Liệu pháp miễn dịch vừa được giải Nobel đã được áp dụng ở Bệnh viện K

• Tác giả giải Nobel Y học tin tưởng công trình cứu được nhiều bệnh nhân ung thư
• Hy vọng mới về điều trị ung thư sau khi giải Nobel Y học được công bố

PGS.TS Lê Văn Quảng giải thích: Các phương pháp điều trị ung thư như phẫu thuật, hoá trị, xạ trị là ngoại lực, còn sử dụng hệ thống miễn dịch là phương pháp nội lực, với việc tăng sức đề kháng của bệnh nhân để tiêu diệt tế bào ung thư.

PGS.TS Lê Văn Quảng, Phó Giám đốc Bệnh viện K

Ths. Phạm Tuấn Anh, Phó trưởng Khoa Điều trị A (Bệnh viện K) cho biết liệu pháp miễn dịch là thành tựu nổi bật nhất trong lĩnh vực điều trị ung thư vài năm qua với việc dùng thuốc kích hoạt hệ thống miễn dịch của cơ thể để tấn công ung thư. Phương thức này đã được áp dụng tại Bệnh viện K và một số cơ sở chuyên khoa ung thư trên cả nước những năm gần đây.

20 năm trước, ý tưởng huy động hệ miễn dịch tấn công ung thư đã được đưa ra nhưng chưa thành công. Cho đến khi giáo sư James P.Allison (Mỹ) và GS. Tasuku Honjo (Nhật Bản) tìm ra các điểm kiểm soát trong hệ miễn dịch để điều trị ung thư. Các phát hiện này của hai nhà khoa học được trao Giải Nobel Y học 2018 là cơ sở để sản xuất ra các loại thuốc tăng cường chức năng hệ miễn dịch trong điều trị ung thư.

Năm 2011, Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã phê duyệt thuốc ức chế các điểm kiểm soát miễn dịch đầu tiên điều trị ung thư hắc tố giai đoạn muộn. Trước đó tuổi thọ của những bệnh nhân mắc bệnh này ở giai đoạn muộn thường chỉ tính bằng tháng, nhưng nhờ liệu pháp miễn dịch mới mà cuộc sống của họ được kéo dài thêm nhiều năm. Chỉ 3 tháng sau, FDA tiếp tục cho phép điều trị cả ung thư phổi giai đoạn muộn. Hiện các thuốc ức chế chốt kiểm miễn dịch Nivolumab, Ipilimumab, Pembrolizumab, Atezolimumab, Durvalumab đã được FDA cho phép điều trị các bệnh ung thư hắc tố, ung thư phổi, ung thư biểu mô đường niệu, ung thư dạ dày, u lympho, ung thư gan.

Ths. Nguyễn Bá Tĩnh, Trưởng phòng Công tác xã hội cho biết bệnh nhân được hỗ trợ 50% số thuốc miễn dịch

Tuy nhiên, BS. Phạm Tuấn Anh lưu ý: Mỗi loại thuốc có thể chỉ phù hợp với từng loại ung thư cũng như giai đoạn bệnh. Ở nước ta, Pembrolizumab là thuốc miễn dịch mới được cấp phép sử dụng trong thực hành lâm sàng từ cuối năm 2017 và đang được sử dụng ở một số bệnh viện. Nhưng chi phí điều trị cao, khoảng 60 -120 triệu đồng/chu kì và chưa được Bảo hiểm Y tế chi trả. Còn các thuốc Atezolizumab, Durvalumab, Tremelimumab được cấp phép trong nghiên cứu lâm sàng và một số bệnh viện lớn ở Việt Nam phối hợp với các công ty dược phẩm, trung tâm lớn trên thế giới đang nghiên cứu.

Ths. Nguyễn Bá Tĩnh, Trưởng phòng Công tác xã hội của Bệnh viện K cho biết thêm: Do chi phí điều trị theo phương pháp miễn dịch lớn, hiện Quỹ hỗ trợ bệnh nhân ung thư “Ngày mai tươi sáng” đang hỗ trợ 50% số thuốc cho các bệnh nhân, để giúp họ có cơ hội sống.

Ths. Phạm Tuấn Anh, Phó trưởng Khoa Điều trị A (Bệnh viện K)

TS. Đào Văn Tú-Giám đốc Trung tâm thử nghiệm lâm sàng, Phó trưởng Khoa Điều trị theo yêu cầu (Bệnh viện K) nhấn mạnh: Không phải bệnh nhân ung thư nào cũng phù hợp với phương pháp này. Bởi cùng loại ung thư nhưng còn tuỳ thuộc vào giai đoạn và đặc điểm khối u của từng người.

Trả lời câu hỏi của PV Báo CAND về việc vì sao phương pháp miễn dịch chỉ dùng cho người bệnh giai đoạn muộn, TS. Đào Văn Tú cho biết: Ở giai đoạn di căn, khả năng đáp ứng với liệu pháp miễn dịch cao hơn nên thời gian theo dõi kết quả ngắn. Vả lại, chi phí điều trị phương pháp mới rất lớn, không thể điều trị từ giai đoạn sớm. Dù đang điều trị cho hàng chục bệnh nhân nhưng Bệnh viện K vẫn cần thời gian để tổng kết, đánh giá hiệu quả.

“Đây không phải là phương thức chữa khỏi ung thư giai đoạn di căn, mà chỉ tiêu diệt phần nào và ức chế, kìm hãm sự phát triển của tế bào ung thư. Từ đó, kéo dài thời gian sống và cải thiện chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân. Hơn nữa trong điều trị ung thư, để điều trị hiệu quả đòi hỏi phải phối hợp toàn diện, chứ không một phương thức đơn lẻ nào có thể mang lại thành công”- TS. Tú nhấn mạnh.

TS. Đào Văn Tú-Giám đốc Trung tâm thử nghiệm lâm sàng, Phó trưởng Khoa Điều trị theo yêu cầu

Theo PGS.TS Lê Văn Quảng, ung thư là bệnh đa hình thái, nhiều gen, mà mỗi loại thuốc chỉ đánh được vào 1 gen. Vì thế, bệnh nhân phải dùng nhiều thuốc, do bác sĩ không thể khuyên bệnh nhân chỉ dùng 1 loại. Thực tế có bệnh nhân hơn 60 tuổi, bị u phổi giai đoạn cuối, đã di căn nhiều chỗ, nhưng do được điều trị phối hợp nhiều biện pháp, cả truyền thống và miễn dịch, nên bệnh được cải thiện.

TS. Tú cũng cho biết, tại Bệnh viện K có bệnh nhân bị ung thư hắc tố nặng, di căn nhiều nơi, không đi lại được, tiên lượng sống được vài tháng. Do kết hợp điều trị phương pháp truyền thống với phương pháp miễn dịch nên đã kéo dài cuộc sống thêm hơn một năm và kết quả cho thấy một số khối u tan nhanh, kích thước nhỏ đi, tế bào ung thư giảm, tổn thương xương mất, bệnh nhân đi lại được. Có bệnh nhân u phổi được điều trị phối hợp các biện pháp truyền thống và miễn dịch, chỉ sau 6-7 tháng đã duy trì ổn định.

Các thuốc ức chế chốt kiểm đang được nghiên cứu trên thế giới với việc đáp ứng với nhiều loại ung thư, nhiều giai đoạn bệnh từ mới mắc đến giai đoạn di căn, từ sử dụng đơn độc đến kết hợp nhiều thuốc miễn dịch, hoặc kết hợp giữa điều trị miễn dịch với các phương pháp truyền thống như hóa trị, xạ trị. Tuy nhiên, chỉ khi các nghiên cứu lâm sàng kết thúc, kết quả nghiên cứu được công bố.

Sau khi Giải Nobel y học 2018 được công bố, trên mạng xã hội lập tức xuất hiện những quảng cáo bán thuốc điều miễn dịch trị ung thư với giá hàng trăm triệu đồng. Về vấn đề này, các chuyên gia của Bệnh viện K khẳng định: Người dân không nên tin vào các phương pháp không chính thống, không được Bộ Y tế cho phép. Bởi các phương pháp điều trị ung thư đều phải do bác sĩ chỉ định và được điều trị tại bệnh viện.