Miền Tây náo nức đón lũ

• Miền Tây đợi mùa nước nổi: Giải pháp về nguồn nước vùng ĐBSCL
• Miền Tây đợi mùa nước nổi: Thấp thỏm chờ con nước
• Vui, buồn “Mùa nước nổi” miền Tây: Chuyển đổi sản xuất để sống chung với lũ

Mùa nước nổi cũng là mùa mưu sinh của người dân, với bao nguồn lợi thủy sản. Năm nay, nước lũ về muộn đến tận cuối tháng 8 (âm lịch). Dòng nước chan hòa vào kênh rạch, tràn vào những cánh đồng mênh mông...

Những ngày này, người dân các huyện An Phú của An Giang, Hồng Ngự của Đồng Tháp tất bật với việc chài lưới, đánh bắt tôm cá và khai thác sản vật của mùa lũ. Hơn 20 năm qua, mỗi mùa nước lũ, ông Nguyễn Văn Năm, ngụ khóm Cây Da (phường An Lạc, thị xã Hồng Ngự) bơi xuồng men theo dòng kênh Trà Đư và cánh đồng Thường Lạc đặt lú, dớn, giăng lưới. Hơn một tháng trước, ông Năm và các con chuẩn bị ngư cụ đón mùa lũ. Năm nay lũ về muộn cả tháng.

“Tôi cứ nghĩ thất thu mùa lũ, may mà con nước lại về”, ông Năm nói. Lũ về dù muộn nhưng bà con ai nấy cũng phấn khởi. Mực nước lên chậm, cá tôm cũng không nhiều như trước nhưng người dân có thu nhập từ việc khai thác cá tôm...

Cánh đồng vùng đầu nguồn ngập nước, người dân tận dụng khai thác thủy sản mùa lũ.

Một đặc sản mùa nước nổi là cá linh non xuất hiện. Cá linh bắt đầu với con nước mùa lũ. Loài cá này xuôi theo dòng nước từ thượng nguồn đổ về các nhánh sông Tiền, sông Hậu, chan hòa vào kênh rạch, đồng ruộng. Các huyện đầu nguồn có cá linh sớm nhất, vì đây là nơi đầu tiên đón lũ. Anh Nguyễn Văn Kiên, ngụ xã Thường Thới Hậu A, huyện Hồng Ngự, bày tỏ: “Lũ về muộn cả tháng, tưởng là không có cá linh nữa. Mấy bữa nay, mực nước lên liên tục lên.

Nước lũ về đem theo nguồn cá đồng dồi dào, giúp người dân miền Tây có thêm thu nhập.

Nước lũ về, nhiều loại cá cũng về theo. Mừng nhất là có cá linh mang ra chợ bán”, anh Kiên nói. Cá linh non thường hay làm các món chiên giòn, kho lạt, nấu canh chua ăn với bông súng, điên điển… Dọc theo nhánh sông Sở Thượng, bà con tập kết cá linh, cá đồng cua, lươn vừa thu hoạch được dưới sông, trên các cánh đồng mênh mông nước.

Giá cá linh tương đối ổn định. Tại nơi đánh bắt có giá từ 70.000 - 90.000 đồng/kg cá tươi; cá làm sẵn 100.000 - 120.000 đồng/kg. Cá linh được vận chuyển về các chợ trong và ngoài khu vực Đồng Tháp và An Giang với giá cao hơn. Bà Nguyễn Thị Liễn, ngụ xã Thường Thới Hậu A phấn khởi vì mỗi ngày đặt dớn bắt được từ 3-4kg. Hôm nào nhiều cũng bắt được 6-7kg cá linh.

Cá linh, một đặc sản miền Tây chỉ có khi nước lũ về.

Cua đồng cũng rất nhiều trong mùa lũ.

Cá linh không còn dồi dào như những năm trước, hiện có giá tới trên 100 ngàn đồng/kg.

Theo chủ vựa cá ở huyện Hồng Ngự, so với những năm trước, lượng cá linh giảm rất nhiều nhưng bù lại, giá bán cao hơn. Anh Trương Văn Hùng cho biết, mỗi ngày đặt 3-4 bốn cái dớn cũng đủ gia đình kiếm sống. Một nông dân khác là ông Đặng Văn Đoàn kể rằng, trước đây vào khoảng tháng sáu, tháng bảy (AL) là nước bắt đầu về và dâng lên chậm dần cho đến tháng mười mới rút. Tôm cá có thời gian sinh trưởng nên số lượng nhiều, khi nước rút trong đồng vẫn còn bắt được tôm cá.

Hồng Ngự là huyện đầu nguồn vùng lũ, cũng là địa phương xả lũ vào đồng lấy phù sa sớm của Đồng Tháp. Năm nay, hơn 8.500ha đất ruộng ở huyện Hồng Ngự đều được ngành nông nghiệp cho xả lũ vào đồng.

Lũ về, chuột đồng cũng phải dời lên gò cao, thân cây để tránh nước và trở thành mồi nhậu hấp dẫn không kém chi cá đồng. Nước lũ không chỉ cung cấp tôm cá, phù sa, mà còn góp phần tiêu diệt sâu bọ, chuột... giúp cho mùa màng bội thu.

“Việc xả lũ vào các cánh đồng là điều mong muốn của các hộ dân. Xả lũ sớm để vệ sinh đất ruộng nhằm để đất nghỉ, tái tạo chất dinh dưỡng cho đất, hạn chế được nhiều loại dịch bệnh, chuột phá hại mùa màng, tạo thuận lợi cho nông dân trong canh tác những vụ mùa tới”, ông Nguyễn Hoàng Nhung - Trưởng phòng NN&PTNT huyện Hồng Ngự nói.

Năm nay, Đồng Tháp xả lũ hơn 90.200ha. Theo Sở NN&PTNT tỉnh Đồng Tháp, việc xả lũ lấy phù sa được người dân thống nhất cao. Trong điều kiện đê bao chắc chắn, các huyện, thị xã, thành phố vẫn có thể tiến hành xả lũ có kiểm soát nhằm lấy phù sa, tiêu diệt sâu bệnh, hạt cỏ dại lưu tồn trong đất, giúp cây lúa phát triển tốt, giảm chi phí cải tạo đất.

Cùng với nguồn tôm cá theo con lũ về, bông điên điển cũng bung hoa, là món ăn đặc sắc của miền Tây Nam bộ.

Thạc sĩ Nguyễn Hữu Thiện - chuyên gia độc lập về sinh thái Đồng bằng sông Cửu Long phân tích, mùa nước nổi năm nay về chậm, bà con nông dân nuôi trồng thủy sản như nuôi tôm càng xanh, cá lóc đang gặp khó khăn vì nước không tràn đồng.

 Mùa lũ về muộn cũng sẽ làm cho nguồn thủy sản tự nhiên suy giảm, cuộc mưu sinh của người dân trông chờ vào đánh bắt thủy sản tự nhiên gặp khó. Các làng nghề làm ngư cụ cũng bị ảnh hưởng, nhiều người đã phải bỏ làng lên thành phố tìm việc làm.

Thạc sĩ Nguyễn Hữu Thiện cho rằng điều đáng lo nhất, nếu tình hình mưa ít thì sang khoảng tháng 3-2020, tình trạng hạn hán, xâm nhập mặn sẽ rất gay gắt, sẽ tiếnsâu vào đất liền, có thể ảnh hưởng đến cả nguồn nước sinh hoạt ở những nơi trước đây chưa từng bị ảnh hưởng. Một ảnh hưởng nữa, khi dòng chảy sông Mê Kông yếu thì lượng bùn cát về năm nay sẽ rất ít...