Không nên “đổi vai” chủ trì tiếp thu, chỉnh lý dự án luật cho cơ quan trình

Thứ Sáu, 13/09/2019, 18:44

Chiều 13-9, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) cho ý kiến về dự án Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.


Dự thảo luật sửa đổi lần này bổ sung 4 điều của Luật năm 2015 theo hướng việc chủ trì tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật, pháp lệnh, nghị quyết của Quốc hội, UBTVQH được chuyển từ cơ quan chủ trì thẩm tra (trực tiếp giúp UBTVQH) như hiện nay sang cho cơ quan, tổ chức, đại biểu Quốc hội trình dự án. Cơ quan, tổ chức, đại biểu trình dự án có trách nhiệm báo cáo trước Quốc hội, UBTVQH việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý. UBTVQH vẫn trực tiếp chỉ đạo việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý như cũ.

Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển

Thẩm tra dự án luật này, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Khắc Định cho biết, nhiều Đoàn đại biểu Quốc hội tán thành nội dung này. Việc điều chỉnh như vậy mới bảo đảm để các cơ quan soạn thảo, thẩm tra thực hiện đúng, đầy đủ chức năng của mình tương tự như quy trình lập pháp của nhiều nước trên thế giới và như nước ta đã thực hiện trước đây. Theo đó, việc soạn thảo dự án luật sẽ bảo đảm được tính liên tục, thống nhất từ khâu đề xuất chính sách, soạn thảo, trình cho đến giai đoạn giải trình bảo vệ và chỉnh lý, hoàn thiện.

Lý do khác được cơ quan thẩm tra đưa ra là quy định cơ quan của Quốc hội chủ trì tiếp thu, chỉnh lý như hiện nay dẫn đến không ít trường hợp cơ quan soạn thảo cho rằng việc này thuộc trách nhiệm của cơ quan thẩm tra, do đó không phát huy đầy đủ trách nhiệm, thế mạnh của mình. Còn cơ quan thẩm tra thì có tâm lý “ngại” nêu hết các vấn đề thẩm tra, phản biện, nhất là những vấn đề mà chính cơ quan thẩm tra thấy rõ là vướng nhưng cũng chưa biết hướng xử lý. 

“Thực hiện việc “đổi vai” này không những bảo đảm để các cơ quan thực hiện đúng chức năng của mình mà còn phát huy cao độ tính chủ động, trách nhiệm của các cơ quan, kể cả cơ quan trình dự án và cơ quan thẩm tra, bảo đảm nguyên tắc soạn thảo đến cùng và thẩm tra đến cùng”, ông Định nói.

Tuy nhiên, cũng có một số ít ý kiến trong Ủy ban Pháp luật và một số Đoàn đại biểu Quốc hội không tán thành việc “đổi vai” này mà đề nghị tiếp tục thực hiện như quy định hiện nay, tránh xáo trộn trong việc tổ chức thực hiện. Ý kiến này cho rằng, với cách thức và thời gian tổ chức kỳ họp Quốc hội như hiện nay sẽ không thể có đủ thời gian để vừa giải trình, tiếp thu, vừa để Chính phủ cho ý kiến, cơ quan thẩm tra tiến hành thẩm tra lại.

Toàn cảnh phiên họp

Thảo luận tại phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển chỉ ra thực trạng, nhiều khi cơ quan soạn thảo vì lợi ích cục bộ nên cứ đeo đẳng lợi ích đó đến cùng. Và nếu thực hiện “đổi vai” như vậy có phải nghĩa là các Ủy ban của Quốc hội sẽ đứng ngoài lề? Liệu có quay lại thành lập Hội đồng lập pháp như giai đoạn trước để cơ quan này đứng trung gian, tránh thiếu thống nhất, hay lợi ích này kia hay không? “Tôi cảm giác cái này chưa chín, mà cái gì chưa chín thì chưa đưa vào”, ông nêu quan điểm.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đánh giá, đây là dự án luật rất quan trọng, liên quan trực tiếp đến thẩm quyền các cơ quan trong bộ máy nhà nước. Trong đó việc “đổi vai” tiếp thu, chỉnh lý từ các Ủy ban của Quốc hội sang cơ quan trình dự án luật là vấn đề lớn mà trước đây từng bị bác với những lý do rất thuyết phục, vì mô hình tổ chức quyền lực nhà nước đã được xác định trong Hiến pháp.

Chủ tịch Quốc hội nhận định, nếu “đổi vai” thì vai trò của Quốc hội chắc chắn sẽ giảm, nên rất khó kiểm soát quá trình tiếp thu, chỉnh lý dự án luật. Mặt khác, lâu nay vai trò của các bộ ngành trình luật cũng không bị hạn chế, nhất là trong quá trình chỉnh lý, tiếp thu, cơ quan chủ trì soạn thảo luôn có cơ hội bảo vệ chính sách mình đề ra. 

Hơn nữa, bà băn khoăn nếu “đổi vai” như vậy thì việc tiếp thu, chỉnh lý có đảm bảo đúng quy định và có đủ thời gian làm trước khi trình Quốc hội thông qua hay không? “Bây giờ tài liệu còn gửi muộn thế này, nếu “đổi vai” thì không biết một năm làm mấy luật? Khi làm không được thì lại rút luật ra”, Chủ tịch Quốc hội đề nghị không “đổi vai” mà phải tăng cường trách nhiệm phối hợp giữa các cơ quan.

* Sáng cùng ngày, UBTVQH cũng đã thảo luận, cho ý kiến về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kiểm toán nhà nước; cho ý kiến về báo cáo công tác năm 2019 và kế hoạch kiểm toán năm 2020 của Kiểm toán Nhà nước.


An Quỳnh
.
.
.