dò, khai thác đối với 11 điểm cát trên dòng sông Mã với lý do: “Về cơ bản, các sở, ngành và UBND huyện Sông Mã thống nhất với dự thảo tờ trình của Sở TN&MT”.

Ngay khi nhận được tờ trình của Sở TN&MT, ngày 29-10, UBND tỉnh Sơn La đã có Công văn số 3245 truyền đạt ý kiến của Chủ tịch UBND tỉnh Sơn La với nội dung: “Giao Công ty Fico là chủ đầu tư thực hiện dự án thăm dò, khai thác 11 điểm cát trên dòng sông Mã”. Công văn này của UBND tỉnh Sơn La đã gây phản ứng trong dư luận. Bằng chứng là đại diện các doanh nghiệp và hợp tác xã trên địa bàn tỉnh Sơn La đồng loạt đến UBND huyện sông Mã phản ứng việc UBND tỉnh ra quyết định cho Công ty Fico là chủ đầu tư thực hiện dự án này. 

“Các doanh nghiệp, hợp tác xã sẽ tiếp tục kiến nghị lên cấp trên nếu không được xem xét và sẽ tự ý đồng loạt khai thác cát trên sông Mã”, Phó Chủ tịch UBND huyện sông Mã – Nguyễn Văn Phương trình bày rõ trong báo cáo ngày 6-11-2015 gửi Chủ tịch UBND tỉnh Sơn La. 

Lý do mà đại diện các doanh nghiệp và hợp tác xã trên địa bàn tỉnh Sơn La phản ứng vì, Công ty Fico không nộp hồ hơ năng lực cho Sở TN&MT theo quy định, mà lại gửi công văn cho đích danh Chủ tịch UBND tỉnh Sơn La xin thực hiện dự án này.

Sở TN&MT tỉnh Sơn La nhận “sơ suất”

Ngày 18-12, phóng viên Báo CAND đã có buổi làm việc với Sở TN&MT tỉnh Sơn La để làm rõ về vấn đề này. Trao đổi với phóng viên, ông Triệu Ngọc Hoan, Giám đốc Sở thừa nhận, việc Sở TN&MT không gửi hồ sơ của Công ty Fico cho các sở, ngành hữu quan cùng nghiên cứu, xem xét năng lực, mà thay vào đó là gửi công văn “gấp” yêu cầu trả lời sau một ngày là do “sơ suất”. 

Lý do “sơ suất” được ông Giám đốc Sở giải thích rằng, do thời gian còn lại quá ngắn nên không còn thời gian để trao đổi với các sở, ngành hữu quan. “Các sở, ngành hữu quan đã trả lời rất rõ rằng, không có hồ sơ năng lực nhà thầu để nghiên cứu nên không thể góp ý. Vậy tại sao Sở lại báo cáo với UBND tỉnh rằng, về cơ bản các sở, ngành hữu quan đều đồng ý với quan điểm của Sở TN&MT là đề nghị xem xét, giao cho Công ty Fico làm chủ dự án này?”, phóng viên hỏi. 

Ông Giám đốc Sở và cấp dưới cho rằng “Chúng tôi đã trao đổi với nhau qua điện thoại”. Khi phóng viên đề nghị cung cấp tên và điện thoại của người đã trao đổi để phóng viên làm rõ vấn đề này thì lãnh đạo Sở TN&MT từ chối với lý do “không nhớ”.

Quá trình làm việc với các đơn vị chức năng của tỉnh Sơn La xung quanh việc giao đầu tư thực hiện dự án này, chúng tôi đã thấy rõ những khuất tất cần được làm sáng tỏ. Vấn đề đặt ra ở đây là Công ty Thành Long là doanh nghiệp địa phương được Sở TN&MT xác nhận là đủ điều kiện thì lại không được lựa chọn. Thay vào đó là Công ty Fico không nộp hồ sơ hợp lệ lại được UBND tỉnh Sơn La ra quyết định cho thực hiện dự án (?!).