Nhật Bản "xắn tay" tìm cách hồi sinh thỏa thuận hạt nhân Iran

Kyodo ngày 25/9 dẫn lời Ngoại trưởng Iran Hossein Amir Abdollahian xác nhận, Nhật Bản đã đưa ra sáng kiến nhằm khôi phục thỏa thuận hạt nhân 2015, có tên gọi chính thức là Kế hoạch hành động Toàn diện chung (JCPOA), vốn đang trên bờ vực sụp đổ sau sự rút lui của Mỹ.

"Chúng tôi ủng hộ vai trò mang tính xây dựng của Nhật Bản trong việc khôi phục thỏa thuận hạt nhân", Ngoại trưởng Abdollahian nêu rõ, khẳng định thêm rằng, Tehran luôn đánh giá tích cực bất cứ sáng kiến nào "phù hợp với lợi ích của Iran".

Nhà ngoại giao Iran không tiết lộ chi tiết sáng kiến của Nhật Bản, nhưng cho hay, ông nhận được đề xuất trong chuyến thăm Tokyo hồi tháng 8/2023, nơi ông có cuộc gặp với Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida và người đồng cấp nước chủ nhà khi đó là ông Yoshimasa Hayashi.

Tuyên bố của ông Abdollahian được đưa ra 5 ngày sau khi Tổng thống Iran Ebrahim Raisi và Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida có cuộc gặp cấp cao bên lề chuỗi sự kiện của Liên hợp quốc ở New York.

JCPOA được Iran và các cường quốc P5+1 (gồm Mỹ, Anh, Pháp, Nga, Trung Quốc và Đức) ký năm 2015, quy định Iran phải từ bỏ chương trình hạt nhân để đổi lại việc dỡ bỏ các biện pháp cấm vận quốc tế.

Năm 2018, Mỹ đơn phương rút khỏi thỏa thuận rồi tái áp đặt lệnh trừng phạt Iran, còn Tehran trả đũa bằng cách từ bỏ các cam kết trong JCPOA, gồm việc làm giàu uranium ở độ tinh khiết 60%, cao gấp nhiều lần mức 3,67% mà JCPOA cho phép.

Sau khi Tổng thống Mỹ Joe Biden nhậm chức, tiến trình đàm phán gián tiếp nhằm khôi phục thỏa thuận đã được khởi động từ tháng 4/2021 tại Thủ đô Vienna của Áo, nhưng kết thúc sau đó hơn một năm mà không đạt đột phá đáng kể.

Ngoại trưởng Iran Abdollahian cho rằng, "những yêu cầu quá mức" của Mỹ, Anh, Pháp và Đức khiến nỗ lực đối thoại bị trì hoãn. Ông cũng chỉ trích các cường quốc phương Tây can thiệp vào tình hình nội bộ của Iran, liên quan đến các cuộc biểu tình.