Biến chứng thần kinh nguy hiểm khi uống Oresol không đúng cách

• 20% số người sốt xuất huyết có thể diễn biến nặng, nguy cơ tử vong
• Sốt xuất huyết thể nặng gia tăng nguy cơ tử vong

Có thể tử vong nếu pha oresol không đúng cách

Từ đầu năm đến nay, Khoa Cấp cứu, Bệnh viện Nhi Trung ương tiếp nhận một số trẻ bị biến chứng do uống oresol không đúng cách. Oresol là dung dịch bù nước bằng đường uống khá phổ biến để bù nước và điện giải khi trẻ bị tiêu chảy, sốt hoặc nôn. Với thành phần là muối, đường, oresol khi được pha đúng, uống đúng sẽ bù lại lượng nước đã mất, giúp trẻ hồi phục. Nhưng nhiều phụ huynh không tuân thủ theo hướng dẫn sử dụng và chỉ định của thầy thuốc, đã khiến con mình suýt mất mạng.

Đưa con vào cấp cứu tại Bệnh viện Nhi Trung ương, chị Nguyễn Hà Trang (Hà Nội) mới tá hỏa khi biết nguyên nhân con mình sốt li bì, hôn mê là do bù nước không đúng cách. Ngày 1-4 chị cho con gái 8 tháng tuổi bị sốt cao, đi ngoài liên tục gần 20 lần/ngày vào khám tại Bệnh viện Nhi Trung ương. Bác sĩ chẩn đoán cháu bị tiêu chảy cấp do rotavirus.

Ngoài kê đơn thuốc cho cháu điều trị ngoại trú, bác sĩ còn hướng dẫn cụ thể cho chị cách bù nước điện giải bằng oresol và men tiêu hóa tại nhà cho con. Nhưng do oresol khó uống, để dỗ dành con, chị đã pha tỷ lệ nước thấp hơn so với hướng dẫn. Sau 2 ngày uống thuốc tại nhà, tình trạng tiêu chảy của con chị vẫn không thuyên giảm, lại lơ mơ, ngủ nhiều.

Ngày 3-4 chị cho con quay lại Bệnh viện Nhi Trung ương khám và được đưa ngay vào Khoa Cấp cứu với dấu hiệu mất nước nặng, rối loại ý thức, li bì. Sau khi khám và làm xét nghiệm kiểm tra, bác sĩ chẩn đoán cháu bị mất nước nặng do tiêu chảy và rối loạn điện giải nặng do tăng natri máu.

Theo Ths.BS Ngô Anh Vinh, Khoa Cấp cứu – Chống độc (Bệnh viện Nhi Trung ương) thì tăng natri máu là dấu hiệu của mất nước trong tế bào, nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn tới biến chứng thần kinh nguy hiểm và có thể gây teo não. Các triệu chứng thần kinh lâm sàng thường gặp gồm mệt mỏi, rối loạn tri giác, hôn mê, co giật. Nguyên nhân dẫn tới việc tăng natri máu trong trường hợp này là do gia đình đã pha oresol không đúng cách.

Tại Khoa Cấp cứu – Chống độc, cháu bé được bù dịch bằng đường tĩnh mạch và kết hợp điều trị tăng natri máu. Sau 2 ngày điều trị theo phác đồ, bệnh tình của bé đã cải thiện, tỉnh táo, dâu hiệu mất nước giảm và nồng đồ natri máu trở về giới hạn bình thường. Tuy nhiên, bác sĩ cũng cho biết, về lâu dài bệnh nhi vẫn phải được kiểm tra, đánh giá lại xem có tổn thương thần kinh hay không.

Trẻ bị sốt cao cần bù nước, bù điện giải bằng cách uống oresol đúng cách.

Cảnh báo không thừa

Một việc vô cùng đơn giản là uống oresol nhưng không tuân theo hướng dẫn của bác sĩ, hậu quả nghiêm trọng đã xảy ra. Khi biết được thông tin này, chị Hoàng Minh Hạnh (Lĩnh Nam, Hà Nội) giật mình vì chị cũng thường xuyên mắc lỗi như trên. Mỗi lần con sốt kéo dài hay đi ngoài, bác sĩ đều cho con chị bù điện giải bằng uống oresol.

“Mỗi lần kê đơn bác sĩ đều nói pha một gói với 200ml nước, nhưng thấy con quấy khóc không chịu uống, tôi chỉ pha 1 gói với 120-150ml nước để con uống cho nhanh. Vì chủ quan và bất cẩn, coi thường lời dặn của bác sĩ mà có thể ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe của con”- chị Hạnh lo lắng. Không riêng chị Hạnh, nhiều bậc phụ huynh cũng đã mắc lỗi trên.

Theo BS Vinh thì oresol là loại thuốc giúp bù nước rất hiệu quả, được khuyến cáo cho những trường hợp trẻ bị mất nước và chất điện giải do tiêu chảy, sốt cao…Oresol được pha đúng và uống đúng cách sẽ giúp bù lại lượng nước đã mất, giúp trẻ phục hồi. Tuy nhiên, tình trạng trẻ nhập viện vào Khoa Cấp cứu – Chống độc do pha oresol không đúng cách vì cha mẹ chủ quan, thiếu hiểu biết lại khá thường gặp.

Một số phụ huynh do sợ Oresol có mùi vị khó chịu, con không chịu uống nên pha quá đặc với lượng nước rất ít, một ngày bác sĩ kê 3 gói nhưng chỉ uống hết 1 gói. Việc này đã vô tình gây nguy hiểm cho trẻ bởi Oresol pha đặc quá sẽ khiến trẻ nạp quá nhiều muối (natri) từ oresol vào cơ thể, lượng muối trong máu tăng cao. Nguy hiểm hơn, hàm lượng muối trong máu tăng quá cao còn có thể gây ra triệu chứng co giật, hôn mê và dẫn đến các tổn thương não nguy hiểm. Nếu không cấp cứu kịp thời, trẻ có thể tử vong. Ngược lại, nếu pha quá loãng sẽ làm giảm hiệu quả bù nước cũng như điện giải của oresol.

Theo khuyến cáo của BS Vinh thì khi pha oresol phụ huynh phải đọc kỹ hướng dẫn cách pha, tuyệt đối tuân thủ theo liều lượng quy định (pha chính xác lượng nước, không ước lượng, áng chừng). Sau khi pha dung dịch với nước phải uống hết trong vòng 24h, sau 24h nên bỏ đi và pha gói mới. Tuyệt đối không bảo quan trong tủ lạnh để cho trẻ uống dần, không chia nhỏ gói thuốc để sử dụng. Không đun sôi dung dịch đã pha, tuyệt đối không cho thêm đường, không pha với sữa, nước trái cây, nước ngọt… để tránh hậu quả đáng tiếc. Khi xuất hiện triệu chứng thay đổi ý thức như lơ mơ, li bì, mệt mỏi, nôn nhiều, bố mẹ cần đưa trẻ đến cơ sở y tế được xử trí kịp thời.