Ung thư gan - bệnh trọng nhưng khó nhận biết

• Bị gan nhiễm mỡ không do rượu có thể dẫn đến ung thư gan nguyên phát

Theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới, Việt Nam có tỷ lệ mắc ung thư gan theo giới tính nam cao thứ 3 thế giới, chỉ đứng sau Mông Cổ và Lào. Tại Việt Nam, ung thư gan đứng đầu trong các loại ung thư phổ biến nhất ở nam giới và thứ 5 ở nữ giới với số mắc năm 2018 là 25.335 ca, làm tử vong khoảng 22.000 người mỗi năm.

Vỡ u khổng lồ mới biết mình bị ung thư gan

Vừa trải qua ca “đại phẫu” tại Khoa Phẫu thuật Gan mật, Bệnh viện (BV) Việt Đức, anh T.V. L. (47 tuổi, ở Nghệ An) đến giờ vẫn bàng hoàng khi biết mình được bác sĩ mổ cấp cứu lấy ra khối u gan “khủng” có kích thước 101x112x136mm.

Một ca phẫu thuật ung thư gan của các bác sĩ Khoa Phẫu thuật Gan mật, Bệnh viện Việt Đức.

Theo các bác sĩ, đây là một trường hợp của bệnh lý ung thư biểu mô tế bào gan nguyên phát (HCC) rất nguy hiểm. May mắn, bệnh nhân được phát hiện, xử lý kịp thời và điều trị hiệu quả. Anh L. mắc bệnh ung thư gan rất phổ biến ở Việt Nam, chiếm tới 80% tổng số ca mắc ung thư gan. Điều đáng nói là trước đó anh L. không hề biết gì mình có khối u trong gan, chưa kể là khối u đó đã to dần lên và có kích cỡ khủng mà cơ thể anh không chịu nổi, dẫn đến khối u bị vỡ.

Theo lời kể của anh L., trước đó anh hoàn toàn khỏe mạnh, không có triệu chứng gì của bệnh gan. Gần đây, bị đau bụng dữ dội, không nghĩ mình bị u gan, anh L. tự mua thuốc uống nhưng không thấy đỡ. Ngày 18-6-2020, anh được chuyển từ một bệnh viện trong Nghệ An đến BV Việt Đức trong tình trạng đau bụng nhiều, bụng chướng. Chụp cắt lớp ổ bụng trên hệ thống CT 64 dãy cho thấy anh có khối u gan phải khổng lồ, kích thước 101x112x136mm. Nghiêm trọng hơn, khối u gan này đã bị vỡ.

Tình trạng có khối u trong gan nhưng không biết, chỉ tới khi có triệu chứng đi khám mới phát hiện mắc ung thư gan như anh L. không phải ít. Do dấu hiệu giai đoạn sớm của bệnh ung thư gan mờ nhạt nên nhiều người không phát hiện ra bệnh để đi khám, tầm soát, khi tới viện thì ở vào giai đoạn muộn.

Bị gan nhiễm mỡ không do rượu có thể dẫn đến ung thư gan

Theo TS.BS Đỗ Tuấn Anh - Trưởng khoa Phẫu thuật Gan mật, BV Việt Đức cho biết: Gan là tạng lớn nhất cơ thể, có chức năng thải độc, bài tiết mật, tạo yếu tố đông máu và chuyển hóa. Ung thư gan nguyên phát là ung thư xuất phát từ gan, đa phần là ung thư biểu mô tế bào gan (HCC), ngoài ra còn có ung thư đường mật trong gan, u nguyên bào gan... Yếu tố nguy cơ chính dẫn đến ung thư gan nguyên phát là xơ gan do các nguyên nhân như viêm gan B, C; bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu.

Còn theo các chuyên gia của Bệnh viện K, 80% bệnh nhân mắc ung thư HCC có biểu hiện của xơ gan, do đó các yếu tố nguy cơ của xơ gan cũng được xem là yếu tố nguy cơ của HCC. Bên cạnh đó, việc nhiễm virus viêm gan B làm tăng nguy cơ phát triển ung thư HCC 100 lần. Khoảng 80% các trường hợp mắc ung thư HCC trên thế giới và khoảng 70% ở Việt Nam là do virus viêm gan B gây ra.

Mỗi năm có khoảng 0,5% những người nhiễm virus viêm gan B mạn tính sẽ phát triển thành ung thư biểu mô tế bào gan. Nguyên nhân tiếp theo gây ung thư gan là virus viêm gan C, chiếm khoảng 30-50% các trường hợp mắc ung thư biểu mô tế bào gan ở Mỹ, và khoảng 7% các trường hợp mắc ung thư HCC ở Việt Nam.

Viêm gan B, C được coi là “sát thủ thầm lặng” vì nhiều người mắc bệnh nhưng không biết để phòng ngừa, do vậy vô tình lây lan ra cộng đồng. GS.TS Nguyễn Văn Kính, nguyên Giám đốc Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương cho biết, Việt Nam có khoảng 8 triệu người nhiễm viêm gan B và C, trong đó có 90% không biết mình mắc bệnh, chỉ đến khi vàng mắt, vàng da, bụng trướng mới đi khám thì hầu hết bệnh nhân đã ở giai đoạn mạn tính, xơ gan, xơ gan mất bù, ung thư gan.

Tuy là căn bệnh nguy hiểm, song dấu hiệu cảnh báo của ung thư gan thường không rõ ràng, theo các chuyên gia gan mật của BV Việt Đức, những dấu hiệu sớm phải kể đến là: Chán ăn, đau tức hạ sườn phải, chướng bụng, vàng da, củng mạc. Khi có biểu hiện sút cân, suy kiệt, tắc mật nhiều là thời điểm đã bước vào dấu hiệu muộn của bệnh ung thư gan nguyên phát. Ung thư gan có thể di căn theo đường máu, bạch huyết và di căn đến phổi, xương.

Ung thư gan hiện nay vẫn là nỗi ám ảnh với nhiều người vì tiên lượng khó hơn các bệnh ung thư khác và đặc biệt đây là căn bệnh đang gia tăng ở Việt Nam. Vì vậy, các chuyên gai gan mật của BV Việt Đức đưa ra lời khuyên, phòng bệnh luôn luôn được ưu tiên hơn chữa bệnh.

Những người có nguy cơ mắc ung thư gan như viêm gan B, C, xơ gan do rượu… cần được làm test sàng lọc qua siêu âm và xét nghiệm chất chỉ điểm ung thư (không bắt buộc) để phòng ngừa khả năng mắc bệnh. Ngoài ra, những phương pháp dự phòng khác là tiêm phòng vaccine viêm gan B, hạn chế rượu bia, kiểm tra sức khỏe định kì 6 tháng/lần, ăn uống khoa học, hoạt động thể lực thường xuyên.