Tổ hợp bauxit – nhôm Lâm Đồng lỗ hơn 3.700 tỷ đồng sau 3 năm hoạt động

Thứ Hai, 13/03/2017, 16:11

Kết luận thanh tra về việc thanh tra tài chính Tập đoàn Than, Khoáng sản Việt Nam mới được công bố đã cho thấy một bức tranh không hề tươi sáng về tập đoàn này khi có 48 dự án với tổng vốn đầu tư gần 100.000 tỷ đồng đang chậm tiến độ. Cùng với đó là lỗ vượt dự kiến hàng nghìn tỷ đồng cũng như chậm tiến độ nhiều năm của các dự án bauxit.

Theo kết luận thanh tra, Tập đoàn Than, Khoáng sản Việt Nam (TKV) có đến 48 dự án với tổng mức đầu tư gần 97.507 tỷ đồng, không đạt tiến độ thực hiện theo các quyết định đầu tư đã duyệt (Trong đó công ty mẹ - Tập đoàn có 43 dự án, tổng mức đầu tư hơn 92.618 tỷ đồng; Tổng công ty Khoáng sản – TKV 5 dự án, tổng mức đầu tư gần 4.889 tỷ đồng).

Tổ hợp Bauxit – Nhôm Lâm Đồng được nhắc đến như một điển hình. Theo Quyết định số 1396/QĐ-HĐQT ngày 30/6/2006 của Chủ tịch HĐTV Tập đoàn phê duyệt tổng mức đầu tư của tổ hợp là 7.787,5 tỷ đồng (tương đương 493,5 triệu USD) công suất 600.000 tấn/năm, thời gian thực hiện 2006 - 2009; qua 4 lần điều chỉnh, lần cuối cùng (tháng 10/2013), tổng mức đầu tư lên gấp đôi là 15.414,4 tỷ đồng (tương đương 805,1 triệu USD), công suất 650.000 tấn/năm.

Nhà máy Alumin Nhân Cơ khi đang xây dựng

Không những được tăng vốn, thời gian thực hiện dự án trên cũng kéo dài và chậm 4 năm so với kế hoạch ban đầu. Nguyên nhân chậm tiến độ được cho biết do thay đổi công nghệ sản xuất alumin, do Nhà nước thay đổi chính sách thuế, tiền lương, đền bù giải phóng mặt bằng, do trượt giá và do năng lực và kinh nghiệm quản lý điều hành của chủ đầu tư, năng lực thi công của nhà thầu....

Từ cuối năm 2013 sau nhiều nỗ lực Tổ hợp bauxit - nhôm Lâm Đồng được đưa vào vận hành với công suất 650.000 tấn alumin/năm (tăng 50.000 tấn so với kế hoạch). Dự án này gồm 3 hợp phần là khai thác mỏ bô xít, Nhà máy tuyển quặng bô xít và Nhà máy Alumina.

Tuy nhiên, sau 3 năm chạy máy dự án này đang lỗ lên tới 3.700 tỷ đồng, trong đó khoản lỗ do hoạt động sản xuất kinh doanh chiếm gần 70%, khoảng 2.520 tỷ đồng; lỗ do chênh lệch tỷ giá 1.176 tỷ. Như vậy, lỗ thực tế vượt lỗ theo kế hoạch tới 1.660 tỷ (không kể phần lỗ chênh lệch tỷ giá).

Nhiều nguyên nhân lỗ được kết luận thanh tra chỉ ra, chủ yếu do thời gian đầu tư dự án kéo dài đã làm phát sinh tăng chi phí. Thời điểm dự án này đi vào sản xuất (năm 2013) rơi đúng vào lúc giá alumin – nhôm trên thị trường thế giới sụt giảm, cộng với thuế tài nguyên, thuế - phí môi trường tăng, phát sinh thêm thuế xuất khẩu alumin, tiền cấp quyền khai thác khoáng sản…đã khiến tình hình thêm khó khăn hơn.

Ngoài ra, kết luận thanh tra còn cho biết do dự án có kỹ thuật, công nghệ phức tạp, lần đầu tiên thực hiện ở Việt Nam nên thời gian đầu mới đi vào sản xuất kinh doanh gặp nhiều khó khăn, dây chuyền sản xuất chưa ổn định, phát sinh các chi phí để sửa chữa, khắc phục.

Hiện tại, dây chuyền sản xuất của dự án đã vận hành ổn định, đạt xấp xỉ công suất thiết kế, giá thành sản xuất giảm, giá alumin đang hồi phục trên thị trường thế giới, giá thành sản xuất giảm sau một thời gian vận hành máy ổn định... dự kiến hết năm nay Tổ hợp bô xít - nhôm Lâm Đồng sẽ hết lỗ theo như tính toán.

Tại một dự án khác của Vinacomin là Nhà máy sản xuất Alumin Nhân Cơ, dù chưa đi vào vận hành thương mại (dự kiến quý I/2017) song cũng bộc lộ nhiều tồn tại. Do nâng công suất lên hơn gấp 2 lần, từ 300.000 tấn lên 650.000 tấn alumin/năm.

Do phải dừng thi công 2 năm để đánh giá lại hiệu quả, cộng với chênh lệch tỷ giá (tỷ giá thay đổi từ 16.000 đồng/USD lên 20.643,8 đồng/USD) và một số điều chỉnh chính sách tiền lương, giải phóng mặt bằng... đã khiến tổng mức đầu tư tăng hơn 13.000 tỷ đồng, lên mức 16.821 tỷ, tăng 5 lần sau 2 lần điều chỉnh. Đến thời điểm thanh tra (ngày 20/11/2016), dự án đã cơ bản hoàn thành và chạy thử có tải, ra sản phẩm hydrat vào ngày 10/11/2016 và dự kiến ra sản phẩm alumin trong nửa đầu tháng 12/2016. Tổng mức đầu tư của dự án này tăng 13.536 tỷ đồng, chậm tiến độ 6 năm so với phê duyệt ban đầu.

Vũ Hân