Vẫn còn lỗi hệ thống và ở cơ sở

Tại buổi làm việc, ông Nguyễn Hạnh Chung, Giám đốc Sở Y tế Bắc Ninh cho biết: Ngày 20/12, nhân viên y tế của trạm y tế xã Tương Giang (thị xã Từ Sơn, Bắc Ninh) tiêm vaccine DPT ngừa bạch hầu, ho gà và uốn ván cho 31 thai phụ, thay vì tiêm vaccine AT phòng uốn ván. Người tiêm nhầm là trạm phó Trạm y tế xã, người được tập huấn và có chứng chỉ về thực hành tiêm chủng.

Nguyên nhân là do sự chủ quan trong thực hành qui trình tiêm chủng. Vào tiếng sau khi tiêm, lúc thu dọn, một nhân viên khác mới phát hiện ra nhầm thuốc. Sau sự việc xảy ra, Sở Y tế Bắc Ninh đã thành lập tổ tư vấn, theo dõi quản lý thai nghén cho các thai phụ đến khi sinh và cung cấp số điện thoại, để khi cần các thai phụ có thể liên lạc. Qua theo dõi hàng ngày, sức khỏe của của các bà mẹ và thai nhi đều ổn định. Sở Y tế Bắc Ninh đã chấn chỉnh hoạt động tiêm chủng toàn tỉnh để đảm bảo công tác an toàn tiêm chủng, tăng cường công tác truyền thông để người dân yên tâm, tiếp tục ủng hộ công tác tiêm chủng mở rộng.

Ngành y tế vẫn tiếp tục theo dõi tình hình sức khỏe của các bà mẹ, tư vấn giải thích, động viên cho các bà mẹ và gia đình; tiến hành niêm phong vỏ lọ vaccine đã tiêm trong buổi sáng 20/12 và tiếp tục phối hợp với các cơ quan có liên quan điều tra, xác minh làm rõ sự việc.

Các chuyên gia đều thống nhất vaccine tiêm nhầm không tác động xấu cho thai phụ.

Trao đổi với PV Báo CAND, PGS.TS.Trần Đắc Phu, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) cho biết: Ngay sau khi sự việc xảy ra, Bộ Y tế đã giao cho Viện Vệ sinh dịch tễ TW tổ chức họp Hội đồng chuyên môn để đánh giá những ảnh hưởng có thể có của vaccine DPT với thai phụ và bàn biện pháp giải quyết. Hội đồng gồm các chuyên gia đầu ngành về tiêm chủng, miễn dịch, dị ứng, sản khoa, nhi khoa, đồng thời, tham khảo ý kiến của chuyên gia Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và thống nhất kết luận: Việc tiêm vaccine DPT không ảnh hưởng đến bà mẹ và thai nhi vì đây là vaccine bất hoạt và không gây dị dạng cho thai nhi. Phản ứng nếu có thể xảy ra đối với bà mẹ chủ yếu là phản ứng tại chỗ như sưng, nóng đỏ đau. Thành phần uốn ván trong vaccine DPT vẫn có tác dụng phòng bệnh uốn ván cho phụ nữ có thai và trẻ sơ sinh như sử dụng vắc xin AT. Cho đến nay trên thế giới không ghi nhận số liệu nào báo cáo về phản ứng và ảnh hưởng của vaccine DPT cho phụ nữ có thai và thai nhi. Sau khi Hội đồng chuyên môn họp, các chuyên gia đã trực tiếp về xã Tương Giang để giải thích cho người dân yên tâm.

Tại buổi làm việc, ông Nguyễn Trần Hiển, Viện trưởng Viện vệ sinh dịch tễ TW, cũng khẳng đinh: Việc tiêm nhầm vaccine này không ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của thai phụ và thai nhi, vì đây là vaccine bất hoạt (vaccine chết) không thể phát triển để gây ảnh hưởng đến thai nhi. Vaccine này khong thể qua nhau thai vào thai nhi được. Bên cạnh đó, khi tiêm vaccine, các thai phụ đều đã ở từ tuần 24 trở lên, lúc đó các bộ phận của thai nhi đã hoàn thiện, nên vaccine không thể ảnh hưởng đến thai nhi.  Nếu có thì chỉ có phản ứng tức thời của các thai phụ như sưng, đau tại chỗ tiêm và  tự mất sau 48h.

Ông Nguyễn Trần Hiển cũng khẳng định, đây là sai sót rất lớn ảnh hưởng đến uy tín của ngành y tế và không thể chấp nhận được.

PGS.TS Trần Danh Cường, Phó Giám đốc BV Phụ sản TƯ, Giám đốc trung tâm chẩn đoán trước sinh của BV đã trực tiếp khám, sàng lọc trước sinh cho các thai phụ tại Trạm Y tế xã Tương Giang. Có 29/31 thai phụ đã đến khám, sàng lọc trước sinh, mẹ và thai nhi trong tình trạng ổn định, không có bất thường về thai nhi. Hai bà mẹ còn lại đã chủ động lên BV TW khám và không có vấn đề gì. Hiện, Bộ Y tế vẫn chỉ đạo Chương trình tiêm chủng mở rộng, các đơn vị chuyên môn, hỗ trợ, hướng dẫn y tế địa phương  kiểm tra sức khỏe và tình trạng thai nhi của các  phụ nữ này.

Đại diện tổ chức WHO đồng tình với ý kiến của Hội đồng chuyên môn và Bộ Y tế về việc kết luận vaccine này không ảnh hưởng xấu tới phụ nữ mang thai. Ở một số nước còn khuyến cáo tiêm vaccine này cho phụ nữ mang thai. WHO đánh giá cao nỗ lực và phản ứng nhanh chóng của Bộ Y tế khi đã thành lập Hội đồng gồm các chuyên gia, cũng như thành lập Ban điều tra sự việc để đưa ra kết luận rất nhanh.

PGS.TS.Trần Đắc Phu cho rằng, mặc dù vụ việc xảy ra tại một xã, nhưng vẫn cần phải giải quyết triệt để, với sự phối hợp của các nhà quản lý, chuyên gia với cách giải quyết khoa học và nghiêm túc, để không ảnh hưởng tới các thai phụ và cộng đồng. Riêng ngành y tế Bắc Ninh sẽ không giải quyết được. Sự việc xảy ra cho thấy, công tác đảm bảo tiêm chủng vẫn còn lỗi hệ thống và lỗi ở cơ sở. Đề nghị rà soát lại công tác an toàn tiêm chủng, vì thực tế cho thấy công tác này vẫn còn thực hiện chưa đúng qui trình, chưa đầy đủ, do đó cần uốn nắn để cán bộ làm công tác tiêm chủng cho tốt. Đề nghị ngành y tế Bắc Ninh tổ chức khám định kỳ cho các bà mẹ trong vấn đề thai nghén; không để vụ việc thành vấn đề xã hội lớn.

PGS.TS.Trần Đắc Phu khẳng định: Tuy không gây ảnh hưởng đến bà mẹ và thai nhi, nhưng đây là sai sót trong thực hành tiêm chủng của cán bộ y tế. Vì thế, để xử lý nghiêm vi phạm trên, Bộ Y tế đã có văn bản gửi UBND tỉnh Bắc Ninh đề nghị tiến hành kiểm tra, xử lý vụ việc và xử lý nghiêm các cán bộ có liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp đến sai sót này.

Ông Nguyễn Hạnh Chung, Giám đốc Sở Y tế Bắc Ninh cho biết: Trung tâm Y tế thị xã Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh đã ra quyết định tạm đình chỉ công tác đối với cán bộ y tế có sai sót từ ngày 22/12 và sẽ xem xét hình thức kỷ luật. Do Trưởng trạm y tế xã Tương Giang đi học vắng, nên hiện, công tác điều hành trạm được giao cho một Phó Giám đốc Trung tâm y tế dự phòng thị xã Từ Sơn đảm nhiệm.

Lãnh đạo tỉnh Bắc Ninh cũng cam kết vụ việc sẽ được xử lý nghiêm túc, không bao che, không có vùng cấm.