Đề xuất hai phương án điều chỉnh tuổi nghỉ hưu từ năm 2021
Còn đối với những người làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm, người bị suy giảm khả năng lao động thì vẫn tiếp tục được thực hiện với chính sách nghỉ hưu sớm hơn, nghỉ hưu trước tuổi so với độ tuổi quy định nêu trên.
Dự kiến điều chỉnh tuổi nghỉ hưu vào năm 2021
Theo Thứ trưởng Bộ LĐ- TBXH Doãn Mậu Diệp, hầu hết các nước trên thế giới đều đã có kế hoạch điều chỉnh tăng tuổi nghỉ hưu, tuy nhiên việc điều chỉnh tuổi nghỉ hưu cần có tầm nhìn dài hạn nhưng phải được thực hiện sớm và tiến hành khẩn trương theo lộ trình, không tạo sốc cho thị trường lao động.
Theo dự kiến, điều chỉnh tuổi nghỉ hưu ở Việt Nam sẽ được thực hiện từ năm 2021. Việc điều chỉnh này là cần thiết để ứng phó với tác động của biến đổi cấu trúc dân số và tiến trình già hóa dân số đang diễn ra nhanh chóng.
Theo dự báo, đến năm 2015 cứ có 6 người trong độ tuổi lao động thì có 1 người cao tuổi; đến năm 2055 cứ có 2 người trong độ tuổi lao động thì có 1 người cao tuổi. Năm 2000, số người bước vào độ tuổi lao động (1,7 triệu), gấp 3,4 lần số ra khỏi tuổi lao động (500 ngàn), năm 2017 chỉ còn gấp 1,36 lần (1,3 triệu so với 953 nghìn); và năm 2035, số vào tuổi lao động chỉ bằng 1,2 lần số ra khỏi tuổi lao động (1,5 triệu so với 1,26 triệu). Như vậy, nếu không điều chỉnh tuổi nghỉ hưu thì sẽ phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt lao động trong tương lai không xa.
 |
| Điều chỉnh tuổi nghỉ hưu cần có tầm nhìn dài hạn. Ảnh: Mạnh Dũng |
“Phương án điều chỉnh tuổi nghỉ hưu sẽ được đưa vào Bộ luật lao động (sửa đổi) dự kiến trình Quốc hội vào năm 2019. Dự kiến có 2 phương án được đề xuất:
Phương án 1: Từ năm 2021, thực hiện điều chỉnh tuổi nghỉ hưu, mỗi năm tăng 3 tháng đối với nam cho đến khi đạt tuổi 62; mỗi năm tăng 6 tháng đối với nữ cho đến khi đạt tuổi 60. Như vậy, tuổi nghỉ hưu của nam sẽ đạt tuổi 62 vào năm 2028 và nữ đạt tuổi 60 vào năm 2030.
Phương án 2: Từ năm 2021, thực hiện điều chỉnh tuổi nghỉ hưu, mỗi năm tăng 3 tháng đối với nam cho đến khi đạt tuổi 62; mỗi năm tăng 4 tháng đối với nữ cho đến khi đạt tuổi 60. Như vậy, tuổi nghỉ hưu của nam sẽ đạt tuổi 62 vào năm 2028 và nữ đạt tuổi 60 vào năm 2035”, ông Diệp cho biết.
Ông Diệp nhấn mạnh, cần khẳng định việc điều chỉnh tăng tuổi nói trên là áp dụng đối với những người làm việc trong điều kiện bình thường; đối với những người làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm, người bị suy giảm khả năng lao động thì vẫn tiếp tục được thực hiện với chính sách nghỉ hưu sớm hơn, nghỉ hưu trước tuổi so với độ tuổi quy định nêu trên.
Nên lấy ý kiến người lao động
Theo Phó Chủ nhiệm Ủy ban về các vấn đề xã hội của Quốc hội Bùi Sỹ Lợi, trong nhiều năm qua, tuổi nghỉ hưu không thay đổi. Tuổi thọ trung bình dưới 50, mà bây giờ là 74. Nếu không điều chỉnh tuổi nghỉ hưu sẽ có vấn đề.
Ông Lợi chia sẻ, trên thực tế, đã điều chỉnh tuổi nghỉ hưu đối với những người làm trong các ngành giáo dục, y tế như: Giáo sư, bác sĩ, những người làm nghiên cứu khoa học..., tuổi hưu đã kéo dài đến 65, 70 tuổi.
Nhưng nếu nâng tuổi hưu đồng loạt gặp rất nhiều phản ứng của người lao động, đặc biệt là nhóm người lao động ở môi trường độc hại, nguy hiểm, ở lĩnh vực sản xuất, kinh doanh. Những đối tượng này trên thực tế đã được giảm 3- 5 năm so với độ tuổi nghỉ hưu trung bình.
Ông Bùi Sỹ Lợi phân tích, những người tham gia BHXH và những người trong quan hệ lao động chỉ chiếm 30% trong tổng số 54 triệu lao động (tức khoảng 16- 17 triệu lao động); số còn lại khoảng 38 triệu lao động làm việc không nằm trong mối quan hệ lao động, không đóng BHXH, người ta làm đến khi nào không làm được nữa.
Bây giờ chúng ta muốn BHXH toàn dân mà giữ nguyên tuổi như này làm sao cân đối nổi Quỹ BHXH. “Theo nhận định của tôi, thời điểm bắt đầu từ năm 2021 là hợp lý vì thời điểm này gắn cải cách BHXH và cải cách chính sách tiền lương. Nhưng lộ trình và bước đi thế nào thì dứt khoát phải đảm bảo yếu tố bình đẳng giới.
Tôi không đồng ý tại sao nữ Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội, TP Hồ Chí Minh lại làm đến 60, còn các địa phương khác làm đến 55. Nếu chúng ta không giải quyết được vấn đề tuổi hưu thì sẽ gặp khó khăn về nguồn nhân lực của đất nước trong tương lai”, ông Lợi nêu quan điểm. Đề cập đến việc, tăng tuổi nghỉ hưu thì lực lượng lao động trẻ khó tìm việc làm,
Ông Bùi Sỹ Lợi cho rằng, có ý kiến cho rằng ở thời điểm cuộc cách mạng 4.0, chúng ta sẽ đẩy lực lượng lao động có trình độ, chuyên môn ra, nhưng thực tế không phải như vậy. Đào tạo hiện nay khác với đào tạo thời kỳ bao cấp. Thời bao cấp, đào tạo theo kế hoạch và phân bổ lao động. Còn hiện nay đào tạo theo nhu cầu, ai giỏi vẫn có việc làm.
 |
| Người lao động làm công việc nặng nhọc, độc hại được nghỉ hưu trước tuổi. |
Ông Bùi Sỹ Lợi cho rằng việc nâng tuổi nghỉ hưu là cần thiết, nhưng cách đi và hướng đi, nhóm tuổi cần tính toán cẩn thận. Điều này khi sửa Bộ Luật Lao động cần bàn cụ thể. Việc này nên lấy ý kiến người lao động, nhưng không nên lấy ý kiến tập trung ở nhóm này, nhóm kia. Cần lấy đồng đều các nhóm lao động.
Câu chuyện về hưu, tuổi hưu ở đất nước ta đưa ra có rất nhiều ý kiến phản đối, chứ không nhiều ý kiến ủng hộ. Nhưng rõ ràng nếu ta không tính đến thì chính chúng ta sẽ bất lợi khi dân số của chúng ta đã bắt đầu bước vào thời kỳ già hóa. Không xử lý bài toán này thì nguồn nhân lực của ta không có. Nếu cho về hưu sớm thì rất nhiều người lao động vẫn tiếp tục làm việc thậm chí đến 70 tuổi. Do đó, chúng ta không vì dư luận mà để mất nguồn nhân lực chất lượng cao”, ông Lợi nói.
Về câu chuyện một số địa phương trả tiền để cán bộ nghỉ hưu trước tuổi, ông Lợi cho rằng việc này không đúng. Ông Lợi phân tích, ví dụ Đà Nẵng có chủ trương cho cán bộ nghỉ hưu trước tuổi thì được hưởng 200 triệu đồng. Nếu câu chuyện này diễn ra thì quỹ BHXH không có nguồn để chi trả, bởi trong thời gian nhóm đối tượng nghỉ hưu trước 3 năm đã không đóng BHXH mà lại còn nhận lương hưu, việc làm này cũng đi trái với luật BHXH.
Đề cập đến vấn đề này, ông Doãn Mậu Diệp, Thứ trưởng Bộ LĐ- TBXH nêu quan điểm, các địa phương nếu khó khăn có thể khuyến khích nghỉ hưu sớm, nhưng việc nhận lương hưu tại BHXH là phải theo luật, tức sau 3 năm mới nhận lương hưu.
“Tôi đã trả lời báo chí, nếu các địa phương trả tiền cho các cán bộ nghỉ hưu sớm thì quỹ BHXH cũng vẫn phải chờ đến tuổi hưu mới duyệt chi trả. Nếu không mỗi năm nghỉ hưu sớm, thì sẽ phải trừ bao nhiêu phần trăm cho mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi. Chính sách của các địa phương không được trái với luật”, ông Diệp nói.
