Cắt giảm điều kiện kinh doanh ngành lao động hiện đang “cải lùi”

• Cần tiếp tục rà soát, cắt giảm thực chất điều kiện kinh doanh
• Cắt giảm điều kiện kinh doanh: Chất lượng quan trọng hơn số lượng
• Bộ Công thương cắt giảm, đơn giản hóa 202 điều kiện kinh doanh

Rào cản vẫn còn nhiều

Đánh giá về việc cắt giảm điều kiện kinh doanh (ĐKKD) trong lĩnh vực lao động, bà Nguyễn Minh Thảo, Trưởng ban Môi trường kinh doanh và Năng lực cạnh tranh (CIEM) cho rằng, việc cải cách và cắt giảm ĐKKD trong lĩnh vực lao động chủ yếu dưới hình thức giảm mức độ yêu cầu về số lượng nhân sự hoặc giảm yêu cầu về quy mô diện tích của cơ sở vật chất, ít cắt bỏ quy định về ĐKKD.

Đặc biệt, ĐKKD còn thể hiện sự chia phần quản lý giữa các cơ quan quản lý nhà nước, gây khó khăn hơn cho DN. Dẫn chứng sự bất cập trong hoạt động kiểm định kỹ thuật an toàn lao động (NĐ 44/2016/NĐ-CP), bà Thảo cho rằng, trước đây, các DN hoạt động kiểm định kỹ thuật an toàn lao động (ATLĐ) xin cấp phép tại một đầu mối là Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội (LĐ-TB&XH) thì nay phải xin giấy phép của 10 Bộ với cùng một nội dung công việc.

Cắt giảm ĐKKD trong lĩnh vực lao động hiện vẫn còn cơ học và chưa thực chất.

“Trong nhiều trường hợp, các quy chuẩn, quy trình, biểu mẫu… về kiểm định ATLĐ giống nhau, nhưng các Bộ không thừa nhận kết quả của nhau mà vẫn yêu cầu tham gia đào tạo lại để được cấp chứng chỉ, chi phí đào tạo DN phải trả phí chính thức khoảng 10 triệu đồng/người. Từ những bất cập trên cho thấy thực thi thiếu minh bạch”, bà Thảo nhấn mạnh.

Đứng ở góc độ đại diện cho DN, ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng ban pháp chế, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam khẳng định, danh mục hàng phải kiểm định thuộc lĩnh vực của Bộ LĐ-TB&XH là quá nhiều. Chỉ cần tập trung kiểm định đối với hàng hóa có nguy cơ mất an toàn cao hay sử dụng dành cho mục đích công cộng như loại bỏ các thiết bị có thể tích và áp suất nhỏ, loại bỏ các thiết bị sử dụng nội bộ, không dành cho cộng đồng.

Trong thời gian tới cần rà soát danh mục hàng hóa, tiến tới cắt giảm dựa trên lịch sử tai nạn và thiệt hại, phải so sánh thiệt hại với chi phí kiểm định cho toàn bộ sản phẩm đó.

Quá khó để tuân thủ

Theo đánh giá của các chuyên gia và DN, việc cải cách thủ tục hành chính, cắt giảm ĐKKD của Bộ LĐ-TB&XH trong thời gian qua còn cơ học, còn nhiều điều kiện kinh doanh gây khó khăn cho DN. Dẫn chứng chi tiết hơn về một số nội dung quy chuẩn và quy trình kiểm định mang tính khó hiểu, và gây thiệt hại cho DN, ông Đậu Anh Tuấn đã đưa ra các quy định về quy trình kiểm định bình khí nén có quy định kiểm định mặt trong bình khí nén khi không thể chui vào bên trong bồn khí gas để kiểm tra mặt trong được. Hay kiểm định điều hòa tổng cho tòa nhà bắt buộc phải rút toàn bộ dung môi ra để làm đúng phương pháp thì tòa nhà phải tắt điều hòa, thông gió trong 3-5 ngày, gây chi phí lớn cho DN.

Bên cạnh đó, “phân chia thẩm quyền còn chồng chéo, tại Nghị định 44/2016/NĐ-CP chia phạm vi quản lý hàng hoá của các bộ có tới 9 Bộ cùng phụ trách, mỗi bộ vài mặt hàng. Hay sự chồng chéo do một mặt hàng thuộc thẩm quyền của nhiều Bộ. Ví dụ như bình khí nén ở nhà máy này thì do Bộ LĐ-TB&XH quản lý trong khi cũng cái hình khí nén đó sang nhà máy khác lại do Bộ Công Thương quản lý”, ông Tuấn dẫn chứng…

Ông Nguyễn Minh Quân, Công ty CP Kiểm định KTAT quốc gia ở TP Hồ Chí Minh, phát biểu về những nghịch lý khi ông vốn là một kiểm định viên dày dạn kinh nghiệm phải đối phó với các ĐKKD vô lý. “Tôi chịu nhiều cái tròng, nhiều khi không chịu đựng được cái tròng nào đó thì đã kêu lên cả Thủ tướng. Khiếu nại được giải quyết nhưng vẫn còn rất nhiêu khê, rào cản. Kiểm định ATLĐ là cần thiết và đặc biệt quan trọng, tuy nhiên quản lý nhà nước phải xứng tầm, không gây ra bức xúc cho DN cũng như nhức nhối cho xã hội,” ông Quân nói.

Hiện việc quản lý, kiểm tra chuyên ngành chậm được cải cách trong lĩnh vực lao động, thậm chí có những quy định là “cải lùi”, nhiều văn bản mới được ban hành gây khó khăn hơn cho DN. Quy định về huấn luyện an toàn, vệ sinh lao động thực hiện hình thức, gây tốn kém về thời gian và chi phí cho DN.

TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng CIEM cho rằng, trong thời gian tới cần phải tiếp tục bãi bỏ, cải cách thực chất về quy định về ĐKKD. Đồng thời, thống nhất đầu mối quản lý về an toàn lao động; cắt giảm danh mục mặt hàng quản lý, kiểm tra chuyên ngành theo đúng chỉ đạo của Thủ tướng.