Hậu quả của việc “like” các tin đồn thất thiệt trên mạng xã hội
Vụ tung clip lên facebook, có nội dung “Cảnh sát giao thông Công an huyện Hạ Hoà, tỉnh Phú Thọ đứng thổi nồng độ cồn trước cổng đám cưới”. Công an tỉnh Phú Thọ xác định người tung clip trên là Bùi Văn Hoàn, trú tại xã Lệnh Khanh, huyện Hạ Hòa, tỉnh Phú Thọ. Tại cơ quan Công an, Hoàn khai vài hôm trước say rượu nên cố tình gây sự với Cảnh sát giao thông, sau đó quay clip đưa lên mạng để “câu like”. Công an tỉnh Phú Thọ đã xử phạt hành chính Bùi Văn Hoàn 5 triệu đồng.
Trường hợp đưa thông tin “2 nữ sinh hiếp dâm nam thanh niên tới chết” được cộng đồng mạng chia sẻ chóng mặt. Kẻ tung tin còn đưa tên và ảnh của hai nữ sinh này gây ảnh hưởng lớn đến tâm lý của các em, thậm chí, có em còn định tìm đến cái chết…
 |
| Hãy cân nhắc trước khi bấm “Like và Share”. Ảnh mang tính minh họa |
Công an huyện Tánh Linh, tỉnh Bình Thuận xác định đây là thông tin bịa đặt, vu khống, hoàn toàn không có sự việc nào xảy ra trên địa bàn như nội dung loan tải trên các trang mạng; đồng thời, đang điều tra làm rõ xử lý đối tượng tung tin trước pháp luật.
Mới đây, Công an thị xã Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hòa đã xác định được Nguyễn Phúc Hậu, 20 tuổi, trú tại xã Ninh Quang, thị xã Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hòa là thủ phạm tung tin vỡ đập thủy lợi hồ chứa nước Đá Bàn sau cơn bão số 12 (Damrey) khiến người dân vùng hạ du hồ chứa phải vội vã thu dọn tài sản, vật dụng để sơ tán.
Tại cơ quan Công an, Hậu khai tình cờ nghe có người tung tin vỡ đập thủy lợi hồ chứa nước Đá Bàn, mặc dù thông tin chưa được kiểm chứng nhưng Hậu đã vội vã phát tán lên mạng xã hội, gây xôn xao dư luận. Cùng thời điểm này, người dân phố thị Ninh Hòa cũng hoang mang trước tin đồn chợ Dinh có nguy cơ sập đổ làm hàng trăm tiểu thương nháo nhác lo sợ…
Vậy tại sao, một số người sử dụng mạng xã hội facebook lại tung tin để thích được “like” như vậy? Có nhiều nguyên nhân để lý giải việc này, xét về tâm lý, một số người khi đăng thông tin lên mạng xã hội facebook mà không được ai quan tâm bấm “like” thì cảm thấy không hài lòng, nhàm chán; vì vậy, họ phải đưa những thông tin độc, lạ, không đúng sự thật hoặc đưa ra những hứa hẹn nào đó để thu hút được nhiều “like”, gây sự chú ý đối với trang facebook của mình.
Song, cũng có người coi “câu like” như một nghề để kiếm tiền. Mạng xã hội vốn có cơ chế hiển thị các hoạt động cá nhân của mỗi thành viên dưới dạng viral (thông tin lan truyền). Khi thành viên A đưa thông tin lên trang cá nhân, thành viên B bấm like (thích) hoặc comment (bình luận) thì hoạt động này sẽ lập tức xuất hiện trên New Feed (hoạt động cá nhân thành viên) của nhiều người có trong danh sách bạn bè của người bấm like/comment.
Nếu một người C nào đó tiếp tục like/comment, sự lan tỏa theo chiều hướng tương tự… Cứ như vậy, trang facebook của A sẽ được nhiều người biết đến qua các hoạt động tương tác. Sau khi đạt được lượng like đủ lớn, chủ sở hữu trang A có thể bán lại trang của mình với giá cao cho một công ty marketing nào đó đang cần có danh sách khách hàng tiềm năng.
Các nội dung trên trang A sẽ được điều chỉnh và thay đổi theo thời gian để phù hợp với mục đích quảng cáo mới. Hoặc nếu không muốn bán, người quản lý trang A có thể cho thuê quảng cáo trên trang, hoặc tự đăng những thông tin quảng bá với khách hàng có nhu cầu.
Trở lại những trường hợp đưa tin nhiễu loạn sai sự thật trên mạng, như trường hợp của Nguyễn Phúc Hậu, đối tượng tung tin vỡ đập thủy lợi hồ chứa nước Đá Bàn.
Theo qui định tại Nghị định 72/2013/NĐ-CP về quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ internet và thông tin trên mạng và Nghị định 174/2013-NĐ-CP xử phạt hành chính đối với hành vi cung cấp nội dung thông tin sai sự thật, vu khống, xuyên tạc, xúc phạm uy tín của cơ quan, tổ chức và danh dự, nhân phẩm của cá nhân; tùy hình thức, mức độ vi phạm có thể bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự.
Cơ quan tiến hành tố tụng có thể căn cứ Điều 122 Bộ luật Hình sự năm 1999, phạt tù từ 3 tháng đến 7 năm về tội vu khống. Hoặc theo Bộ luật Hình sự năm 2015 đã được sửa đổi, bổ sung, sẽ có hiệu lực từ ngày 1-1-2018, Điều 288 “Tội đưa hoặc sử dụng trái phép thông tin mạng máy tính, mạng viễn thông” qui định rõ mức tiền phạt và mức phạt tù đối với từng hành vi. Theo đó, người nào đưa thông tin lên mạng “gây ảnh hưởng xấu đến an ninh trật tự, an toàn xã hội…” (điểm e, khoản 2) có thể bị phạt từ 2 đến 7 năm tù.
Chế tài xử lý đối với người đưa thông tin sai sự thật lên mạng xã hội đã có. Nhưng có những người tiếp tay cho việc lan truyền thông tin sai sự thật thì không có chế tài xử lý? Vì vậy, đề nghị những người sử dụng mạng xã hội hãy tỉnh táo, có trách nhiệm trước những thông tin chưa được kiểm chứng; không bấm “thích”, “bình luận”, “chuyển tiếp” hoặc tương tác những thông tin này để tránh bị đối tượng xấu lợi dụng.
