Vướng mắc tại dự án khai thác titan xã Gio Mỹ, vì đâu?

Qua tìm hiểu, chúng tôi được biết, ngày 28/6/2005, Thủ tướng Chính phủ có Công văn số 861/TTg-CN gửi các Bộ: TN&MT, Công nghiệp, NN&PTNT và UBND tỉnh Quảng Trị, có ý kiến cho phép UBND tỉnh Quảng Trị quy hoạch vùng nguyên liệu khoáng sản tại khu vực xã Gio Mỹ, huyện Gio Linh; các xã Hải Khê, Hải Dương, huyện Hải Lăng để Công ty TNHH Hiếu Giang (nay là Công ty CP khoáng sản Hiếu Giang, trụ sở TP Đông Hà, Quảng Trị) thăm dò, khai thác khoáng sản titan làm nguyên liệu phục vụ lâu dài cho Nhà máy sản xuất que hàn điện xuyên Á Quảng Trị, công suất 10.000 tấn/năm.

Theo đó, Bộ TN&MT có quyết định cho phép Công ty Hiếu Giang thăm dò khoáng sản titan; phê duyệt trữ lượng khoáng sản titan tại các khu vực thăm dò và nội dung báo cáo đánh giá tác động môi trường của dự án Đầu tư khai thác và chế biến titan thuộc xã Gio Mỹ và Hải Khê, Hải Dương; đồng thời cho phép Công ty Hiếu Giang khai thác quặng titan sa khoáng tại xã Gio Mỹ và Hải Khê, Hải Dương. Tổng diện tích khu vực khai thác 241,8 héc-ta, trong đó khu vực tại xã Gio Mỹ 103,08 héc-ta. Từ năm 2008 đến 2013, Công ty Hiếu Giang đã khai thác xong 60,19 héc-ta tại xã Gio Mỹ, còn lại 42,89 héc-ta chưa khai thác.

Ngày 12/7/2013, căn cứ tờ trình xin thuê đất còn lại để khai thác titan của Công ty Hiếu Giang, UBND tỉnh Quảng Trị có Công văn số 2129/UBND-NN gửi Sở TN-MT, Sở NN-PTNT, UBND huyện Gio Linh và Công ty Hiếu Giang, đồng ý với nội dung trên, đồng thời giao các sở này và UBND huyện hướng dẫn Công ty Hiếu Giang thực hiện các thủ tục theo đúng quy định của pháp luật.

Tuy nhiên, từ đó đến nay đã gần 2 năm và mặc dù các sở, ban, ngành chức năng liên quan và chính quyền các cấp đã “tốn” khá nhiều giấy mực, công sức nhưng một số người dân vẫn không đồng ý tiếp tục cho khai thác titan tại địa phương. Mới đây, ngày 9/3/2015, UBND tỉnh Quảng Trị tổ chức đoàn công tác kiểm tra thực tế tình hình; lắng nghe, giải thích cho một số người dân có ý kiến phản đối được hiểu, song bà con vẫn không đồng tình.

Diện tích đất Công ty Hiếu Giang được cấp phép khai thác titan đã bỏ hoang từ nhiều năm nay.

Trao đổi với chúng tôi, đại diện lãnh đạo UBND tỉnh Quảng Trị khẳng định: “Việc khai thác titan của Công ty Hiếu Giang tại xã Gio Mỹ, huyện Gio Linh đã được các bộ, ngành T.Ư thống nhất và Bộ TN&MT đã cấp giấy phép khai thác từ đầu năm 2008. Tuy nhiên, trong quá trình rà soát thu hồi đất đai, chính quyền các cấp đã lắng nghe, tiếp thu giải quyết những kiến nghị, nguyện vọng đúng đắn của người dân.

Theo đó, từ 42,89 héc-ta đất còn lại trong dự án ở xã Gio Mỹ, UBND tỉnh chỉ đồng ý thu hồi 17,9 héc-ta để cho Công ty Hiếu Giang thuê, khai thác titan trong 3 năm, rồi có trách nhiệm hoàn trả mặt bằng, trồng cây xanh hoặc cải tạo thành đất sản xuất theo đúng nguyện vọng của bà con, như đã cam kết. UBND tỉnh cũng đã loại trừ không cho doanh nghiệp thuê đất khai thác titan ở khu vực Cồn Dôn, dãy cây xanh nằm dọc động Cồn Dôn, vành đai rừng và khu vực sản xuất của nhân dân…”.

Để có cái nhìn khách quan, đại diện lãnh đạo huyện Gio Linh đưa chúng tôi đi thực tế khu vực 17,9 héc-ta đất kể trên và khu vực trước đây Công ty Hiếu Giang đã khai thác titan.

Thực tế cho thấy, đối với phần đất Công ty Hiếu Giang đã khai thác titan, doanh nghiệp đã trồng cây xanh, cải tạo môi trường rất đảm bảo. Còn lại diện tích đất chưa khai thác đã bị bỏ hoang từ nhiều năm nay.

Lãnh đạo UBND huyện Gio Linh khẳng định: Những năm 90 của thế kỷ trước, đất tại đây từng được cải tạo chống cát bay, cát lấp để sản xuất nông nghiệp, nhưng hiệu quả kinh tế không cao nên rồi lại phải bỏ hoang. Lãnh đạo huyện sẽ chỉ đạo giám sát kỹ quá trình khai thác titan của Công ty Hiếu Giang. Trong đó, Công ty phải chừa lại toàn bộ các khoảnh đất có cây xanh (cây tràm được trồng để chống cát bay cát lấp), chứ không được khai thác trắng.

Thiết nghĩ chính quyền, người dân và doanh nghiệp nên cùng ngồi lại với nhau, bàn bạc, chấm dứt những bất ổn, vướng mắc trên…