Cứu sống bệnh nhân đầu tiên ở Việt Nam bị u não cực hiếm gặp

• Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương quá tải vì dịch sốt xuất huyết
• Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương ra mắt Khoa Nhi 

Bệnh nhân là N.P.A (ở Thanh Hóa) được chuyển tới BV Bệnh Nhiệt đới Trung ương từ tháng 1-2017 trong tình trạng đờ đẫn, không tiếp xúc, có cơn xoắn vặn, nhai, đảo lưỡi, rối loạn nhịp thở, rung giật nhãn cầu, tăng huyết áp. 

Trước đó một tuần, bệnh nhân có các dấu hiệu lo lắng, đau đầu nhiều, sốt cao liên tục và khó tiếp xúc. Sau 5 ngày điều trị tại nhà không đỡ, bệnh nhân được đưa đến BV Bạch Mai và được các bác sĩ chẩn đoán bị viêm não nên chuyển sang BV Bệnh nhiệt đới Trung ương.

Ngày 10-5, sau khi đã tiễn bệnh nhân ra viện, bác sĩ Nguyễn Trung Cấp –Phó trưởng Khoa Cấp cứu, BV Bệnh Nhiệt đới Trung ương và là người trực tiếp điều trị ca bệnh này chia sẻ: Sau khi tiếp nhận bệnh nhân, các bác sĩ đã điều trị bệnh nhân theo hướng viêm não herpes. Nhưng hình ảnh siêu âm ổ bụng cho thấy một khối u quái bì buồng trứng khiến chúng tôi nghĩ đến căn bệnh viêm não do kháng thể NMDA.

Song, để xác định có đúng bệnh viêm não do kháng thể NMDA hay không lại là cả một vấn đề cực kỳ phức tạp. Vì giá thành xét nghiệm kháng thể kháng MNDA rất cao, tới vài ngàn đô la Mỹ, mà ở Việt Nam mới chỉ có labo của Oucru - đơn vị nghiên cứu lâm sàng của Đại học Oxford (Anh) - làm được.

Nhưng với uy tín trong quá trình hợp tác nghiên cứu của các thầy thuốc ở BV Bệnh Nhiệt đới Trung ương, Oucru đã xét nghiệm miễn phí cho ca bệnh này. Kết quả mẫu bệnh phẩm do Oucru tiến hành dương tính với thể viêm não do kháng thể NMDA.

Nữ bệnh nhân khi đang điều trị

Lúc này, các bác sĩ lại đối mặt với những khó khăn mới. Bởi bệnh viêm não do kháng thể NMDA là bệnh mới được phát hiện trên thế giới từ 2007. Ở Việt Nam chưa có nên hoàn toàn trống về kinh nghiệm điều trị khi tiếp nhận ca bệnh đầu tiên này. Theo bác sĩ Nguyễn Trung Cấp, nếu không được điều trị, bệnh nhân có nguy cơ tử vong cao vì rối loạn nhịp tim, nhịp thở. Những trường hợp nhẹ cũng sẽ rối loạn tri giác, mất khả năng nhận thức và trí nhớ, giao tiếp.

“Nếu không chẩn đoán, xử trí khối u thì không điều trị được. Các bác sĩ đã quyết định cắt bỏ u quái bì buồng trứng và điều trị corticoid liều cao. Nếu chẩn đoán được, cắt u thì điều trị dễ dàng hơn nhiều nhưng phải kiên trì vì nhiều tháng sau mới hồi phục” - bác sĩ Nguyễn Trung Cấp chia sẻ.

Việc chẩn đoán, xác định đúng bệnh đã khó, nhưng quá trình điều trị cho ca bệnh này còn gặp vô vàn khó khăn do kinh nghiệm chưa có, thời gian lại kéo dài.  Bác sĩ Nguyễn Trung Cấp phải tham khảo các phác đồ điều trị, các nghiên cứu đã có của các đồng nghiệp nước ngoài, nhưng vì là bệnh mới nên những tài liệu đó cũng rất ít. Vì thế, dường như những kinh nghiệm của bao nhiêu năm trong nghề được anh vận dụng tối đa để chăm sóc và điều trị cho bệnh nhân này.

Sự nỗ lực của các thầy thuốc đã được đền bù khi sau 5 tháng điều trị, bệnh nhân đã hoàn toàn hồi phục, thoát khỏi các dấu hiệu của bệnh viêm não. Đặc biệt, bệnh nhân đã tự đi lại, tự ngồi và tự ăn uống được, khả năng nói đã được cải thiện. Bác sĩ Nguyễn Trung Cấp cho biết, thời gian tới, với diễn biến sức khỏe đã có thì tới đây,  tình trạng của bệnh nhân sẽ ngày càng tốt hơn.

Việc điều trị thành công ca bệnh đầu tiên này ở Bệnh viên Bệnh Nhiệt đới Trung ương đã không chỉ khẳng định trình độ chuyên môn của các bác sĩ, mà còn cho thấy một bệnh lý mới cùng phương pháp điều trị giúp mang lại cơ hội sống cho nhiều người bệnh. Trước đây, nếu viêm não không tìm được căn nguyên thì chỉ điều trị hỗ trợ, và trong trường hợp viêm não do kháng thể kháng NMDA thì bệnh nhân sẽ tử vong. 

Còn bây giờ,  các bác sĩ ở các tuyến sẽ được khuyến cáo với những trường hợp tương tự nên thử tìm các khối u buồng trứng, tinh hoàn. Nếu bị viêm não do kháng thể kháng NMDA thì cắt u và điều trị corticoid, bệnh nhân sẽ có cơ hội khỏi hoàn toàn. Việc sàng lọc có thể phát hiện nhờ siêu âm, CT hoặc MRI ngực, ổ bụng. Phụ nữ cần được siêu âm kiểm tra kỹ buồng trứng và nam giới nên được siêu âm tinh hoàn.