Bộ Giáo dục và Đào tạo chính thức lên tiếng về những sai sót trong đề thi minh họa

• Sẽ công bố đề thi minh họa trước ngày 15-5
• Không công bố đề thi minh họa THPT quốc gia 2016

Liên quan đến câu hỏi số 44 trong đề thi môn Địa lý, “Quốc lộ 1 bắt đầu từ tỉnh Lạng Sơn và kết thúc ở: A. Cần Thơ; B. Kiên Giang; C. Cà Mau; D. TP Hồ Chí Minh”, thay mặt tổ ra đề môn Địa lý, PGS.TS. Nguyễn Đức Vũ phản hồi: Đáp án C là đúng. 

Vì SGK trang 131 NXB Giáo dục Việt Nam và trong Atlat Địa lí Việt Nam do NXB Giáo dục Việt Nam phát hành từ năm 2009 đến nay có viết: Quốc lộ 1 chạy suốt từ cửa khẩu Hữu Nghị (Lạng Sơn đến Năm Căn, Cà Mau dài 2.300km).

Thứ hai, Theo Cục Đường bộ Việt Nam, hiện nay một số cơ quan hành chính vẫn sử dụng tên quốc lộ 1A theo thói quen do sợ nhầm lẫn với các quốc lộ 1B, 1C hay 1K. Tuy nhiên tên gọi chính thức vẫn là “quốc lộ 1” do Bộ Giao thông vận tải quy định có điểm đầu ở biên giới phía Bắc (giáp Trung Quốc) và điểm cuối thuộc Cà Mau.

Cũng theo ông Vũ, trên thực tế tại văn bản pháp lý thì không có quốc lộ 1A mà chỉ có quốc lộ 1 (Tham khảo hướng dẫn và thông tin chung về hệ thống quốc lộ (Ban hành kèm theo Quyết định số 3937/QĐ-TCĐBVN ngày 1 tháng 12 năm 2015 của Tổng cục Đường bộ Việt Nam công bố khổ giới hạn các tuyến đường quốc lộ). Quốc lộ 1 bắt đầu từ cửa khẩu Hữu Nghị (tỉnh Lạng Sơn) và kết thúc Cà Mau.

Việc đề thi minh họa có sai sót khi kỳ thi THPT quốc gia 2017 sắp diễn ra khiến dư luận lo ngại về công tác ra đề. Ảnh minh họa.

Liên quan đến thắc mắc của giáo viên ở câu 52: “Căn cứ vào Atlat Địa lí Việt Nam trang 10, cho biết hệ thống sông nào sau đây nằm cả ở phần lãnh thổ phía Bắc và phần lãnh thổ phía Nam nước ta? A. Đồng Nai; B. Cả; C. Thu Bồn; D. Mê Công”, tổ ra đề cho biết: Đề yêu cầu xem Atlat Địa lí Việt Nam trang 10. Trên trang này, hệ thống sông Mê Công nằm ở cả hai phần lãnh thổ phía Bắc và phía Nam nước ta.

Mặt khác, câu hỏi này mục đích đánh giá kỹ năng đọc Atlat Địa lý Việt Nam của học sinh. Phần lãnh thổ phía Bắc và phía Nam có giới hạn là dãy núi Bạch Mã. Đọc trên Atlat sẽ thấy đáp án đúng chỉ có sông Mê Công.

Xét trên thực tế có sông Xê Công, Xê Bang Hiêng (thuộc Lào) có lưu vực ở Việt Nam, phần phía lãnh thổ phía Bắc (thuộc tỉnh Quảng Trị và Thừa Thiên - Huế) chảy qua Lào và nhập nước vào sông Mê Công. Vì vậy xét về nội dung câu này không sai.

Với câu hỏi số 55 mà một giáo viên cho rằng không bám sát thực tế, tổ ra đề Địa lý của Bộ cho rằng: Câu hỏi này với mục đích đánh giá kỹ năng đọc Atlat ĐLVN nên không có gì sai (Lời dẫn của câu hỏi là: “Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam trang 15”).

Trong Atlat Địa lý Việt Nam có kí hiệu các thành phố có số dân trên 1 triệu người là Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh, Hải Phòng với năm thống kê 2007. Đến nay đã có thay đổi, tuy nhiên cả SGK và Atlat Địa lý Việt Nam chưa cập nhật kịp thời.

Đặc biệt, ở câu 42, câu hỏi được giáo viên cho là có phương án gây nhiễu vô duyên, tổ ra đề thi môn Địa lý phản hồi như sau: “Đây là một câu hỏi ở cấp độ dễ nhất, việc phương án nhiễu “lộ liễu quá” cũng không quá lo ngại. Đối với học sinh trung bình, yếu cũng phải có những câu thuộc cấp độ dễ để đánh giá năng lực của người học từ thấp đến cao. Cũng nên chú ý việc phân cấp, phân vùng, phân vị, hệ thống trong địa lí và sử dụng thuật ngữ trong câu hỏi này cần rút kinh nghiệm để hay hơn trong đề chính thức. Hơn nữa, SGK cùng với Atlat Địa lí Việt Nam hiện hành là tài liệu dạy và học môn Địa lí thống nhất trong cả nước. Do đó câu hỏi và đáp án thi về nguyên tắc phải phù hợp với các tài liệu này.

Tuy vậy, tổ ra đề thi môn Địa lý cũng thừa nhận: Trong điều kiện kinh tế - xã hội của đất nước ta phát triển nhanh chóng như hiện nay thì đương nhiên số liệu thống kê cũng thay đổi liên tục. Đôi khi SGK chưa cập nhật kịp số liệu thực tế. Đặc biệt đây chỉ là đề thi tham khảo để thí sinh biết định dạng đề thi nhằm giúp thí sinh hình dung được cách sử dụng những kiến thức có sẵn trong sách giáo khoa và atlat địa lý để tìm ra đáp án cho một câu hỏi.

Khi làm bài thi chính thức, thí sinh có thể sử dụng phương pháp tương tự để trả lời những câu hỏi khác nhưng tất nhiên với những vấn đề mà số liệu sách giáo khoa phù hợp với thực tiễn. Tổ ra đề cũng sẽ rút kinh nghiệm khi làm đề thi chính thức không đưa các thông tin chưa được cập nhật trong SGK vào đề thi để tránh gây ra những tranh luận không đáng có.

TS Sái Công Hồng, Phó Cục trưởng Cục Khảo thí và Kiểm định chất lượng giáo dục, Bộ GD&Đ, đại diện Ban xây dựng ngân hàng câu hỏi thi chuẩn hóa cho biết: Ban xây dựng ngân hàng câu hỏi thi chuẩn hóa đã nhận được những phản hồi của các giáo viên về đề thi tham khảo môn Địa lý và Hóa học. Ban xây dựng ngân hàng câu hỏi thi chuẩn hóa sẽ tiếp tục lắng nghe và tiếp thu các ý kiến nhiều chiều để chuẩn bị tốt hơn nữa trong việc ra đề thi chính thức kỳ thi THPT quốc gia tới đây.

Ngoài ra, khi tổ chức ra đề thi trong kỳ thi chính thức, việc chọn lựa nội dung kiến thức nào sẽ thi phải làm với quy trình rất chặt chẽ. Bộ GD&ĐT sẽ thành lập hội đồng đề thi gồm các chuyên gia môn học có kinh nghiệm trong chuyên môn và trong công tác xây dựng đề thi để làm việc theo hình thức cách ly hoàn toàn, chọn lựa các câu hỏi từ ngân hàng câu hỏi thi chuẩn hóa để xây dựng các đề thi phục vụ cho kỳ thi THPT quốc gia.

Đặc biệt, trước khi hội đồng đề thi làm việc thì việc xây dựng câu hỏi thi chuẩn hóa được thực hiện theo 8 bước nghiêm ngặt. Hiện tại Bộ GD&ĐT đang tiếp tục triển khai các bước tiếp theo của quy trình xây dựng ngân hàng câu hỏi thi chuẩn hóa, đảm bảo kịp tiến độ phục vụ kỳ thi chính thức vào tháng 6-2017.