Quản lý chặt, dân thuận lợi nhiều bề

• Quản lý dân cư bằng công nghệ thông tin: Công khai, minh bạch để hạn chế tiêu cực
• Đơn giản hóa thủ tục hành chính liên quan đến quản lý dân cư
• Tháo gỡ khó khăn xây dựng Cơ sở dữ liệu quản lý dân cư

Cơ sở dữ liệu (CSDL) quốc gia về dân cư là tập hợp thông tin cơ bản của tất cả công dân Việt Nam được chuẩn hóa, số hóa, lưu trữ, quản lý bằng cơ sở hạ tầng thông tin để phục vụ quản lý nhà nước và giao dịch của cơ quan, tổ chức, cá nhân. 

Trong lộ trình thay thế quản lý dân cư bằng hộ khẩu và chứng minh nhân dân (CMND) của Chính phủ, thông tin cư dân sẽ được cập nhật tại CSDL quốc gia về dân cư do Bộ Công an quản lý thống nhất, giúp các bộ, ngành tra cứu thông tin công dân, góp phần đơn giản hóa thủ tục hành chính, giấy tờ công dân và xây dựng Chính phủ điện tử.

Bài 1: Xây dựng cơ sở dữ liệu về dân cư nhìn từ Hà Nội

Với dân số khoảng 7,5 triệu người, công tác quản lý nhân khẩu, hộ khẩu tại Hà Nội luôn được xem là vấn đề “nóng”. Tuy nhiên, hệ thống CSDL về dân cư dùng chung cho Công an đã được Hà Nội hoàn thiện từ cuối năm 2016, giúp công tác quản lý dân cư thuận lợi, đơn giản hóa và rút ngắn thời gian giải quyết nhiều thủ tục hành chính.

Thu thập thông tin cư dân tại 30 quận, huyện

Từ cuối năm 2013, được sự đồng ý của lãnh đạo Bộ Công an, UBND TP Hà Nội, Công an TP Hà Nội đã tiến hành thu thập thông tin quản lý nhân khẩu và nhập liệu vào hệ CSDL dùng chung cho Công an TP Hà Nội. 

Cuối năm 2014, cơ bản các thông tin của toàn bộ công dân sinh sống trên địa bàn TP Hà Nội đã được cập nhật vào CSDL về dân cư của Hà Nội. Thời gian đầu khi mới triển khai việc thu thập thông tin cư dân, Công an TP Hà Nội đã tích hợp các thông tin trong từng loại biểu mẫu để xây dựng mẫu “Phiếu thu thập thông tin quản lý nhân khẩu” với 32 trường thông tin. 

Sau đó, thực hiện Nghị định số 137/2015/NĐ-CP ngày 31-12-2015 của Chính phủ và Thông tư 07/2016 ngày 1-2-2016 của Bộ Công an hướng dẫn thi hành chi tiết một số điều của Luật Căn cước công dân, từ 1-6-2016, Công an TP đã tổ chức trích xuất khoảng 7 triệu phiếu thông tin dân cư đã có đầy đủ thông tin của công dân theo mẫu do Bộ Công an ban gồm 16 trường thông tin.

Công an phường Nam Đồng, quận Đống Đa, Hà Nội tiến hành thu thập thông tin dân cư.

Theo Đại úy Nguyễn Thành Lâm, Phó trưởng Phòng Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội, Công an TP Hà Nội, thu thập thông tin cư dân được Hà Nội tiến hành theo 2 nguồn: Khai thác thông tin có sẵn thông qua tài liệu do Công an Hà Nội quản lý và phát phiếu thu thập thông tin dân cư. 

Nhiệm vụ thu thập thông tin dân cư được giao trực tiếp cho lực lượng Cảnh sát khu vực, Công an xây dựng phong trào phụ trách xã về an ninh trật tự, Công an xã. Để phục vụ nhập dữ liệu thông tin dân cư, Công an cấp phường, xã tại 30 quận, huyện, thị xã trên địa bàn Thủ đô Hà Nội được trang bị hệ thống máy tính kết nối mạng nội bộ của Công an TP. 

Thông tin sau khi được thu thập và nhập liệu trên máy tính sẽ qua 2 bước xác nhận. Sau đó, hệ thống CSDL sẽ “đóng băng” thông tin. Chỉ khi có yêu cầu bằng văn bản của công dân hoặc khi thực hiện thủ tục hành chính, công dân phát hiện ra thông tin chưa khớp,  hệ thống mới được mở và chỉnh sửa.

Quá trình hoàn thiện CSDL về dân cư của Công an TP Hà Nội cũng gặp không ít khó khăn. Các nhân khẩu thuộc diện lao động thời vụ, học sinh, sinh viên thường xuyên thay đổi nơi cư trú khiến cho công tác xác định được nơi ở hiện tại khó khăn. Không những thế, các cán bộ Công an phải đi lại nhiều lần để điều chỉnh, bổ sung thông tin nhân khẩu. 

Một số công dân có những thời điểm chưa hiểu hết ý nghĩa, tầm quan trọng của công tác thu thập thông tin dân cư nên có thái độ không hợp tác với cơ quan Công an hoặc không cung cấp đầy đủ thông tin. Việc duy trì, bảo dưỡng hệ thống mạng, đường truyền, trang thiết bị đòi hỏi nguồn kinh phí duy trì lớn…

Công dân có thể ngồi tại nhà giải quyết thủ tục hành chính

Từ cuối tháng 12-2016, Hà Nội đã hoàn thiện hệ thống CSDL về dân cư dùng chung cho Công an TP phục vụ cho công tác quản lý hộ khẩu, hộ tịch. Mọi thông tin của công dân được minh bạch hóa, hạn chế được tối đa các vấn đề tiêu cực có thể phát sinh. 

Theo Đại úy Nguyễn Thành Lâm, hiện nay, hệ thống CSDL về dân cư của Hà Nội đi vào hoạt động mang lại hiệu quả lớn trong công tác quản lý dân cư đặc biệt liên thông đăng ký khai sinh - đăng ký thường trú cho trẻ em dưới 6 tuổi giảm thời gian giải quyết từ 15 ngày xuống còn 2,5 ngày ở quận và 4,5 ngày ở huyện.

Trong tương lai gần, khi Hà Nội triển khai dịch vụ công trực tuyến về đăng ký tạm trú, công dân chỉ phải đến cơ quan chức năng 1 lần duy nhất để xác nhận thông tin. 

Đại úy Nguyễn Thành Lâm ví dụ, khi làm thủ tục đăng ký tạm trú, công dân khai thông tin trong tờ khai thông qua hệ thống trực tuyến. File ảnh, hợp đồng thuê nhà… sẽ được công dân scan để chuyển qua mạng trực tuyến cho cán bộ phụ trách kiểm tra sau đó báo lại cho công dân những thủ tục hợp lệ, thủ tục nào cần bổ sung. Còn khi CSDL quốc gia về dân cư đi vào hoạt động, công dân không cần phải đến cơ quan chức năng, mà chỉ cần ngồi tại nhà thông qua hệ thống trực tuyến để giải quyết các thủ tục hành chính.