ASEAN và EU ký Hiệp định Vận tải hàng không Toàn diện đầu tiên

Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) và Liên minh châu Âu (EU) ngày 17/10 đã ký Hiệp định Vận tải hàng không Toàn diện (ASEAN-EU CATA) tại Hội nghị Bộ trưởng Giao thông ASEAN lần thứ 28 diễn ra tại Bali, Indonesia. ASEAN-EU CATA là hiệp định vận tải hàng không giữa các khối đầu tiên trên thế giới phản ánh những ý tưởng chính sách mới nhất về quy định vận tải hàng không. Các cuộc đàm phán về hiệp định tái khởi động vào năm 2016 và được kết thúc vào ngày 2/6/2021.

Hiệp định sẽ tăng cường kết nối hàng không giữa ASEAN và châu Âu, tạo điều kiện thuận lợi cho giao lưu nhân dân và kinh tế hai khu vực, giúp hỗ trợ phát triển kinh tế ở cả hai khu vực hậu đại dịch. Sau khi ký kết, các bên sẽ khởi động quá trình phê chuẩn để đưa Hiệp định chính thức có hiệu lực. Nhiều doanh nghiệp ASEAN hi vọng Hiệp định này sớm có hiệu lực. Ông Ang Yuit, Phó chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp vừa và nhỏ Singapore nhận định: “Những gì chúng tôi mong đợi là sẽ có sự tham gia nhiều hơn của các hãng hàng không, giúp việc đi lại giữa ASEAN và EU thuận lợi và hợp lý hơn, giá thành thấp hơn. Khi có nhiều hãng hàng không giá rẻ tham gia vào thị trường, sẽ gia tăng hành khách sử dụng và điều này cũng có lợi cho các doanh nghiệp”.

Bộ trưởng Giao thông Vận tải nước chủ nhà Budi Karya Sumadi, chủ trì Hội nghị Bộ trưởng Giao thông ASEAN lần thứ 28 cho rằng, việc ký kết Hiệp định sẽ tạo ra sức sống cho nền kinh tế toàn cầu, đặc biệt là ở khu vực ASEAN và EU. Hiệp định được kỳ vọng sẽ mở ra cơ hội lớn hơn cho các hãng hàng không của ASEAN và EU trong việc khai thác các dịch vụ hành khách và hàng hóa giữa hai bên và cả ngoài khu vực. Hiệp định cũng giúp tăng cường khôi phục kết nối hàng không giữa hai khu vực sau đại dịch COVID-19, đồng thời cung cấp nhiều điểm đến hơn, tần suất bay nhiều hơn và nhiều lựa chọn đi lại hơn giữa Đông Nam Á và châu Âu.

Trong khi đó, Tổng Thư ký ASEAN Dato Lim Jock Hoi cho rằng, năm nay đánh dấu kỷ niệm 45 năm Quan hệ Đối thoại ASEAN - EU. Để kỷ niệm dấu mốc quan trọng này, ASEAN và EU đã ký kết Hiệp định vận tải hàng không giữa các khu vực đầu tiên trên thế giới, thiết lập một cột mốc quan trọng trong lịch sử hàng không thế giới. Hiệp định ASEAN-EU sẽ tăng cường dịch vụ vận tải hàng không, kết nối con người, văn hóa và doanh nghiệp trên khắp các châu lục, cũng như thúc đẩy tăng trưởng bền vững của ngành Hàng không.

Về phần mình, Cao ủy Giao thông Vận tải châu Âu bà Adina Vlean đánh giá, việc ký kết ASEAN-EU CATA đưa quan hệ đối tác trong lĩnh vực hàng không lên một tầm cao mới. Hiệp định giúp hỗ trợ lĩnh vực hàng không phục hồi sau COVID-19 và khôi phục kết nối rất cần thiết giữa hai khu vực vì lợi ích của khoảng 1,1 tỷ người, bằng cách tạo điều kiện thuận lợi hơn cho hoạt động kinh doanh, thương mại, du lịch và giao lưu nhân dân. Hiệp định thay thế hơn 140 thỏa thuận dịch vụ hàng không song phương, cung cấp một nền tảng mới để hai bên cùng hợp tác, hướng tới cam kết chung vì sự phát triển bền vững của ngành Hàng không. Theo Hiệp định, tất cả các hãng hàng không của EU có thể khai thác các chuyến bay thẳng từ bất kỳ sân bay nào trong EU, đến tất cả các sân bay ở các quốc gia ASEAN và ngược lại đối với các hãng hàng không ASEAN. Điều này sẽ giúp các hãng hàng không EU và ASEAN cạnh tranh với các đối thủ đang nhắm đến thị trường đầy tiềm năng này.

CATA ASEAN-EU tạo nền tảng cho sự hợp tác chặt chẽ hơn giữa ASEAN và EU trong các lĩnh vực như an toàn hàng không, quản lý không lưu, bảo vệ người tiêu dùng và các vấn đề môi trường và xã hội. Sự hợp tác sâu rộng hơn này được xây dựng dựa trên các sáng kiến hiện có như Chương trình hỗ trợ hội nhập khu vực ASEAN tăng cường từ chương trình EU (ARISE Plus) về hỗ trợ kỹ thuật và nâng cao năng lực, hợp tác EU-Đông Nam Á về giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu từ hàng không dân dụng: bù đắp và giảm thiểu carbon chương trình hàng không quốc tế (EU-SEA CCCA CORSIA), hỗ trợ thực hiện CORSIA, và dự án đối tác hàng không EU-Đông Nam Á (EU-SEA APP).

Hội nghị Bộ trưởng Giao thông ASEAN lần thứ 28 từ ngày 16-17/10 và Hội nghị quan chức cấp cao Giao thông vận tải ASEAN lần thứ 54 từ ngày 15-16/10, đều do Indonesia chủ trì, là chuỗi hội nghị thường niên trong khuôn khổ ASEAN nhằm trao đổi kinh nghiệm, thảo luận, đề xuất sáng kiến hợp tác trong lĩnh vực kết nối giao thông vận tải trong ASEAN và giữa ASEAN với cộng đồng quốc tế. Tại hội nghị, các nước thành viên đã thảo luận các biện pháp nhằm thúc đẩy kết nối giao thông vận tải trên bộ, trên biển, và trên không giữa ASEAN và giữa ASEAN với quốc tế.

Bên cạnh đó, hội nghị cũng đưa ra các đề xuất như phê chuẩn thỏa thuận chiến lược về hợp tác hàng không và tìm kiếm cứu nạn hàng hải (SAR) nhằm thúc đẩy hợp tác trong lĩnh vực cứu nạn hàng hải và hàng không giữa các nước thành viên ASEAN. Ngoài ra các nước còn thảo luận về Hướng dẫn ASEAN về hệ thống quản lý môi trường sân bay (EMS), nguyên tắc định hướng về dịch vụ di động dựa trên Ứng dụng vận tải hành khách trong ASEAN, triển khai khuôn khổ tăng cường lưu thông container khu vực nhằm khôi phục hoạt động phân phối hậu cần bị ảnh hưởng bởi đại dịch COVID-19.

Kết thúc hội nghị, các đại biểu nhất trí Hội nghị Bộ trưởng Giao thông ASEAN lần thứ 29 sẽ được tổ chức tại CHDCND Lào vào năm 2023.