Về nơi ăn Tết Độc lập lớn nhất cả nước

Thứ Tư, 03/09/2014, 14:41
Đối với nhiều làng quê Việt Nam, nói đến tết người dân thường nghĩ đến Tết Nguyên đán vào dịp cuối năm. Nhưng ở quê hương Đại tướng Võ Nguyên Giáp (Lệ Thủy, Quảng Bình) thì Tết Độc lập luôn được tổ chức lớn nhất trong năm. Nhiều lễ hội độc đáo, những nghi thức văn hóa tâm linh, báo công, báo hiếu với gia tộc tổ tiên, giáo dục truyền thống cách mạng được người dân tổ chức vào dịp này.

Chính vì thế hàng chục năm qua, người dân quê hương Đại tướng luôn nhắc nhở nhau “Dù ai đi đâu về đâu/Mồng 2/9 cũng mong về nhà/Về xem lễ hội quê ta/Dưới sông bơi chải nhà nhà cờ bay…”.

Giáo dục truyền thống cách mạng

Bắt đầu độ tiết sang thu, đầu tháng 9 dương lịch hằng năm, những người con Lệ Thủy, Quảng Bình ở mọi miền đất nước, hay ở nước ngoài họ đều về quê hương đón Tết Độc lập, ai không về được họ cũng làm lễ thắp nhang bái vọng tổ tiên, nhung nhớ quê hương. Trước Tết Độc lập ít ngày, bà con ở Lệ Thủy quét dọn đường làng, ngõ xóm để đón con em ở xa. Nhà nhà đều treo cờ đỏ sao vàng tung bay trước hiên nhà.

Từ sáng sớm ngày 2/9, những mẹ, những chị dậy từ lúc gà vừa gáy dứt canh năm để sửa soạn mâm cỗ cúng ngày lễ tết. Nhiều nhà đồ xôi nếp mới, làm gà, mua sắm mâm hoa quả làm sạch sẽ tinh tươm đặt lên bàn thờ, thắp nhang tưởng nhớ công ơn trời biển của Bác Hồ và các anh hùng, liệt sĩ, bày tỏ lòng biết ơn công lao của tổ tiên, cha mẹ. Sau đó mọi người kéo nhau về hai bên dòng sông Kiến Giang thơ mộng xem lễ hội đua thuyền, một lễ hội có từ 500 năm trước. Dòng sông Kiến Giang chạy qua sau lưng nhà Đại tướng Võ Nguyên Giáp, khúc hát sông quê này là nơi ghi dấu bao nhiêu kỷ niệm êm đềm tuổi thơ của Đại tướng.

Hàng vạn người dân Lệ Thủy hò reo cổ vũ cho các đội bơi trong lễ hội đua thuyền truyền thống ngày 2/9. (ảnh tư liệu).

Trước đây, mỗi dịp ngày 2/9, Đại tướng đều sắp xếp để về ăn Tết Độc lập với bà con quê hương, năm nào bận việc nước Đại tướng không về được thì gia đình Đại tướng về. Đứng bên dòng Kiến Giang, lòng người như chùng xuống khi nghĩ tới hình ảnh Đại tướng lên thuyền đi dọc bờ sông động viên các đội bơi và căn dặn bà con quê hương gìn giữ truyền thống cách mạng, giữ gìn ngày hội lễ Tết Độc lập hằng năm. Hoạt động rất có ý nghĩa được chính quyền và nhân dân ở huyện Lệ Thủy, Quảng Bình tổ chức vào dịp Tết Độc lập là công tác “đền ơn, đáp nghĩa”, “uống nước nhớ nguồn”. Tất cả gia đình chính sách đều được chính quyền và người dân quan tâm, giúp đỡ để có cái tết đủ đầy, ấm áp, trọn hiếu, vẹn tình. 

Thương hiệu “đua thuyền Lệ Thủy”

Từ lâu ở miền Trung khi nói đến lễ hội đua thuyền là người ta nghĩ ngay đến “đua thuyền Lệ Thủy”. Từ thế kỷ thứ XV, tiến sĩ đời nhà Mạc  Dương Văn An quê hương Lệ Thủy đã ca ngợi về lễ hội đua thuyền của quê hương mình trong “Ô châu cận lục”. Nhưng lễ hội được tổ chức lớn nhất, quy mô nhất phải kể đến dịp ngày 2/9/1946, khi Lệ Thủy tổ chức mừng Tết Độc lập, cách mạng thành công. Từ đó đến nay, vào dịp 2/9 lễ hội đua lại được tổ chức trong toàn huyện. Để tổ chức hội đua thuyền, các đội đua phải chia thành từng cụm đua trước đó để chọn khoảng 10-12 thuyền đua vào chung kết đúng sáng 2/9. Mỗi làng có một thuyền đua nam gọi là đội “Thuyền bơi” và một đội nữ bằng chèo tay, gọi là “Đò đua”. “Thuyền đua” và “Đò đua” nói lên sự tranh tài bình đẳng giữa nam và nữ.

Đua thuyền truyền thống là ngày hội lớn nhất, vui nhất của nhân dân Lệ Thủy trong năm. Để đóng thuyền bơi, người dân trong làng chọn những cụ già có kinh nghiệm, uy tín tìm thầy, chọn gỗ đóng thuyền, đặc biệt là chọn người bỏ mực (tiêu chuẩn kỹ thuật đóng thuyền) để khi thuyền đóng xong đảm bảo kích thước, độ dày mỏng của ván thuyền, khả năng lướt nước… Chính vì vậy, không làng nào nơi đây chấp nhận chọn thợ của làng khác về đóng thuyền bơi cho làng mình, vì sợ bị thợ bỏ sai mực. Để kiểm tra tốc độ thuyền, người ta đứng trên bờ để xem thuyền đi “ốp 3” hay “ốp 4”. Có nghĩa là, mỗi nhịp bơi, mái chầm xuống nước của trai bơi ngồi cặp trước đẩy ra sau cũng là điểm của mái chầm người thứ 3 hoặc người thứ 4 đưa xuống nước.

Tốc độ của thuyền đi “ốp 4” chắc chắn sẽ nhanh hơn thuyền đi “ốp 3”. Nhưng thuyền đi “ốp 3” hay “ốp 4” không phải do trai bơi quyết định mà do kỹ thuật của thợ đóng thuyền. Đóng được thuyền đi “ốp 4” phải là những thợ giỏi, có kinh nghiệm lâu năm. Được biết, mỗi thuyền đua có tổng cộng khoảng 30 người gồm 13 cặp thanh niên trang tráng, ngoài ra còn có người đánh mõ, người tát nước, lái chính 2 người và lái đề 1 người (gọi là bộ phách lái). Thành tích của mỗi thuyền không chỉ tùy thuộc vào sức khỏe của các trai chèo mà còn tùy thuộc vào bộ phách lái để điều khiển thuyền. Khi tiếng hiệu lệnh đua nổi lên, hàng chục con thuyền tranh tài trên sông Kiến Giang, còn hai bên bờ sông hàng chục ngàn người dân hò reo, la hét cổ vũ cho các đội đua của làng mình. Có thể nói không có một môn thể thao nào ở nước ta lại thu hút đông đảo người xem, cổ vũ như đua thuyền ở Lệ Thủy, có năm đua thuyền đã thu hút hơn 10 vạn người xem. 

Lễ hội đua thuyền truyền thống trên quê hương Đại tướng Võ Nguyên Giáp

Sáng 2/9, trên sông Kiến Giang, huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình, quê hương của Đại tướng Võ Nguyên Giáp, đã diễn ra lễ hội đua thuyền truyền thống đặc sắc chào mừng Quốc khánh. Lễ hội với sự tham gia của 22 thuyền bơi nam và 8 thuyền đua nữ. Trong đó thuyền bơi nam được chia thành hai bảng A và B. Sau quá trình đấu sức vượt qua 23km đường đua dọc sông Kiến Giang, kết quả, bảng A: Đội cán đích đầu tiên của thuyền bơi nam là Mai Thủy (xã Mai Thủy), đội về nhì là Tiền Thiệp (xã Xuân Thủy), đội về ba là An Xá (xã Lộc Thủy); bảng B: Nhất đội Lộc Hạ (xã An Thủy), nhì đội Phú Thọ (xã An Thủy); về thuyền đua nữ: nhất đội Thượng Phong, nhì đội Đại Phong (xã Phong Thủy). (H.K.)

Dương Sông Lam
.
.
.