Amezaiku - nghệ thuật làm "tò he" kỳ thú từ kẹo của Nhật Bản

Thứ Ba, 17/10/2017, 17:19

Chỉ từ những viên kẹo mạch nha được sản xuất đại trà, các nghệ nhân Nhật Bản đã sáng tạo và phát triển hình thức nghệ thuật Amezaiku - nghệ thuật chế tác từ kẹo trở thành một nét đẹp đường phố đặc trưng của đất nước mặt trời mọc.

Amezaiku là "kẹo thủ công được làm công phu", ý chỉ kỹ thuật nung nóng kẹo cho đến khi mềm đủ để tạo hình và điêu khắc thành những tác phẩm nghệ thuật độc đáo. Người nghệ nhân phải khéo léo tạo hình bằng tay hoặc bằng kéo thật nhanh gọn trước khi lớp kẹo trở nên nguội dần và cứng lại.

Khác với tò he của Việt Nam, điểm đặc biệt ở các sản phẩm amezaiku, đó là vừa có thể thưởng thức như một viên kẹo, lại vừa có thể dùng làm vật trang trí.

Người ta cho rằng các mẫu amezaiku đầu tiên xuất hiện tại Kyoto vào thế kỷ thứ 8 sau khi du nhập từ Trung Quốc vào Nhật Bản. Về sau này, do ảnh hưởng từ văn hóa Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha, các hình tượng amezaiku được tinh chế và đầu tư hơn, nhất là trong thế kỷ 16.

Thời kỳ Edo, bắt đầu từ thế kỷ 17 và kéo dài hơn 260 năm, là thời kỳ mà nghệ thuật amezaiku phát triển hưng thịnh. Các nghệ sĩ đường phố thường mang những tác phẩm điểu khắc amezaiku đến những vùng miền khác nhau của Nhật Bản, biến đây trở thành một hình thức giải trí phổ biến. Thậm chí, nhiều cửa hàng còn sử dụng amezaiku như một cách thu hút người mua. Không ngoa khi nói rằng, amezaiku thời kỳ đó đã phát triển thành một đặc trưng văn hóa của Nhật Bản.

Để làm được một tác phẩm điêu khắc amezaiku từ kẹo dẻo, người nghệ nhân sẽ sử dụng một viên kẹo có nguyên liệu chính là đường và siro ngô với kích thước tương đương một quả bóng golf đã được làm nóng đến 80-90°C. Sau đó, nghệ nhân sẽ phải dùng tay để liên tục kéo và nhào nặn hỗn hợp khi còn nóng rồi điêu khắc thành hình khối mong muốn. Màu thực phẩm được sử dụng để tô điểm cho những tác phẩm nghệ thuật này.

Amezaiku đòi hỏi không chỉ kỹ năng điêu khắc nhuần nhuyễn mà còn trực giác nhạy bén và kinh nghiệm để làm sao có thể vừa tạo hình vừa trang trí viên kẹo trở thành các tác phẩm độc đáo trong một khoảng thời gian ngắn dưới nền nhiệt độ cao.

Hiện nay, người ta cho rằng chỉ còn khoảng 100 nghệ nhân amezaiku tại Nhật Bản. Một phần bởi amezaiku được coi là một hình thức nghệ thuật truyền thống, được gìn giữ và bảo vệ bởi một nhóm người và được truyền lại từ đời này đến đời khác. Thế nhưng, nhịp sống hối hả và sự phát triển của công nghệ với các loại hình giải trí mới, ẩm thực mới đang dần thế chân bộ môn nghệ thuật đường phố đầy tinh tế này.

Shinri Tezuka, 28 tuổi, là một trong những nghệ nhân amezaiku trẻ của Nhật Bản nung nấu ước mơ khôi phục lại môn nghệ thuật độc đáo này. "Không có nhiều người ở độ tuổi tôi yêu thích điêu khắc. Có quá ít người muốn trở thành thợ điêu khắc amezaiku, vì thế chẳng còn trường đào tạo kỹ thuật này nữa", Tezuka cho biết.

Điêu luyện, tỉ mỉ và chân thành có lẽ là những gì xứng đáng để miêu tả về chàng nghệ nhân trẻ tuổi này. Những sản phẩm amezaiku của anh chủ yếu là động vật. Anh cũng đã mở một cửa hàng riêng dành cho những ai yêu thích kẹo điêu khắc amezaikyu mang tên Asakusa Amezaiku Ameshin tại Tokyo.

"Nếu như bạn hỏi tôi amezaiku có phải là một phần quan trọng trong văn hóa Nhật Bản hay không, tôi sẽ trả lời rằng biến amezaiku trở thành một phần quan trọng của văn hóa Nhật Bản chính là công việc của tôi", nghệ nhân trẻ Tezuka khẳng định.

An Nhiên (Theo MATCHA/Oddity Central)