Nhiều công trình thủy lợi bị hư hỏng bởi nạn khai thác cát

Theo Công ty TNHH Khai thác công trình thủy lợi Bình Định, qua công tác kiểm tra, rà soát, đến thời điểm hiện nay, việc khai thác cát bừa bãi trên sông Côn, sông Lại, sông La  Tinh đã làm lòng sông biến dạng, thay đổi dòng chảy gây sạt lở làm ảnh hưởng đến độ bền của một số đập thủy lợi như: Bảy Yển, Bình Thạnh, Thạnh Hòa (thị xã An Nhơn); đập Lại Giang (huyện Hoài Nhơn); đập Cây Gai, Lão Tâm (huyện Phù Cát).

Đập Thạnh Hòa (ở khu vực Huỳnh Kim, phường Nhơn Hòa, thị xã An Nhơn) bị xuống cấp nặng sau khi bị ảnh hưởng bởi nạn khai thác cát trên sông Côn.

Tỉ như tại công trình đập dâng Bình Thạnh, Bảy Yển (xã Nhơn Phúc, thị xã An Nhơn), việc khai thác cát vô tội vạ thời gian qua khiến dòng chảy bị thay đổi, gây ra tình trạng xói lở chân đập, sạt lở mái taluy, ảnh hưởng đến độ an toàn của công trình. Quan ngại hơn, đây là các công trình có nhiệm vụ cung ứng nước tưới cho hàng trăm ha đất nông nghiệp trên địa bàn thị xã An Nhơn; cũng như đảm trách nhiệm vụ điều tiết lũ.

Tương tự, tình hình khai thác cát trên sông Đại An (thuộc nhánh sông Côn) - đoạn gần khu vực đập dâng Lão Tâm (xã Cát Thắng, huyện Phù Cát) - thời gian qua hoạt động khá huyên náo; thế nhưng, việc kiểm tra, xử lý của chính quyền địa phương lại khá chậm trễ. Hệ lụy, hệ thống đê sông đứng trước nguy cơ bị sạt lở, xâm thực; ảnh hưởng đến sự an toàn công trình đập, nhất là vào mùa mưa lũ.

Hệ thống mái đập dâng Bảy Yển (xã Nhơn Phúc, thị xã An Nhơn) bị bong tróc, xói lở do dòng chảy trên sông Côn bị ảnh hưởng bởi nạn khai thác cát bữa bãi thời gian qua.

Ông Nguyễn Trọng Phủ, Phó Giám đốc Công ty TNHH Khai thác công trình thủy lợi Bình Định, lo lắng: Các công trình đập dâng, hệ thống kênh thủy lợi bị xuống cấp một phần do ảnh hưởng bởi biến cố thời tiết; song việc khai thác cát bừa bãi, thiếu quy hoạch, thiếu quản lý, kiểm tra là nguyên nhân chính dẫn tới việc nhiều công trình đập dâng bị hư hỏng, xuống cấp nhanh chóng. Chúng tôi đề nghị các cơ quan chức năng, chính quyền địa phương cần rà soát lại các vùng quy hoạch khai thác. Cụ thể: Đối với những khu vực khai thác cát nào gần công trình thủy lợi chưa có quy hoạch, cấp phép thì cần dừng lại ngay. Còn với vùng đã được cấp phép, chính quyền địa phương cần kiểm tra lại quy cách, giám sát lại toàn bộ quy trình khai thác. Về lâu dài, không nên cho lấy cát tại các vùng thượng, hạ lưu và các cụm công trình đầu mối thủy lợi trên địa bàn tỉnh.

Để đảm bảo an toàn, chất lượng các đập công trình thủy lợi, thiết nghĩ, chính quyền địa phương cần rà soát, quy hoạch và chấn chỉnh lại vùng khai thác cát nằm trên các lưu vực sông gần cụm công trình thủy lợi một cách có hệ thống và chặt chẽ hơn.