Vì sao khu tái định cư Thủy điện PleiKrông còn dang dở?
Năm 2009, UBND tỉnh Kon Tum phê duyệt dự án "Quy hoạch bố trí dân cư tại xã Đak Hring" (nay là xã Đak Long, huyện Đak Hà) để thực hiện TĐC 126 hộ dân với 679 nhân khẩu bị ảnh hưởng khi xây dựng Thủy điện PleiKrông. Thời gian triển khai dự án từ năm 2009-2015, tổng kinh phí thực hiện gần 150 tỷ đồng do UBND huyện Đak Hà làm chủ đầu tư.
Thế nhưng sau hơn 10 năm kể từ ngày phê duyệt, dự án bố trí dân cư này mới chỉ có một nửa số hộ nằm trong diện quy hoạch về nơi ở mới. Nguyên nhân của tình trạng này chủ yếu là do cuộc sống ở nơi TĐC không đảm bảo các điều kiện thiết yếu (như đất sản xuất, nước sinh hoạt…) nên người dân không mặn mà và đang tìm cách quay về nơi ở cũ trước đây.
Tại điểm TĐC thôn Pa Cheng (xã Đak Long), hiện có hàng chục ngôi nhà được xây dựng dang dở. Phần lớn các ngôi nhà này được xây đơn giản, 3 không (không cửa, không sân, không có cây xanh), thoạt nhìn chẳng khác những căn chòi tạm bợ. Giếng được xây dựng xong nhưng không có nước, cỏ dại mọc um tùm xung quanh. Chị Y Tuyền cho biết khi về khu tái định cư, nhà nước hỗ trợ 28 triệu đồng để xây nhà nhưng không đủ nên chị phải mượn thêm tiền để làm nhà. Đến nay chị vẫn chưa trả hết số tiền mượn này.
Theo kế hoạch triển khai bố trí khu dân cư thuộc dự án, người dân sẽ được cấp đất sản xuất, đất nhà ở, đất canh tác cùng tiền hỗ trợ. Tuy nhiên, điều kì lạ là diện tích đất cấp và số tiền hỗ trợ cho người dân lại giảm dần theo thời gian thực hiện dự án. Cụ thể, giai đoạn 2009-2010, chính quyền địa phương sẽ di dời 52 hộ dân về ở tại khu TĐC do nhà nước bố trí.
Tại đây, mỗi hộ được cấp 0,6ha đất canh tác và 400m2 đất ở. Ngoài ra, mỗi hộ dân khi về nơi ở mới còn được hỗ trợ 40 triệu đồng xây nhà, 1 triệu đồng chi phí vận chuyển. Giai đoạn từ năm 2011-2015, chính quyền địa phương sẽ di dời 74 hộ dân về ở tại khu TĐC. Tại đây, mỗi hộ được cấp 0,5ha đất canh tác và 400m2 đất ở. Đồng thời, mỗi hộ dân chuyển đến khu TĐC sẽ được hỗ trợ tiền xây nhà và chi phí vận chuyển là 32 triệu đồng.
Theo UBND huyện Đak Hà, số vốn đã được bố trí cho dự án là gần 133 tỷ đồng; 126 hộ được nhận đất với diện tích là 78,55ha. Hiện mới chỉ có 67 hộ chuyển lên khu TĐC, còn lại 59 hộ dân khác chưa đến ở. Huyện Đak Hà đã đề nghị bố trí thêm hơn 16 tỷ đồng để có vốn tiếp tục triển khai dự án. Một lãnh đạo UBND xã Đak Long, huyện Đak Hà xác nhận, địa phương vẫn chưa được bàn giao lại khu TĐC này để quản lý.
Nguyên nhân có thể là vẫn còn 59 hộ chưa đến ở tại khu TĐC. Ông Ka Ba Thành, Phó Bí thư phụ trách Huyện ủy Đak Hà cho rằng, đối với những hộ dân đã về khu TĐC, địa phương sẽ tiếp tục hỗ trợ các điều kiện để người dân ổn định cuộc sống. Những hộ dân chưa chuyển đến, địa phương sẽ tiếp tục vận động để người đến sinh sống tại khu TĐC.
