Bốn bài học từ thực tế chống dịch COVID-19 của Hàn Quốc

• Hàn Quốc kêu gọi đóng cửa các cơ sở công cộng
• Hàn Quốc đang chạy đua xét nghiệm để "hãm đà" COVID-19?

Nhân viên y tế tích cực vào cuộc. Ảnh: Getty

Can thiệp nhanh trước khi trở thành khủng hoảng

Chỉ một tuần sau khi Hàn Quốc phát hiện ca lây nhiễm virus SARS-CoV-2 gây viêm đường hô hấp cấp COVID-19 đầu tiên vào cuối tháng 1 vừa qua, các quan chức nước này đã chủ động gặp gỡ với đại diện một số công ty y tế.

Họ đã kêu gọi các công ty phát triển ngay lập tức bộ dụng cụ xét nghiệm virus SARS-CoV-2 để tiến hành sản xuất hàng loạt, đồng thời cam kết sẽ trình phê duyệt gấp việc sản xuất này, mở đường cho một chiến dịch lớn về sau.

Trong vòng 2 tuần, mặc dù các ca nhiễm được xác nhận tại Hàn Quốc vẫn đang dừng ở mức 2 con số, hàng nghìn bộ dụng cụ xét nghiệm virus đã được đóng gói và chuyển đi hàng ngày, phục vụ chiến dịch xét nghiệm quy mô lớn. 

Cũng vào cuối tháng 1, Hàn Quốc nhanh chóng áp dụng các biện pháp khẩn cấp tại ổ dịch Daegu, nơi bệnh nhân siêu lây nhiễm cố 31 được phát hiện liên quan đến một nhà thờ thuộc giáo phái Shincheonji. Thành phố Daegu cũng là mái nhà chung của 2,5 triệu dân. 

"Hàn Quốc có thể đối phó được mà không cần hạn chế đi lại bởi chúng tôi biết về nguồn lây nhiễm chính - một nhà thờ thuộc giáo phái - từ khá sớm", ông Ki Mo-ran, một nhà dịch tễ học, tư vấn cho chính phủ về công tác chống COVID-19, cho biết. "Nếu chúng ta biết về điều này muộn hơn, mọi thứ có thể đã tệ hơn rất nhiều", ông nói. 

Phương pháp xét nghiệm không yêu cầu công dân ra khỏi xe. Ảnh: BBC

Xét nghiệm sớm, thường xuyên và an toàn

Số người dân được xét nghiệm COVID-19 tại Hàn Quốc cao hơn bất kỳ quốc gia nào khác hiện nay. Đất nước này đã tiến hành xét nghiệm ơn 300.000 người kể từ khi dịch bệnh xảy ra, cao hơn tới 40 lần so với tỷ lệ bình quân đầu người của Mỹ.

"Việc xét nghiệm được coi là trọng tâm vì nó dẫn đến việc phát hiện bệnh sớm, giảm thiểu sự lây lan và nhanh chóng điều trị những trường hợp nhiễm virus", Bộ trưởng Ngoại giao Hàn Quốc Kang Kyung-wha cho biết, khẳng định việc xét nghiệm "là chìa khóa phía sau tỷ lệ tử vong thấp".

Để tránh việc quá tải tại bệnh viện và phòng khám, Hàn Quốc đã mở 600 trung tâm xét nghiệm "dã chiến", được thiết kế để có thể sàng lọc càng nhiều người càng tốt, càng nhanh càng tốt, và giữ an toàn cho nhân viên y tế bằng cách giảm thiểu tiếp xúc.

Ít nhất 50 trạm lái xe đã được thiết lập mô hình kiểm dịch mới, cho phép người dân có thể kiểm tra sức khỏe mà không cần rời khỏi xe. Lái xe được phát bảng câu hỏi y tế, đo nhiệt độ từ xa và lấy mẫu xét nghiệm. Tất cả quy trình gói gọn trong 10 phút, kết quả sẽ có sau 1 tiếng đồng hồ. 

Người nước ngoài được yêu cầu tải ứng dụng điện thoại hướng dẫn cách tự kiểm tra triệu chứng COVID-19 của bản thân. Các khách sạn và văn phòng, tòa nhà lớn cũng được yêu cầu sử dụng máy ảnh nhiệt để xác định người có triệu chứng sốt. Nhiều nhà hàng tiến hành kiểm tra nhiệt độ khách hàng trước khi vào cửa. 

Người dân đến xét nghiệm tại các trung tâm xét nghiệm "dã chiến". Ảnh: Getty

Truy tìm dấu vết, cách ly và giám sát

Khi phát hiện một trường hợp dương tính với SARS-CoV-2, nhân viên y tế Hàn Quốc ngay lập tức tìm kiếm mọi hoạt động và di chuyển gần đây của bệnh nhân để tiến hành kiểm tra trực tiếp, từ đó cách ly nếu cần thiết bất cứ ai từng tiếp xúc với bệnh nhân.

Trước đây, Hàn Quốc đã từng phát triển một ứng dụng truy tìm nguồn gốc liên lạc trong đại dịch MERS. Giờ đây, các nhân viên y tế một lần nữa có thể sử dụng ứng dụng này, theo đó theo sát chuyển động của người bệnh bằng camera an ninh, dữ liệu thẻ tín dụng, thậm chí là định vị GPS từ điện thoại và xe riêng.

"Chúng tôi điều tra dịch tễ học như những cảnh sát điều tra", ông Ky cho biết. "Sau đó, chúng tôi đã sửa đổi luật để ưu tiên an sinh xã hội hơn là quyền riêng tư cá nhân, vào thời điểm dịch bệnh đang khủng hoảng như hiện nay", ông nói thêm.

Điện thoại di động sẽ lập tức thông báo khẩn cấp nếu như có một trường hợp mới nhiễm COVID-19 xuất hiện tại một khu vực dân cư nào đó. Các ứng dụng điện thoại và website cũng cập nhật thông tin chính xác từng giờ về hành trình của người nhiễm COVID-19, bao gồm cả chuyến xe buýt họ thi, thời gian bắt đầu di chuyển, kể cả khi họ đeo khẩu trang.

Những trường hợp nghi liên lạc với người lây nhiễm sẽ được nhắn tin yêu cầu đến cơ sở xét nghiệm để kiểm tra. Và đặc biệt, theo New York Times, người Hàn Quốc đồng ý việc mất đi quyền riêng tư, như một sự đánh đổi cần thiết để chống COVID-19, vì tất cả đều coi đây là tình trạng khẩn cấp quốc gia.

Bằng cách xác định và điều trị lây nhiễm sớm, tách biệt các trường hợp thành các loại từ nhẹ đến nặng, Hàn Quốc đã giúp giảm thiểu tình trạng quá tải, tạo điều kiện cho hệ thống y tế tập trung điều trị bệnh nhân lây nhiễm nặng, giúp tỉ lệ tử vong dừng ở mức 1%.

Người dân giữ khoảng cách kể cả khi xếp hàng mua khẩu trang. Ảnh: Getty

Tranh thủ sự giúp đỡ của cộng đồng

Dù có thiết bị hiện đại, bộ xét nghiệm cho kết quả nhanh, nhưng mọi cơ sở y tế vẫn yêu cầu phải có người giám sát và thực hiện các công việc từ khai báo y tế, đo nhiệt độ, tới làm xét nghiệm. Số nhân viên y tế không thể đủ để làm việc này. Và đây là lúc người dân tình nguyện tham gia. 

Chính phủ Hàn Quốc cho rằng, việc có thể vượt qua đại dịch hay không phụ thuộc rất nhiều vào việc cung cấp thông tin đầy đủ cho nhân dân và đề nghị sự hợp tác từ phía họ, từ những động thái đơn giản như khai báo y tế.

Mọi lúc, mọi nơi, trên truyền hình, trong tàu điện ngầm, tin nhắn điện thoại, chính phủ Hàn Quốc liên tục nhắc nhở người dân nâng cao sự tự giác, luôn đeo khẩu trang, giữ khoảng cách khi tiếp xúc và cập nhật thông tin mỗi ngày. 

Điều này đã đem lại hiệu quả tích cực. Theo một cuộc khảo sát do New York Times cập nhật, người dân Hàn Quốc đa số ủng hộ nỗ lực của chính phủ, tin tưởng vào giải pháp mà nhà nước đưa ra; tỉ lệ hoảng loạn và mua hàng tích trữ đều ở mức thấp.

Những người bị cách ly được chính phủ yêu cầu tải một ứng dụng khác, thông báo cho chính quyền địa phương nếu có trường hợp trốn cách ly. Người trốn cách ly sẽ bị xử phạt tới 2.500 USD.

"Sự tin tưởng của cộng đồng đã giúp nâng cao nhân thức người dân cũng như tinh thần hợp tác tự nguyện, cộng hưởng cùng những nổ lực tập thể của chúng tôi", Thứ trưởng Ngoại giao Hàn Quốc Lee Tae-ho cho biết.