Nhiều diện tích rừng ngập mặn ở khu bảo tồn thiên nhiên vừa trồng đã chết

• Tái sinh 150 ha rừng ngập mặn để giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu
• Tác động của Dự án lấn biển Cần Giờ đến khu dự trữ sinh quyển rừng ngập mặn

Tỉnh Thừa Thiên-Huế đã triển khai thực hiện trồng rừng ngập mặn tại khu BTTN này, song sau một thời gian trồng, hàng chục hécta rừng ngập mặn đã bị chết…

Diện tích trồng rừng ngập mặn bị chết tập trung tại vùng Cửa Lác, hạ lưu vùng sông Ô Lâu. Theo ông Phạm Công Phước, Chủ tịch UBND xã Quảng Thái, 18,5ha đất ngập nước thuộc khu BTTN Tam Giang - Cầu Hai trước đây vốn được người dân địa phương dùng để sản xuất nông nghiệp, nhưng sau đó hoang nên được đưa vào trồng rừng ngập mặn để phục hồi, tái tạo hệ sinh thái và nguồn lợi thủy sản. Khi dự án trồng rừng ngập mặn được triển khai, ông Phước cũng như các hộ dân kỳ vọng số cây dừa nước, bần, tràm Úc sẽ phát triển xanh tốt sau này trở thành bãi trú, bãi đẻ của tôm cá, tạo điều kiện sinh kế cho người dân địa phương. 

Hàng chục hécta rừng ngập mặn đã bị chết tại Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tam Giang - Cầu Hai.

Vừa qua, địa phương phát hiện nhiều diện tích cây rừng ngập mặn bị chết nên đã có báo cáo đến đơn vị chủ đầu tư và các cơ quan liên quan để có giải pháp khắc phục. Ngoài địa bàn xã Quảng Thái, hơn 9ha diện tích rừng ngập mặn được trồng trong năm 2020 tại xã Điền Hòa, huyện Phong Điền thuộc khu BTTN Tam Giang - Cầu Hai cũng bị chết trắng.

Tìm hiểu được biết, những diện tích rừng ngập mặn bị chết nói trên thuộc dự án đầu tư phát triển rừng ven biển, đầm phá tỉnh Thừa Thiên-Huế được UBND tỉnh Thừa Thiên-Huế phê duyệt với tổng mức đầu tư 110,5 tỷ đồng do Chi cục Kiểm lâm (thuộc Sở NN&PTNT tỉnh Thừa Thiên-Huế) làm chủ đầu tư. Dự án có 4 lần điều chỉnh, kéo dài đến năm 2024 và đầu tư thực hiện tại 5 huyện, thị xã ven biển và đầm phá, gồm Phong Điền, Quảng Điền, Phú Vang, Phú Lộc và Hương Trà. 

Nói về nguyên nhân khiến diện tích rừng ngập mặn bị chết, ông Phạm Ngọc Dũng, Phó Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm tỉnh Thừa Thiên-Huế, đại diện chủ đầu tư dự án giải thích, do thời tiết diễn biến bất thường, mưa lũ kéo dài từ tháng 10 đến 11-2020 khiến nhiều diện tích rừng ngập mặn vừa trồng bị ngập sâu. “Cây ngập mặn chỉ chịu được ngập trong 15 ngày, phải có thời gian phơi bãi. Tuy nhiên đợt mưa lũ kéo dài hơn 100 ngày khiến cây ngập hơn 3m dẫn đến bị chết…”. 

Ông Dũng nói rằng, đơn vị trúng thầu thi công dự án trồng rừng ngập mặn là Công ty TNHH MTV Thiên Chấn Hưng (gọi tắt Công ty Thiên Chấn Hưng, đóng tại TP Đà Nẵng) nhưng do dự án chưa được nghiệm thu, bàn giao nên khi cây chết thì đơn vị thi công sẽ phải tiến hành trồng lại, sau đó Chi cục mới tiến hành kiểm tra. Theo quy trình kỹ thuật của Bộ NN&PTNT về trồng rừng ngập mặn, nếu trong số 100 cây, được trồng dặm thêm 50 cây có tỷ lệ sống 65 cây sẽ được nghiệm thu, thanh toán.

Liên quan đến dự án đầu tư phát triển rừng ven biển, đầm phá tỉnh Thừa Thiên-Huế, Thanh tra tỉnh Thừa Thiên-Huế đã thanh tra và kết luận, dự án này tồn tại nhiều bất cập, sai sót. Đoàn kiểm tra Thanh tra đã kiểm tra thực tế ngẫu nhiên và phát hiện trong 18,7ha cây tràm Úc trồng năm 2016 tại xã Điền Hương, huyện Phong Điền thì hầu hết diện tích trồng rừng tại đây không có cây, chỉ có một vài cây thưa thớt ở một số nơi. 

Kết luận thanh tra còn chỉ rõ, chủ đầu tư là Chi cục Kiểm lâm tỉnh Thừa Thiên-Huế đã tham mưu, đề xuất phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu chưa đúng quy định dẫn đến việc ban hành quyết định chỉ định thầu và hợp đồng đặt hàng với đơn vị thi công là Công ty Thiên Chấn Hưng và các hợp tác xã tại các địa bàn có dự án để trồng rừng ngập mặn chưa đúng quy định của Luật Đấu thầu và Nghị định số 130/2013/NĐ-CP của Chính phủ về sản xuất và cung ứng sản phẩm, dịch vụ công ích. 

Mặt khác, chủ đầu tư chưa xem xét năng lực của các đơn vị thi công trước khi quyết định đặt hàng theo đúng quy định. Trách nhiệm các sai sót thuộc về đơn vị thi công, đơn vị tư vấn giám sát, đơn vị quản lý dự án và trực tiếp là chủ đầu tư, cần có biện pháp khắc phục...