Nhiều bất cập nảy sinh

Ông Nguyễn Văn Huyện, Tổng cục trưởng Tổng cục Đường bộ Việt Nam cho biết, sau khi Luật Giao thông đường bộ 2008 có hiệu lực thi hành, hệ thống giao thông đường bộ phát triển, công tác bảo trì đường bộ được tăng cường hơn trước; công tác quản lý phương tiện giao thông cơ giới đường bộ, công tác đổi mới quản lý đào tạo, sát hạch, cấp giấy phép lái xe đã được nâng cao chất lượng, đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế…

Trong 6 năm qua (2009-2015), lực lượng CSGT đường bộ đã lập biên bản xử lý 40.103.773 trường hợp vi phạm trật tự an toàn giao thông, nộp kho bạc Nhà nước 15.558 tỷ đồng, tước giấy phép lái xe 2.509.969 trường hợp, tạm giữ 188.572 ôtô, 4.450.242 môtô và 160.354 phương tiện khác. Thông qua hoạt động tuần tra kiểm soát, đã phát hiện và đấu tranh ngăn chặn có hiệu quả các loại tội phạm hoạt động trên tuyến giao thông.

Đã khám phá 15.466 vụ, bắt 6.556 đối tượng có dấu hiệu phạm tội trên các tuyến giao thông, lập hồ sơ chuyển cơ quan chức năng xử lý theo quy định. Cảnh sát giao thông các địa phương đã phối hợp tổ chức công tác điều tra, giải quyết 204.961 vụ TNGT và chuyển cơ quan Cảnh sát điều tra khởi tố 23.667 vụ, với 22.352 bị can, các vụ còn lại đang điều tra và Cảnh sát giao thông đã xử lý hành chính, theo đúng quy định của pháp luật và Bộ Công an.

Tuy vậy, lãnh đạo Tổng cục cũng chỉ ra, trong quá trình triển khai thi hành Luật cũng đã xuất hiện một số tồn tại và các vấn đề phát sinh về phương tiện giao thông cá nhân phát triển nhanh; vận tải công cộng chưa đáp ứng nhu cầu đi lại của người dân; tai nạn giao thông giảm liên tục trong các năm qua, nhưng số vụ tai nạn và các chỉ số tai nạn khác còn cao, số vụ tai nạn giao thông nghiêm trọng còn nhiều…

Phương tiện cá nhân gia tăng nhanh chóng khiến nhiều điểm trong Luật Giao thông đường bộ không khả thi.

Ông Nguyễn Văn Thanh, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ôtô Việt Nam nhìn nhận, Luật Giao thông đường bộ 2008 có rất nhiều tiến bộ so với Luật năm 2001, đặc biệt là đưa ngành nghề kinh doanh vận tải thành ngành nghề kinh doanh có điều kiện, đưa tiến bộ khoa học kỹ thuật để quản lý vận tải (GPS-thiết bị giám sát hành trình), đến nay đã đạt được rất nhiều kết quả.

Theo ông Thanh, bước vào giai đoạn hiện nay, Luật Giao thông đường bộ 2008 bộc lộ những bất cập trong quy hoạch vận tải, quy mô doanh nghiệp vận tải, đặc biệt loại hình vận tải hành khách theo tuyến cố định, hợp đồng, du lịch, taxi… Giải thích rõ hơn, vị Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ôtô Việt Nam dẫn chứng, vận tải hành khách tuyến cố định đưa ra rất nhiều Luật để khống chế từ đó sinh ra nhiều bất cập.

Bổ sung thêm, ông Trần Bảo Ngọc, Vụ trưởng Vụ Vận tải (Bộ Giao thông Vận tải) cho biết, các quy định về điều kiện kinh doanh vận tải, xe chạy tuyến hợp đồng, xe bốn bánh chạy bằng năng lượng, quy định cấp giấy phép lái xe, thời gian làm việc của lái xe cũng sẽ được chỉnh sửa, bổ sung trong Luật Giao thông đường bộ sửa đổi tới.

Theo Bộ trưởng Đinh La Thăng, thời gian qua, Bộ Giao thông Vận tải đã sửa bộ Luật Hàng hải, Đường thủy, Hàng không. Thời gian tới là Luật Đường sắt và Đường bộ. Luật Giao thông đường bộ rất quan trọng vì gắn với người dân và có những phạm vi điều chỉnh rất rộng.

“Luật Giao thông đường bộ mới thực hiện được 6 năm nhưng đã bộc lộ quá nhiều tồn tại dẫn đến hiệu lực hiệu quả của quản lý Nhà nước chưa cao, đồng thời cũng chưa lường hết được sự phát triển của kinh tế đất nước và thế giới”, người đứng đầu ngành giao thông thừa nhận. Đặc biệt, nhiều điều quy định trong luật trước đây không thực hiện được như đất dành cho giao thông đô thị của 2 thành phố lớn nhất là Hà Nội và TP Hồ Chí Minh phải từ 20-26% nhưng thực tế chỉ có 7-8%, không lường được sự phát triển nhanh của phương tiện cá nhân như hiện tại (cả nước có 45 triệu xe máy, mỗi năm tăng 3-4 triệu xe máy và 300.000 ôtô). 

Ngoài ra, theo Bộ trưởng, việc ứng dụng giao thông thông minh, xử phạt nguội, kiểm soát xe quá tải chưa cao, tai nạn giao thông còn nhiều. Một nước phát triển nhanh theo hướng hiện đại không thể để giao thông không đáp ứng được yêu cầu. Thời buổi xách cặp đi xin dự án, xin vốn không còn nữa. Một nền kinh tế thị trường có sự quản lý của Nhà nước không thể chấp nhận được tư duy cũ về đầu tư.

 “Trong năm qua, tai nạn ngành đường sắt tăng nhưng chủ yếu là do đường bộ gây ra. Vậy, vấn đề quản lý hành lang giữa đường bộ-đường sắt như thế nào? Những thể chế chính sách đưa ra phải đáp ứng thực tiễn, có sức sống trong nhiều năm chứ không thể vừa làm xong đã vướng”, Bộ trưởng chỉ rõ.

Bộ trưởng Đinh La Thăng cho rằng, sửa đổi Luật Giao thông đường bộ là trách nhiệm chung của Bộ, các đơn vị liên quan, Sở Giao thông Vận tải địa phương bởi cơ hội sửa chữa Luật là rất khó vì không thể chốc lát làm được mà cần có sự chuẩn bị kỹ càng, tập trung trí tuệ, nhân lực, không thể sửa hời hợt. Luật phải tạo cơ chế đột phá để thúc đẩy và phát triển từng lĩnh vực và phải tiệm cận với sự phát triển hiện đại.