Làm dự án như… chơi tại Dự án Cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 279
Điều đáng chú ý, dù với số vốn đầu tư không quá lớn, song riêng phần kiểm toán giá trị các gói thầu, đơn vị kiểm toán đã phát hiện chênh tới gần 18 tỷ đồng.
Làm dự án như… chơi
Điểm nhấn đầu tiên được kết luận kiểm toán chỉ ra là vấn đề liên quan đến nguồn vốn đầu tư. Trên thực tế, tổng số vốn chủ đầu tư đã bố trí cho dự án đến thời điểm kiểm toán theo báo cáo là 338 tỷ đồng.
Song đến chi phí đầu tư các gói thầu thì số báo cáo và số kiểm toán qua các gói thầu đã âm tới 17,8 tỷ đồng, trong đó kiểm toán giá trị nghiệm thu quyết toán gói thầu số 7 xây dựng đoan km67-km92 âm 7,2 tỷ đồng; giá trị hợp đồng âm 10,6 tỷ đồng.
Tiếp đến phần chấp hành chế độ quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình, kiểm toán đã chỉ rõ sai sót ngay từ phần thuyết minh dự án đầu tư chưa có các giải pháp về an ninh, quốc phòng; thẩm định và phê duyệt dự án khi chưa phân tích được khả năng thu xếp vốn, khả năng cấp vốn theo tiến độ dẫn đến không cân đối, cấp đầy đủ được vốn cho giai đoạn 1 (đoạn km67-km92) theo tiến độ dự án phê duyệt, phải tạm dừng thi công các đoạn tuyến km80+460- km89+387 và Km 91+474-km92 của dự án.
Cùng đó, công tác lập hồ sơ thiết kế cơ sở, thiết kế bản vẽ thi công còn sai sót, cụ thể thiết kế kết cấu mặt đường bê tông nhựa tại các đoạn tuyến có độ dốc dọc hơn 7% năm trong đường cong bán kính nhỏ, nằm dưới chân dốc và một số đoạn tuyến chịu ảnh hưởng của nước ngầm là không phù hợp với điều kiện địa hình, địa chất không đảm bảo ổn định công trình.
Quá trình thẩm tra, thẩm định thiết kế cơ sở, thiết kế bản vẽ thi công không phát hiện sai sót, nên phê duyệt chưa chính xác dẫn đến phải điều chỉnh sang kết cấu mặt đường bê tông xi măng tại các vị trí này.
Thậm chí, sau khi loại trừ các giá trị đã được chủ đầu tư, thanh tra Bộ Giao thông vận tải (GTVT) chỉ ra sai sót, trong quá trình thực hiện qua kiểm toán phát hiện công tác tính toán khối lượng dự toán còn một số công việc chưa chính xác như hồ sơ thiết kế, hoàn công không thể hiện được chi tiết làm cơ sở tính toán khối lượng thép hình, thép bản, khối lượng bê tông, cốp pha mặt đường bê tông, rãnh thoát nước…
Về tiến độ thực hiện dự án, giai đoạn 1 theo Quyết định phê duyệt dự án đầu tư của Bộ GTVT dự kiến khởi công năm 2013, thời gian thi công trong 4 năm. Nhưng thực tế đến tháng 1-2014 mới khởi công và bàn giao hiện trạng vào tháng 11-2016, giai đoạn 1 không hoàn thành được theo tiến độ đã phê duyệt do phải tạm dừng thi công vì không bố trí được vốn.
Tuy nhiên, việc chậm triển khai khởi công dự án chưa được chủ đầu tư và các bên có liên quan chưa xác định và làm rõ các nguyên nhân. Trong quản lý chất lượng công trình, chủ đầu tư cũng không có quyết định cử cán bộ có chuyên môn phù hợp tham gia giám sát khảo sát; nhà thầu thiết kế bản vẽ thi công có quyết định cử người đủ năng lực để thực hiện; nhật ký thi công gói thầu xây lắp thì thiếu thông tin, thậm chí bỏ ngỏ việc xác nhận của chủ đầu tư…
Đáng chý ý hơn cả, chủ đầu tư chưa thực hiện rà soát lên phương án trình để thực hiện tiết kiệm 10% tổng mức đầu tư của dự án theo yêu cầ của Nghị quyết 89 của Chính phủ. Công tác nghiệm thu, hoàn công, thanh toán dù đã rà soát nhưng còn một số khối lượng tính trùng, tính thừa, chưa thể hiện chi tiết, chưa đủ cơ sở tính toán và thanh toán vẫn chưa loại trừ hết.
 |
| Dự án cải tạo, nâng cấp QL 279 lộ nhiều sai sót. |
Phải kiểm điểm rõ trách nhiệm tổ chức, cá nhân
Ghi nhận của Kiểm toán Nhà nước cho thấy, tính đến giữa tháng 11-2017, thời điểm kết thúc kiểm toán, dự án chỉ được bố trí 338,1/517 tỷ đồng, trong đó vốn ngân sách Nhà nước cấp 292 tỷ đồng (qua phân khai vốn của Bộ GTVT) và 45 tỷ đồng từ nguồn vốn vay ngân sách tỉnh Lào Cai để trả nợ xây dựng.
Khoản chênh giữa khối lượng đã nghiệm thu là 396 tỷ đồng và khối lượng giải ngân là 292 tỷ đồng đã khiến tổng nợ đọng xây dựng cơ bản tại dự án là khoảng 104 tỷ đồng.
Tuy nhiên, theo báo cáo của UBND tỉnh Lào Cai, tổng vốn đã cấp và giải ngân cho dự án chỉ có 320 tỷ đồng, trong khi khối lượng mà các nhà thầu đã thực hiện, được nghiệm thu lên phiếu giá là 440,8 tỷ đồng. Như vậy, tổng nợ đọng xây dựng cơ bản tại Dự án lên tới 120,1 tỷ đồng, chiếm 1/4 tổng mức đầu tư dự án.
Để giảm bớt gánh nặng cho nhà thầu, UBND tỉnh Lào Cai đã cho Bộ GTVT trong vai trò là cấp quyết định đầu tư vay 45 tỷ đồng, nên nợ nhà thầu chỉ còn khoảng 80 tỷ đồng.
Theo Kiểm toán Nhà nước, việc chủ đầu tư không kiểm soát được khối lượng thi công của nhà thầu tương ứng với số vốn được ghi kế hoạch hàng năm đã vi phạm Chỉ thị số 07/CT - TTg ngày 30-4-2015 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường các biện pháp xử lý nợ đọng trong xây dựng cơ bản.
Do đó, Kiểm toán Nhà nước kiến nghị Bộ GTVT tập trung bố trí vốn dứt điểm cho dự án để giải quyết nợ đọng xây dựng cơ bản. Đồng thời, phải xử lý tài chính số tiền 17,8 tỷ đồng, trong đó giảm thanh toán số tiền 517 triệu đồng, giảm giá trị trúng thầu số tiền gần 10 tỷ đồng, xử lý khác số tiền 7,8 tỷ đồng.
Kiểm điểm trách nhiệm, tổ chức, cá nhân liên quan đến các sai sót trong công tác nói trên; khẩn trương rà soát, trình phương án để thực hiện tiết kiệm 10% tổng mức đầu tư của dự án.
Trước yêu cầu của Kiểm toán, mới đây Sở GTVT Lào Cai cho biết, đã tiến hành kiểm điểm trách nhiệm của các đơn vị liên quan đến sai sót này. Theo đó, Sở GTVT cấm Công ty cổ phần Tư vấn xây dựng giao thông Lào Cai (đơn vị lập hồ sơ mời thầu) không được tham gia tư vấn lựa chọn tất cả các gói thầu do Sở làm chủ đầu tư; tiến hành kỷ luật một số tập thể, cá nhân tại Ban Quản lý dự án xây dựng công trình giao thông Lào Cai.
