"Quản" hộ kinh doanh bằng Luật hay Nghị định?

Thứ Sáu, 15/11/2019, 16:16
Sáng 15-11, thảo luận tại tổ về dự án luật Doanh nghiệp (sửa đổi), các đại biể Quốc hội đã đưa ra nhiều ý kiến khác nhau về việc đưa hộ kinh doanh vào luật này


Chính phủ đề xuất “quản” hộ kinh doanh bằng Luật

Theo tờ trình của Chính phủ do Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng trình bày thì Luật tiếp tục thừa nhận sự tồn tại của “hộ kinh doanh” là một hình thức kinh doanh, bên cạnh các loại hình doanh nghiệp tư nhân, công ty hợp danh, công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty cổ phần. Hộ kinh doanh thuộc phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng của Luật Doanh nghiệp. Luật cho phép nhà đầu tư lựa chọn, không ép buộc hành chính hộ kinh doanh phải chuyển thành doanh nghiệp hoặc xóa bỏ hình thức hộ kinh doanh.

Đại biểu Trần Hoàng Ngân

Quy định rõ ràng địa vị pháp lý và trách nhiệm dân sự của hộ kinh doanh phù hợp với quy định của Bộ luật dân sự (hộ kinh doanh do một cá nhân hoặc các thành viên gia đình đăng ký); bãi bỏ hạn chế của quy định hiện hành đối với hộ kinh doanh (như: chỉ được sử dụng dưới 10 lao động); bổ sung quy định về chuyển đổi hộ kinh doanh thành doanh nghiệp nhằm khuyến khích hộ kinh doanh chuyển đổi thành công ty.

Giải trình thêm tại tổ, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết hiện hộ kinh doanh đã được quy định trong Nghị định 78, song các nhà đầu tư không yên tâm về sự bảo hộ, bảo vệ pháp luật với loại hình kinh doanh này. Mặc dù không phải là loại hình doanh nghiệp nhưng ông cho rằng đây là hình thức kinh doanh cần được định vị pháp lý và bảo vệ, có quy định rõ về trách nhiệm dân sự, quyền của hộ kinh doanh, quản trị nội bộ.  

"Việc trao thêm quyền là phải dựa trên quy định của luật, chứ không phải ở văn bản dưới luật, nên việc đưa hộ kinh doanh vào dự án luật này là cần thiết" –ông Dũng nhấn mạnh. 

Thảo luận tại tổ, đại biểu Đỗ Văn Sinh (Quảng Trị) cho rằng hộ kinh doanh là thành phần kinh tế quan trọng với 5 triệu hộ. Tuy nhiên, chỉ có 1,4 triệu nộp thuế còn lại là đóng thuế khoán, dẫn tới sự thiếu minh bạch hoặc thậm chí là hộ kinh doanh phải bỏ tiền thuế khoán nhiều hơn mà nhà nước vẫn không thu được. 

"Chi phí không chính thức nhiều nhưng địa vị pháp lý lại không cao, nên quan điểm tôi là cần có đạo luật riêng về hộ kinh doanh. Trước hết cần ban hành nghị định riêng về hộ kinh doanh, xác định địa vị pháp lý, điều kiện kinh doanh, cơ chế hỗ trợ, quản trị kế toán theo hướng tinh gọn, nhẹ nhàng" – đại biểu Sinh nói. 

Đại biểu Vũ Tiến Lộc cho rằng đề xuất đưa hộ kinh doanh vào phạm vi điều chỉnh của pháp luật để bảo vệ và thúc đẩy họ phát triển, không phải để quản lý. Thực tế có những hộ kinh doanh đã vươn ra nước ngoài làm ăn nhưng không được thừa nhận và các vấn đề kiện tụng thì khó được bảo vệ.

"Tinh thần đưa vào để đảm bảo bình đẳng họ trước các doanh nghiệp khác" – đại biểu Lộc nhấn mạnh.

Quốc hội đề nghị xây dựng Nghị định về hộ kinh doanh

Thẩm tra dự án luật, Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho rằng, việc hoàn thiện khuôn khổ pháp lý đối với hộ kinh doanh là cần thiết. Trong thực tiễn hộ kinh doanh là một hình thức kinh doanh cùng tồn tại với các loại hình công ty và doanh nghiệp khác, cần có sự quản lý của nhà nước, cần có địa vị pháp lý để được tiếp cận chính sách của nhà nước để phát triển hoạt động sản xuất, kinh doanh bảo đảm sự bình đẳng giữa các chủ thể kinh doanh, tuân thủ pháp luật, phù hợp với thông lệ quốc tế.

Tuy nhiên, Ủy ban Kinh tế cho rằng, việc đưa hộ kinh doanh vào dự thảo Luật là một vấn đề lớn, phạm vi rất rộng, cần đánh giá kỹ tác động, lấy ý kiến rộng rãi của đối tượng chịu tác động (hộ kinh doanh), đề nghị cân nhắc nghiên cứu xây dựng một Nghị định riêng về hộ kinh doanh bảo đảm khuyến khích, quản lý hộ kinh doanh để họ phát triển sản xuất kinh doanh theo năng lực và tuân thủ pháp luật.

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch đầu tư Nguyễn Chí Dũng

Về vấn đề này, đại biểu Nguyễn Quốc Bình (Hà Nội), cho rằng không nên đưa hộ kinh doanh vào Luật Doanh nghiệp vì không thuộc phạm vi điều chỉnh. Theo đó, cần có một nghị định về hộ kinh doanh và sau đó tính tới việc ban hành Luật về hộ kinh doanh gia đình. Còn trường hợp đưa vào thì phải đổi luật là "Luật Doanh nghiệp và hộ kinh doanh".

Đại biểu Vũ Tiến Lộc

"Ở các nước thì cái gì cũng qua hoá đơn, thuế họ thu ở đó. Còn ở ta khoán thuế cho hộ gia đình, nên có những hộ gia đình doanh thu lớn hơn cả doanh nghiệp nhưng vẫn không đăng ký thành lập doanh nghiệp. Giải pháp là chúng ta cần quản lý thuế thật tốt, khi đó hộ gia đình muốn phát triển họ sẽ tự đăng ký thành lập doanh nghiệp" - ông Bình bày tỏ. 

Đại biểu Phạm Phú Quốc (đoàn TPHCM) cũng cho rằng nên có Nghị định dưới Luật liên quan đến hộ kinh doanh hướng tới quản lý chặt chẽ, đảm bảo các quy định như một doanh nghiệp. “Nếu quy định hộ kinh doanh vào Luật doanh nghiệp thì không nên. Vì hiện nay trên thế giới chỉ có Việt Nam và Trung Quốc quy định hộ kinh doanh trong bộ luật thì chúng ta cá biệt quá. Tôi cho rằng, nên để Chính phủ hướng dẫn trên tinh thần ủng hộ các hộ kinh doanh hướng tới doanh nghiệp chính quy” – ông Phạm Phú Quốc cho biết.

Cùng chung quan điểm, đại biểu Trần Hoàng Ngân (đoàn TPHCM) cho rằng, hộ kinh doanh là thành phần kinh tế có vai trò rất quan trọng. Nếu đưa hộ kinh doanh vào Luật thì rất khó, còn nếu không quản lý thì cũng không được. Do đó, với đặc thù nhỏ lẻ của hộ kinh doanh cần có một Luật riêng để tính toán về quản lý, tổ chức kinh doanh thế nào, cũng như thuế, hệ thống sổ sách kế toán ra sao.... thì sẽ phù hợp hơn.

“Không nên quy định hộ kinh doanh trong Luật doanh nghiệp, nhưng cũng cần phải có Nghị định để định hướng phát triển loại hình kinh doanh này”- đại biểu Trần Hoàng Ngân cho biết.

Đồng quan điểm, đại biểu Nguyễn Anh Trí (đoàn Hà Nội) cũng cho rằng, đây là thời điểm nên và cần thiết đưa hộ kinh doanh vào quản lý, nhưng đưa vào Nghị định riêng cho đối tượng này.

 “Cần sớm xây dựng một Nghị định riêng về hộ kinh doanh. Sau đó, nếu được có thể xây dựng một luật riêng cho việc quản lý hộ kinh doanh, bởi lẽ đã đến thời điểm không thể cứ để đối tượng này phát triển tự phát ngoài”, đại biểu Nguyễn Anh Trí nhấn mạnh.


Phương Thuỷ
.
.
.