Bắc Kạn: Người dân Bản Thi sống chung với... chì
Từ thị xã Bắc Kạn, vượt qua gần 80km đường đèo núi quanh co, cuối cùng chúng tôi cũng đến được xã Bản Thi (huyện Chợ Đồn), nơi có hàng nghìn người dân đang bị đe dọa sức khỏe hàng ngày vì phải sống trong vùng mỏ "nhiễm độc chì" do tốc độ khai thác quặng chì kẽm để lại.
Từ khi Xí nghiệp Chì kẽm Chợ Điền thuộc Công ty Luyện kim màu Thái Nguyên đi vào hoạt động cũng là lúc xã Bản Thi có 6/8 thôn, bản và khu trường học nằm trong vùng bị ảnh hưởng nhiễm độc chì do việc khai thác chì kẽm ở mỏ chì kẽm Chợ Điền.
Năm 2002 trở về trước, 100% người dân trong 6 thôn, bản đều uống nước ngầm, hoặc khe suối bắt nguồn từ đỉnh Phia Khao, nơi diễn ra việc khai thác quặng rất lớn, với những đường hầm chằng chịt, khiến mỗi khi trời động có mưa, nước sái của các bãi khai thác chảy qua hệ thống nước ngầm ra suối, bà con cần dùng nước sinh hoạt đành phải đưa nước về bỏ vào thùng chờ khi nào lắng hết các tạp chất mới múc phần nước trong để ăn.
Tuy không có mùi vị nhưng nước bị ô nhiễm do khai thác chì kẽm thể hiện khá rõ ở chỗ, nhiều người dân thuộc các thôn bị ảnh hưởng do khai thác chì kẽm sau khi ăn hoặc uống nước đều mắc chứng bệnh đau đầu, buồn nôn…
Chị Phạm Thị Hải, nhân viên lâu năm của Trạm Y tế xã Bản Thi cho biết, người dân đến đây chữa bệnh hầu hết có triệu chứng bị đau đầu, ói mửa, nhưng Trạm Y tế chỉ kê thuốc uống "qua loa" thôi, Trạm không có điều kiện làm xét nghiệm, người dân lại nghèo, Trạm có giới thiệu họ đến các bệnh viện lớn thì dân cũng không có tiền đi.
Ngay bản thân chị Hải là cán bộ Trạm Y tế xã cũng chẳng có tiền để đi hàng trăm km đến bệnh viện lớn làm xét nghiệm độ nhiễm độc chì cho chính bản thân mình.
Trước nỗi lo về sự nhiễm độc có thể dẫn đến chết người, 18 cô giáo ở Trường Tiểu học xã Bản Thi đã tự bỏ tiền, rủ nhau cùng đi xét nghiệm. Kết quả, cả 18 cô giáo đều bị nhiễm chì từ 9,8-18 phẩy
