Điều gì khiến “hỏa thần” Kalibr của Nga trở nên vô đối?

• Xem chiến hạm Nga phóng tên lửa Kalibr tiêu diệt IS ở Palmyra
• Nga triển khai tàu chiến trang bị tên lửa Kalibr đến Syria
• Tàu ngầm Nga giội lửa Kalibr "xoá sổ" căn cứ IS tại Deir ez-Zor

Được biên chế cho quân đội Nga từ năm 2012 nhưng uy lực của “hỏa thần” Kalibr chỉ bắt đầu khiến giới quan sát kinh ngạc khi nó tham chiến chống IS ở Syria từ năm 2015.

Tháng 9-2015, quân đội Nga đã gây chấn động thế giới khi nã một loạt hơn 20 tên lửa hành trình Kalibr vào các mục tiêu của IS, đánh dấu lần thực chiến đầu tiên của loại tên lửa này. Loạt tên lửa Kalibr đã bay từ biển Caspian, qua không phận Iran và Iraq, rồi đánh trúng mục tiêu trong lãnh thổ Syria với sai số chưa đầy 3m ở khoảng cách hơn 1.500km.

Tên lửa hành trình Kalibr rời bệ phóng từ một tàu chiến Nga trên Địa Trung Hải. Ảnh: BQP Nga.

Trước vụ tấn công, nhiều chuyên gia quân sự đồ đoán rằng Kalibr chỉ có tầm bắn trên dưới 300km. Tuy nhiên, vụ tập kích đã chứng tỏ Kalibr đủ sức bay xa ít nhất 5 lần khoảng cách đó.

Sau màn thể hiện trên biển Caspian, Nga đã điều một dàn tàu chiến mặt nước và tàu ngầm chiến lược trang bị Kalibr tới trấn giữ trên Địa Trung Hải và tiến hành thêm hàng loạt vụ tập kích với độ chính xác cao, qua đó đẩy nhanh đà tiến quân cho các lực lượng Syria.

Các vụ không kích chính xác, uy lực và đáng tin cậy của Kalibr đã khiến loại tên lửa này lập tức khiến quân đội nhiều nước khao khát sở hữu. Phó Thủ tướng Nga Yury Borisov hôm 29-7 tuyên bố các loại tàu mặt nước mang tên lửa Kalibr do Nga sản xuất hiện có tiềm năng xuất khẩu rất lớn đến các nước châu Á- Thái Bình Dương.

Chuyên gia Jeffrey Lewis của tờ Arms Control Wonk cho biết tên lửa Kalibr sở hữu một lịch sử phát triển khá phức tạp. Nó được coi là một thế hệ tên lửa mới dựa trên tên lửa hành trình tầm xa phóng từ biển Granat của Nga, vốn được phát triển từ thời Liên Xô để đối chọi với "sứ giả chiến tranh" Tomahawk của Mỹ.

Từ loại tên lửa Granat có tầm bắn 3.000 km, các kỹ sư Nga đã phát triển cả một dòng tên lửa hành trình rất đa dạng, gồm các loại 3M-14T, 3M-14E, 3M-54E và 3M-54E-1, được xuất khẩu ra nhiều nước trên thế giới với các tên gọi Klub-S (dành cho tàu ngầm), Klub-N (dành cho tàu nổi), và Klub-M (tên lửa chống tàu phòng thủ ven biển). 

Trong đó, đáng chú ý nhất là biến thể 3M-14T được bắn từ tàu nổi có tầm hoạt động lên đến 2.500km, mang đầu nổ nặng 400kg và bay ở vận tốc cận âm, khá giống tên lửa Tomahawk của Mỹ. Các biến thể còn lại thường có tầm bắn từ 200 đến 660km, nhưng bay ở tốc độ cao (lên đến Mach 3) và sức công phá cực khủng.

Theo nguồn tin quân đội Nga, các biến thể Kalibr dùng chung hệ thống dẫn đường bằng định vị vệ tinh GLONASS, dẫn đường quán tính và radar chủ động ARGS-14E kèm theo một hệ thống đo độ cao và khớp ảnh địa hình giúp nó tự điều chỉnh đường đi theo thực địa và bám sát mặt đất cũng như mặt nước để tránh sự phát hiện của radar đối phương.