Doanh nghiệp thiệt hại, Nhà nước thất thu vì “xe hợp đồng” Limousine
Theo thống kê từ Phòng Quản lý vận tải (Sở GTVT tỉnh Quảng Ninh), số lượng xe khách truyền thống trên địa bàn từ giữa năm 2017 đến nay giảm hơn 100 đầu phương tiện. Từ 700 đầu xe, đến nay toàn tỉnh Quảng Ninh chỉ còn 601 xe hoạt động tại 135 tuyến. Trong khi số lượng xe hợp đồng lại tăng mạnh, lên đến con số gần 1.200, tăng hơn 400 phương tiện.
Xe chở khách theo hình thức hợp đồng gần đây trở thành lựa chọn được ưu tiên hàng đầu bởi lẽ đây là loại xe Limousine, được ví là… chuyên cơ mặt đất, với đầy đủ tiện nghi, đưa đón tận nhà và không dừng đỗ bắt khách dọc đường. Mặc dù hành khách phải trả mức phí cao gấp 2-3 lần xe khách thông thường nhưng vẫn được chấp nhận.
Thực tế cho thấy xe khách Limousine dưới 10 chỗ bắt đầu phát sinh từ khi Nghị định 86/2014 của Chính phủ và Thông tư 63/2014 của Bộ GTVT ra đời, cho phép các xe hợp đồng dưới 10 chỗ không phải đăng ký danh sách hành khách và điểm đón, trả với Sở GTVT trước khi thực hiện hợp đồng. Theo đó hàng loạt xe 16 chỗ thông thường sau khi được cải hoán thành 9-10 chỗ, gắn biển xe hợp đồng là như một lá “bùa hộ mệnh”, thoải mái đón trả khách như xe tuyến cố định, vào một giờ cố định, có tần suất xe chạy như xe khách thông thường.
Tình trạng này gây áp lực nặng nề lên các tuyến đường, thất thu thuế khi xe hợp đồng không tổ chức bán vé. Bên cạnh đó, do xe hợp đồng gia tăng đã khiến những doanh nghiệp vận tải khách thông thường bị mất khách, thu hẹp thị phần, dẫn đến những cạnh tranh không lành mạnh.
Thượng úy Phạm Văn Long, Đội CSGT số 3 (Phòng CSGT Công an tỉnh Quảng Ninh) cho biết, khi lực lượng chức năng tiến hành kiểm tra, các xe đều hợp thức hóa danh sách hành khách bằng cách viết tay nhưng không thể quy chiếu vào đâu để bắt lỗi vi phạm. Trong khi đó loại xe Limousine đăng ký xe hợp đồng nhưng dưới 10 chỗ lại không phải đăng ký danh sách hành khách và điểm đón, trả với Sở GTVT.
Không thể phủ nhận loại hình dịch vụ vận tải mới có mang lại thuận lợi cho người dân nhưng lại đang tạo ra sự cạnh tranh không bình đẳng với các doanh nghiệp kinh doanh vận tải thông thường. Anh Mai Văn Trình, nhà xe Tiến Đạt cho rằng, trong khi các xe chạy tuyến cố định phải vào bến, chạy theo lộ trình thì xe hợp đồng “trá hình” chạy tuyến cố định lại tìm mọi cách để lách luật, không bị chi phối bởi các điều kiện kinh doanh vận tải và tránh nhiều loại phí, thuế.
Điều này không chỉ gây bất bình đẳng trong hoạt động vận tải với các xe chạy tuyến cố định, mà còn khiến loại hình xe này phải loay hoay tìm cách tồn tại.
Đại diện Phòng Quản lý vận tải (Sở GTVT Quảng Ninh) cũng cho rằng nhiều phương tiện chở xe khách hoạt động tùy tiện là do các điều khoản quy định còn chưa chặt chẽ. Trong khi đó các chế tài xử lý các lỗi vi phạm chưa đủ sức răn đe. Cơ chế quản lý doanh nghiệp hoạt động vận tải hành khách chưa thực sự chặt chẽ. Chính sự cạnh tranh này đã nảy sinh nhiều vấn đề phức tạp, mất ATGT khi các phương tiện tìm mọi cách để có được khách kể cả phóng nhanh, vượt ẩu và tranh giành khách…
Chủ nhà xe Tiến Đạt Mai Văn Trình cho rằng, về mặt luật pháp thì cần có những điều chỉnh cho phù hợp để quản lý tốt hơn. Bởi loại hình vận tải mới này hiện đang trở thành phương tiện di chuyển được người dân lựa chọn với nhiều tiện ích so với xe khách truyền thống. Bên cạnh đó, việc làm cần thiết hiện nay là làm sao để không chồng chéo giữa các loại hình vận tải, có sự cạnh tranh công bằng, bình đẳng giữa các doanh nghiệp.
Vì vậy cần phải đưa loại xe này vào diện bắt buộc phải thông báo về hai đầu bến trước mỗi chuyến đi. Giám sát chặt chẽ công tác đăng kiểm sau khi hoán cải, cấp phép hoạt động phải được kiểm soát thông qua các thủ tục có quy định chặt chẽ về điều kiện kinh doanh...
Ngoài ra, đại diện một số doanh nghiệp vận tải trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh cũng kiến nghị phải thực hiệm nghiêm quy định về lắp đặt thiết bị giám sát hành trình trên các phương tiện vận tải hành khách... Sở GTVT tỉnh Quảng Ninh cũng sớm triển khai thành lập và ứng dụng trung tâm dữ liệu, kiểm soát hành trình của các phương tiện theo quy định và thông báo công khai danh sách xe hợp đồng được phép hoạt động.
