Việt Nam đoạt giải “Thành tựu xuất sắc” về đột biến tạo giống

Nhân dịp kỷ niệm 50 năm thành lập Phòng thí nghiệm liên hợp giữa Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) và Tổ chức Nông nghiệp và Lương thực quốc tế (FAO) về ứng dụng kỹ thuật hạt nhân trong lĩnh vực nông nghiệp và lương thực-Phòng thí nghiệm liên hợp FAO/IAEA; Nhân dịp Đại hội đồng IAEA lần thứ 58 diễn ra từ ngày 22-26/9/2014 tại thủ đô Viên, Cộng hòa Áo, IAEA và FAO thông qua Phòng thí nghiệm liên hợp FAO/IAEA đã tổ chức trao giải thưởng cho các cá nhân và tổ chức của các nước thanh viên đã có thành tựu trong lĩnh vực đột biến tạo giống phục vụ cho việc bảo đảm an ninh lương thực.

Các giải thưởng được trao lần này đã trải qua quá trình xét duyệt chặt chẽ với các tiêu chí định lượng cụ thể về các kết quả đạt được trong lĩnh vực đột biến tạo giống bằng bức xạ. Thông qua Bộ Khoa học và Công nghệ, Việt Nam đã gửi 3 hồ sơ đăng ký xét tặng giải thưởng và cả 3 hồ sơ đều được IAEA chấp nhận trao giải thưởng trong đó có một giải thưởng thành tựu xuất sắc.

Đột biến tạo giống bằng bức xạ là kỹ thuật được nghiên cứu ứng dụng ở Việt Nam từ những năm 1970. Với sự giúp đỡ của IAEA, từ những năm 1980, thông qua các dự án hợp tác kỹ thuật, các cơ sở nghiên cứu nông nghiệp của Việt Nam như: Viện Di truyền Nông nghiệp, Viện Khoa học nông nghiệp Miền Nam, Viện Lúa Đồng bằng sông Cửu Long, Trung tâm Hạt nhân TP Hồ Chí Minh, Viện Nghiên cứu hạt nhân Đà Lạt... đã đẩy mạnh hướng nghiên cứu ứng dụng này. Nhiều giống đột biến phóng xạ đã được tạo ra với năng suất cao, chất lượng tốt và chống chịu được với các điều kiện môi trường khắc nghiệt như nhiễm mặn, chống chịu sâu bệnh. Một trong 5 giống lúa phục vụ xuất khẩu chủ lực hiện nay của Việt Nam là được tạo ra từ đột biến phóng xạ. Trên 50% diện tích đất canh tác đậu nành hiện nay là sử dụng giống đột biến phóng xạ.

Việt Nam được IAEA đánh giá là nước đứng thứ 8 trên thế giới trong lĩnh vực nghiên cứu về đột biến tạo giống. Hàng năm, Việt Nam sản xuất 43 triệu tấn lúa, xuất khẩu 6 triệu tấn mang về trên 3 tỷ USD. Sản xuất lúa không chỉ đem lại an ninh lương thực cho Việt Nam mà còn giúp cho người nông dân tăng thu nhập, giảm đói nghèo. Hiện các giống lúa đột biến được gieo trồng trên 3,5 triệu ha và đã làm tăng thu nhập cho người nông dân hàng trăm triệu USD mỗi năm.

Viện Di truyền Nông nghiệp là một trong các đơn vị đi đầu trong lĩnh vực tạo giống bằng đột biến phóng xạ, đã tạo ra được nhiều giống cây trồng như lúa, ngô, đậu tương, hoa…được công nhận là giống quốc gia và gieo trồng trên hàng trăm nghìn ha. Giải thưởng thành tựu xuất sắc về đột biến tạo giống IAEA trao cho Viện là sự kiện quan trọng, đánh dấu bước phát triển mới trong lĩnh vực tạo giống của Viện nói riêng và Việt Nam nói chung