Cần hết sức lưu ý phòng, chống tham nhũng trong đất đai và các dự án BOT, BT...

Thứ Tư, 06/09/2017, 15:26

Sáng 6-9, Ủy ban Tư pháp của Quốc hội tiếp tục phiên họp toàn thể lần thứ 7, xem xét báo cáo của Chính phủ về công tác phòng, chống tham nhũng năm 2017.

Từ kinh nghiệm điều tra, khám phá các vụ án tham nhũng lớn trong thời gian qua, Thượng tướng Lê Quý Vương, Thứ trưởng Bộ Công an cho rằng: Vấn đề đất đai và các dự án đầu tư theo hình thức BOT, BT, BTO... là lĩnh vực cần hết sức lưu ý trong việc phòng, chống tham nhũng.

Thượng tướng Lê Quý Vương chia sẻ: “Từ góc độ cơ quan công an và công tác điều tra, trước hết chúng tôi khẳng định năm 2017, công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm tham nhũng đạt được nhiều hiệu quả tích cực”.

“Các đồng chí có băn khoăn nhiều (về chất lượng công tác phòng chống tham nhũng hiện nay – pv), thì tôi báo cáo thế này, nếu nhìn lại các vụ án hình sự đang điều tra, thì đa phần đã xảy ra cách đây hàng chục năm, như vụ Hà Văn Thắm từ 2009, vụ Trịnh Xuân Thanh, Tổng Công ty xây lắp dầu khí (PVC) cũng là từ 2009, rồi xa hơn nữa là vụ Vinashin, Vinalines, Phạm Công Danh. Đây là vấn đề rất đáng suy nghĩ để xem xét.

Tức là, các vụ án lớn hiện nay đang điều tra đều là giải quyết hậu quả của giai đoạn trước. Đó là giai đoạn quản lý còn nhiều thiếu sót, nhất là hậu quả của việc thành lập tập đoàn kinh doanh đa ngành nghề, thành lập ngân hàng”. Thượng tướng Lê Quý Vương cũng nhấn mạnh “có hai vấn đề hiện đang phải tập trung giải quyết là lợi ích nhóm và việc thành lập các “sân sau”, chưa nói đến chuyển giá trong hoạt động kinh tế”.

Về nguyên nhân, qua nhìn lại một số vụ việc, Thượng tướng Lê Quý Vương cho rằng “Có 3 yếu tố cần nêu rõ. Đó là chúng ta thực hiện luật phòng chống tham nhũng chưa hiệu quả, tính công khai, minh bạch trong hoạt động của các cơ quan, các tổ chức chưa cao.

Tôi nhớ Luật Phòng chống tham nhũng quy định 19 lĩnh vực – từ kinh tế, văn hóa, xã hội đến tổ chức cán bộ... đều đặt vấn đề công khai, minh bạch, nhưng hiệu quả chưa rõ nét. Đơn cử, nhìn lại sai phạm tại PVC - vụ án đang được Bộ Công an điều tra, thì thấy rất rõ việc thành lập doanh nghiệp, việc chỉ định thầu... đều không đúng quy định, nhất sai phạm nhiều trong tổng thầu EPC (đơn cử tại các dự án nhiên liệu sinh học hiện đang được thanh tra). Hay lĩnh vực ngân hàng, cho vay rất dễ dàng, rót vốn Nhà nước vào xong cho vay. Vụ việc Oceanbank đang được mang ra xét xử cũng cho thấy rõ sơ hở rất lớn trong công tác quản lý”.

“Cũng phải nói 1 điều nổi lên hiện nay là đạo đức công vụ của cán bộ trong một số lĩnh vực, nhất là vấn đề lợi ích nhóm cũng nhìn thấy rõ. Trong mấy vụ án vừa qua, có việc cầm tiền chia chỗ này chia cho chỗ kia, đều có lợi ích trong đó. Vấn đề thứ 3 là tuy Kiểm toán Nhà nước, Thanh tra Chính phủ đã hoạt động rất tích cực, nhưng công tác kiểm toán nội bộ và thanh tra chuyên ngành chưa đạt hiệu quả” – Thượng tướng Lê Quý Vương nhận định.

Liên quan đến các vấn đề đại biểu băn khoăn về việc tội phạm tham nhũng có đặc thù thời gian điều tra dài, khó thu hồi tài sản... Thượng tướng Lê Quý Vương “đề nghị các đồng chí Uỷ ban Tư pháp quan tâm” về việc thực hiện Luật giám định tư pháp còn rất yếu. “Tại sao một số vụ án kéo dài? Vướng nhất là công tác giám định. Ví dụ vụ PVC liên quan đến 46 công ty trong Tổng công ty này, với 67 dự án, thực hiện trong khoảng 3, 4 năm, bằng nhiều hình thức, nên công tác giám định gặp nhiều khó khăn. Vụ án Phạm Công Danh, phải qua đúng 4 lần, hiện giai đoạn 2 mới bắt đầu đạt kết quả. Hay vừa rồi mới giải quyết dược ông Trầm Bê; tới đây xem xét trách nhiệm thêm một vài ngân hàng...”

Về dự báo tình hình, đặc biệt liên quan đến băn khoăn của các đại biểu khi báo cáo công tác phòng, chống tham nhũng nhận định “tham nhũng năm 2018 có chiều hướng giảm”, Thượng tướng Lê Quý Vương cho rằng: “Nếu nói về tội phạm tham nhũng, như lý luận chúng ta gọi nó là tội phạm ẩn. Cho nên, ngay trong Ban chỉ đạo Trung ương về Phòng chống tham nhũng, hôm vừa rồi họp, cũng chưa dám nói là giảm. Chúng ta đấu tranh tích cực, phòng chống có hiệu quả, nhưng chưa gọi là giảm. Nếu nói từ nay về sau, tiềm ẩn vẫn còn. Còn 2 lĩnh vực tôi thấy rất đáng lo ngại là vấn đề đất đai và vấn đề đầu tư các dự án BOT, BT, BTO... TP Hà Nội còn rất nhiều khu đất hàng chục năm nay vẫn cỏ mọc xanh, có tiềm ẩn trong đấy không? Phải hết sức chú ý. Chưa thể nói là đáng yên tâm”.

Liên quan đến các giải pháp để giảm, ngăn chặn được tội phạm tham nhũng, Thượng tướng Lê Quý Vương cho rằng: Vấn đề quản lý tài chính hiện nay đã cơ bản đi vào chặt chẽ, đặc biệt là đầu tư công. Tuy nhiên, vấn đề đất đai cần phải được quan tâm. Luật Đất đai đã được sửa đổi, bổ sung nhiều lần, nhưng vẫn phải xem xét lại. Tiếp theo đó, với xu thế công khai, minh bạch hiện nay, nếu làm được tốt việc này sẽ có hiệu quả. “Khi công khai, minh bach thì có sự giám sát chặt chẽ của người dân, chính quyền các địa phương, sẽ tác động tốt đến hiệu quả phòng, chống tham nhũng” – Thượng tướng Lê Quý Vương nhấn mạnh.

Thượng tướng Lê Quý Vương - Thứ trưởng Bộ Công an phát biểu tại buổi làm việc

Vấn đề nữa cần tập trung đẩy mạnh – theo Thượng tướng Lê Quý Vương là cải cách hành chính, ứng dụng CNTT - vấn đề hết sức quan trọng của Nhà nước pháp quyền. “Trong lĩnh vực giao thông, nếu ứng dụng được việc thu phí tự động không dừng thì cũng bớt được nhiều tiêu cực. Hay như trong lực lượng công an chúng tôi, 3 lĩnh vực liên quan đến dân cư như đăng ký ô tô, xe máy; cấp phát chứng minh nhân dân; hộ khẩu... đã gần như được thực hiện chế độ liên thông một cửa. Thậm chí, người dân có thể gửi hồ sơ ở nhà và đến nhận kết quả. Hà Nội cũng đang đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin ở tất cả các lĩnh vực, đã xây dựng được 36 trường thông tin liên quan đến công dân... Đây đều là những việc rất thuận lợi trong phòng chống tham nhũng”.

Bên cạnh đó, Thứ trưởng Lê Quý Vương cũng nhấn mạnh sự tích cực vào cuộc của báo chí, phát hiện của nhân dân; cơ quan Kiểm toán, Thanh tra hoạt động rất tích cực. “Ban Chỉ đạo Trung ương về Phòng, chống tham nhũng cũng đã chỉ đạo quyết liệt; Đồng chí Tổng Bí thư cũng đã nêu; hệ thống chính trị đang vào cuộc. Đặc biệt, nêu cao vao trò, trách nhiệm của Thủ trưởng các Bộ, ngành, Bí thư, Chủ tịch các địa phương. Nếu các đồng chí này kiên quyết thì rõ ràng toàn bộ hoạt động sẽ đi vào nề nếp”.

Trước đó, báo cáo của Thanh tra Chính phủ có nhận định “tình hình tham nhũng năm 2018 dự báo sẽ tiếp tục có dấu hiệu giảm…”. Tuy nhiên, một số đại biểu có mặt tại phiên họp đã có những quan điểm khác nhau. Giải trình thêm về vấn đề này, Phó Tổng Thanh tra Chính phủ Đặng Công Huẩn cho hay: Nhận định trên không nhằm mục đích khẳng định tình hình tham nhũng năm 2017 giảm hơn năm 2016 hay dự báo tình hình tham nhũng năm 2018 giảm hơn năm 2017. Việc so sánh tình hình tham nhũng giữa các năm tăng hay giảm là nội dung phức tạp và rất khó thực hiện, do độ ẩn của hành vi tham nhũng và thiếu những công cụ đo lường tin cậy, có tính chất thuyết phục cao. Nhận định, dự báo nêu trên được diễn đạt chỉ nhằm mục đích thể hiện xu hướng của tình hình tham nhũng trước những nỗ lực và các tác động tích cực của công tác phòng, chống tham nhũng đã đạt được trong kỳ báo cáo”.

Cũng theo ông Huẩn, thực tế từ cuối năm 2016 đến nay, với sự chỉ đạo quyết liệt của Trung ương, Bộ Chính trị, Ban chỉ đạo trung ương về phòng, chống tham nhũng và nỗ lực của các cơ quan chức năng trong phòng, chống tham nhũng, nhất là việc kiên quyết điều tra, xử lý nghiêm các vụ án kinh tế, tham nhũng nghiêm trọng đã nhận được sự đồng tình, ủng hộ mạnh mẽ trong dư luận, củng cố niềm tin của nhân dân.

Đồng thời, hành động trên cũng có tác dụng răn đe rõ rệt, vừa cảnh tỉnh, cảnh báo, ngăn chặn tham nhũng, vừa khích lệ các nhân tố tích cực tham gia phòng, chống tham nhũng. Kết quả tích cực trên các mặt công tác phòng, chống tham nhũng chính là những dấu hiệu, chỉ báo về xu hướng giảm của tình hình tham nhũng trong thời gian tới.

Vũ Hân