Nhập nhằng về nghĩa vụ đóng góp, nhà trường lạm thu

• Sốc với khoản thu đầu năm học hơn 10 triệu đồng/học sinh
• Chưa khai giảng, phụ huynh đã “méo mặt” với các khoản thu tự nguyện3

Tuy vậy, lạm thu vẫn có “đất sống” khi mà vẫn còn nhiều phụ huynh chưa biết nghĩa vụ mình phải đóng góp như thế nào dẫn đến việc nhà trường lạm thu cũng không biết.

Trước khi bước vào năm học mới 2017-2018, Bộ GD&ĐT đã có công văn đề nghị UBND các tỉnh, thành phố chỉ đạo các cơ sở giáo dục cam kết và nghiêm túc không thu các khoản thu ngoài học phí trái quy định trong trường học. Các địa phương tự chịu trách nhiệm và có hình thức xử lý kỷ luật nghiêm đối với đơn vị, cá nhân cố ý vi phạm.

Chống lạm thu trong nhà trường, rất cần sự hiểu biết và dũng cảm của chính phụ huynh.

Sở GD&ĐT Hà Nội cũng đã ban hành văn bản hướng dẫn chi tiết các khoản thu chi đầu năm. Theo văn bản hướng dẫn, ngoài học phí và bảo hiểm y tế là khoản thu theo quy định chung của Nhà nước, trong trường học hiện nay có thêm hai khoản thu khác là thu theo thỏa thuận (tiền ăn, bán trú, nước uống, đồng phục, dạy thêm, học thêm…) và thu tự nguyện.

Trong đó, với các khoản thu tự nguyện, thường dễ bị biến tướng, Sở GD&ĐT Hà Nội cũng đều có hướng dẫn cụ thể, chi tiết. Đơn cử như đối với các khoản đóng góp tự nguyện để sửa chữa nhỏ hoặc mua sắm trang thiết bị của nhà trường, Sở GD&ĐT Hà Nội yêu cầu thực hiện thu theo nguyên tắc không ép buộc hay bình quân hóa mức đóng góp đối với phụ huynh học sinh. Các đơn vị chỉ được tiến hành vận động, thực hiện việc đóng góp sau khi có sự đồng ý của cơ quan cấp trên quản lý trực tiếp.

Đối với kinh phí hoạt động của Ban Đại diện cha mẹ học sinh, Sở GD&ĐT Hà Nội yêu cầu không quy định mức kinh phí ủng hộ bình quân cho các phụ huynh. 

Đồng thời, quy định rõ Ban Đại diện cha mẹ học sinh không được quyên góp của học sinh hoặc gia đình học sinh các khoản ủng hộ không theo nguyên tắc tự nguyện hoặc không phục vụ trực tiếp cho hoạt động của ban đại diện như: bảo vệ cơ sở vật chất, bảo đảm an ninh nhà trường; trông coi phương tiện giao thông của học sinh; vệ sinh lớp học, vệ sinh trường; khen thưởng cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên nhà trường; mua sắm máy móc, trang thiết bị, đồ dùng dạy học cho trường, lớp học hoặc cho cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên nhà trường; hỗ trợ công tác quản lý, tổ chức dạy học và các hoạt động giáo dục; sửa chữa, nâng cấp, xây dựng mới các công trình của nhà trường.

Ông Nguyễn Viết Cẩn, Trưởng phòng Kế hoạch - Tài chính Sở GD&ĐT Hà Nội cho biết: Hiện có nhiều đơn vị đang hiểu sai về các khoản thu trong nhà trường và nhiều phụ huynh cũng còn “lơ mơ” về nghĩa vụ mà mình phải đóng góp. Theo quy định, ngoài 2 khoản thu bắt buộc trong nhà trường hiện nay là học phí và bảo hiểm y tế, các khoản thu khác trong nhà trường đều phải thực hiện theo quyết định 51 của TP Hà Nội.

Theo đó, các bậc phụ huynh không phải tham gia đóng góp cho các hạng mục như mua sắm, sửa chữa trong nhà trường mà đó là trách nhiệm của nhà nước và người đứng đầu cơ sở giáo dục. Các hoạt động như bán trú, ăn trưa, dạy thêm học thêm thì được thỏa thuận. Trong trường hợp cần sửa chữa cấp thiết trong khi ngân sách chưa kịp thời thì nhà trường phải thực hiện đúng 4 bước quy trình về thoả thuận.

Ông Nguyễn Viết Cẩn cũng cho rằng, mặc dù các văn bản hướng dẫn đã rõ nhưng tình trạng lạm thu vẫn diễn ra là do sự hiểu sai của các trường và sự hạn chế từ nhận thức của phụ huynh. “Theo quy định, các khoản thu của nhà trường phải được cấp trên phê duyệt, tức là UBND quận/huyện đối với các trường mầm non, tiểu học, THCS và Sở GD&ĐT đối với các trường THPT. Do đó, khi có biểu hiện sai về thu, chi, phụ huynh phải lên tiếng ngay. Phụ huynh cần yêu cầu nhà trường công khai các văn bản, hướng dẫn thu chi và cùng học sinh, tập thể giáo viên thực hiện giám sát nhà trường trong hoạt động này”-ông Cẩn đưa ra lời khuyên.

Nhằm tăng cường sự tham gia giám sát của phụ huynh trong việc chống lạm thu trong nhà trường, mới đây, Sở GD&ĐT Hà Nội cũng đã công bố số điện thoại đường dây nóng của Phòng GD&ĐT 30 quận, huyện, thị xã trên địa bàn và cả số điện thoại đường dây nóng của Sở GD&ĐT để tiếp nhận các thông tin phản ánh về các khoản thu chi sai quy định.

“Khi tiếp nhận thông tin phản ánh qua đường dây nóng, một mặt chúng tôi sẽ giữ kín thông tin của người phản ánh nên phụ huynh hoàn toàn có thể yên tâm. Mặt khác, chúng tôi sẽ cho kiểm tra ngay. Đối với những chủ trương được xác định là không đúng, chúng tôi sẽ yêu cầu các trường phải dừng và trả lại tiền cho cha mẹ học sinh” - ông Cẩn nhấn mạnh.