Chiến tranh thương mại Mỹ - Trung sẽ tác động tới kinh tế Việt Nam trong dài hạn

• Thu hút FDI nhiều nhưng chuyển giao công nghệ còn hạn chế
• Thu hút FDI tăng trưởng mạnh nhất trong 10 năm qua
• Nông nghiệp đứng “bên lề” trong thu hút FDI
• Cần chính sách đặc thù để thu hút FDI
• Thu hút FDI cần đảm bảo mục tiêu chiến lược

Tăng trưởng kinh tế năm 2018 sẽ đạt khoảng 6,83%

Theo dự báo của Trung tâm Thông tin và Dự báo Kinh tế xã hội quốc gia (NCIF), tăng trưởng kinh tế năm 2018 sẽ đạt khoảng 6,83%. Tăng trưởng quý 3 và 4 có thể không có gì đột phá so với các năm trước. Trong đó, quý 1 tăng trưởng 7,45%, quý 2 6,79%, quý 3 ước đạt 6,72% và quý 4 ước đạt 6,56%. Lạm phát bình quân theo kịch bản cơ sở theo dự báo sẽ trong khoảng 4-4,2%.

Theo dự báo của NCIF, từ nay đến cuối năm tăng trưởng kinh tế của Việt Nam đối mặt nhiều thách thức như việc tăng giá cả đồng đô la Mỹ, chính sách bảo hộ thương mại của Mỹ và các nước khác và đặc biệt đối với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc, biến động của giá hàng hóa cơ bản và năng lượng trên thị trường quốc tế.

Mới đây, tại phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 7, Thủ tướng Chính phủ tái khẳng định kiềm chế lạm phát bình quân dưới 4% bằng việc không tăng giá điện, giảm giá dịch vụ y tế, không thực hiện điều chỉnh thuế VAT… đây là những giải pháp tích cực trong bối cảnh sức ép lạm phát tăng nhanh.

TS. Đặng Đức Anh, Trưởng ban Ban Phân tích và dự báo (NCIF) cho rằng, tăng trưởng kinh tế 6 tháng ở mức cao trong nhiều năm trở lại đây song “đang có dấu hiệu mất đà do thiếu động lực hỗ trợ”. Đây không chỉ là vấn đề cần lưu tâm của kinh tế nửa cuối năm 2018 mà còn là của cả giai đoạn 2019-2020. Lực đẩy cho tăng trưởng 6 tháng cuối năm đang giảm sút.

Cần tiếp tục đẩy mạnh phát triển công nghiệp chế biến chế tạo, tập trung hơn nữa cho xuất khẩu để tìm thị trường.

Nguồn lực cho tăng trưởng kinh tế nửa cuối năm chưa rõ ràng, trong khi công nghiệp chế biến chế tạo vốn được coi là động lực nhưng lại phụ thuộc FDI và thu hút FDI đang bão hòa, lực đẩy từ khu vực đầu tư nước ngoài đang mất dần nhưng không có động lực mới bổ sung. Bản thân công nghiệp chế biến chế tạo chủ yếu vẫn hoạt động ở phân khúc thấp trong chuỗi giá trị.

Cần tạo môi trường đầu tư minh bạch, tăng cường thu hút FDI từ Mỹ

Theo các chuyên gia kinh tế, chiến tranh thương mại Mỹ - Trung Quốc cũng là vấn đề sẽ ảnh hưởng tới kinh tế Việt Nam, tuy chưa phải là những tác động trực tiếp nhưng cần hết sức cẩn trọng với tác động dây chuyền theo kiểu “domino” mà cuộc chiến này có thể mang tới cho Việt Nam.

Đánh giá về tác động của chiến tranh thương mại Mỹ - Trung tới GDP, TS. Trần Toàn Thắng, Trưởng ban, Ban Kinh tế Thế giới (NCIF) cho rằng, có thể tới năm 2021-2023 thì những tác động của chiến tranh thương mại sẽ ngấm sâu vào kinh tế thế giới và kinh tế Việt Nam sẽ chịu tác động. Theo dự đoán, năm 2021 GDP của Việt Nam có thể giảm 0,12%, đây là mức tương đối thấp.

Theo đó, xuất khẩu và nhập khẩu của Việt Nam đều giảm. Về vấn đề này, TS. Phạm Sỹ Thành, Giám đốc Chương trình nghiên cứu Trung Quốc cho rằng, Việt Nam sẽ bị ảnh hưởng tiêu cực từ căng thẳng thương mại Mỹ - Trung Quốc trong dài hạn. Theo đó, việc Tổng thống Mỹ áp thuế trừng phạt lên các hàng hóa của Trung Quốc sẽ dẫn đến việc tăng trưởng của toàn cầu suy giảm theo biên độ rộng. Như thế sẽ ảnh hưởng đến những nước tăng trưởng kinh tế dựa vào XK như Việt Nam. Nếu căng thẳng thương mại càng leo thang, suy giảm tăng trưởng thương mại của toàn cầu sẽ càng lớn và Việt Nam khi đó sẽ chịu ảnh hưởng lớn.

Nhiều ý kiến cho rằng, từ nay đến cuối năm, để tiếp tục giữ được đà tăng trưởng Việt Nam cần tạo môi trường đầu tư minh bạch, tăng cường thu hút FDI từ Mỹ. Tiếp tục tăng cường năng lực công nghệ để thu hút DN có vốn đầu tư nước ngoài công nghệ cao.

Đồng thời, áp dụng biện pháp kiểm soát ngoại tệ nhằm đề phòng hiện tượng thoái vốn các nhà đầu tư nước ngoài; ứng phó với các biện pháp tăng cường bảo hộ thương mại từ Mỹ, cũng như có biện pháp tác động tiêu cực từ căng thẳng thương mại Mỹ - Trung. Chủ động đối phó với biến động về tỷ giá. “Khi cuộc chiến thương mại leo thang và kéo dài, tỷ giá đồng nhân dân tệ sụt giảm tiếp tục thì sẽ gây lo ngại của các nhà đầu tư dẫn tới việc các nhà đầu tư rút vốn khỏi Trung Quốc.

Điều này có tác động lớn đến kinh tế Việt Nam khi hàng hóa Trung Quốc sẽ có cạnh tranh lớn hơn cũng như tạo nên sức ép của tỷ giá đồng Việt Nam. Trong dài hạn cần tính đến tình huống khi Tổng thống Mỹ xem xét lại tất cả các mối quan hệ thương mại không công bằng của nước Mỹ, Việt Nam cần xem xét để cán cân thương mại Việt –Mỹ lành mạnh hơn”, TS. Phạm Sỹ Thành nói.

Bên cạnh đó, TS. Lưu Bích Hồ, nguyên Viện trưởng Viện Chiến lược phát triển - Bộ KH&ĐT cũng cho rằng, chúng ta cần tiếp tục đẩy mạnh phát triển công nghiệp chế biến chế tạo, tập trung hơn nữa cho xuất khẩu để tìm thị trường. Trong bối cảnh căng thẳng thương mại Mỹ - Trung Quốc, chúng ta cần tránh việc không để cho hàng hóa Trung Quốc, thông qua Việt Nam để xuất khẩu sang Mỹ. Nếu không làm tốt được việc này, Việt Nam sẽ có nguy cơ bị đánh thuế như Trung Quốc. Đồng thời, cần tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp phát triển.

Trên thực tế, chính sách bảo hộ thương mại mà cụ thể là cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung chưa có tác động rõ nét trong 6 tháng cuối năm, tuy nhiên TS Đặng Đức Anh cho rằng, cần tiếp tục cập nhật để đánh giá tác động. Tác động trực tiếp là chưa lớn nhưng gián tiếp đã thấy: Đó là sự tăng giá USD, tâm lý của các nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán.

“Việc bán ròng của các nhà đầu tư ngoại đã xuất hiện, dù các nhà đầu tư ngoại chưa có xu thế rút khỏi thị trường, nhưng nếu chiến tranh thương mại căng thẳng thì không loại trừ việc họ rút vốn ra khỏi thị trường chứng khoán Việt Nam”, TS Đặng Đức Anh lưu ý.