UBTV Quốc hội cho ý kiến dự Luật Đặc xá
Trong dự luật trình Quốc hội trước đây, Ban soạn thảo đề nghị quy định thời hạn tối thiểu chấp hành bản án của toà để xét đặc xá. Tuy nhiên, lần này, theo Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu, để đảm bảo quyền của Chủ tịch Nước trong việc thực hiện đặc xá, dự thảo luật quy định mang tính nguyên tắc chung, không quy định cụ thể thời gian tối thiểu phải chấp hành bản án. Điều này để đảm bảo sự linh động trong từng điều kiện, hoàn cảnh cụ thể để Chủ tịch Nước có quyết định phù hợp.
Về điều kiện đề nghị được đặc xá nhân các sự kiện trọng đại hoặc ngày lễ lớn của đất nước (như Quốc khánh, ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước), người đang chấp hành hình phạt tù có thời hạn được đề nghị xét đặc xá phải chấp hành tốt quy chế, liên tục được xếp loại cải tạo từ khá trở lên, khi được đặc xá không làm ảnh hưởng đến an ninh - trật tự, đã chấp hành hình phạt tù có thời hạn được một thời gian nhất định (mức cụ thể do Chủ tịch Nước quyết định).
Các trường hợp đã lập công lớn, có thành tích đặc biệt khác trong thời gian chấp hành hình phạt tù (có xác nhận của trại giam, trại tạm giam); là đối tượng hưởng chính sách ưu đãi theo quy định pháp luật; người mà khi phạm tội đang tuổi vị thành niên; người tại thời điểm xét đặc xá đã từ 70 tuổi trở lên… sẽ được ưu tiên khi xét đặc xá.
Ngoài ra, dự án luật cũng quy định các trường hợp được ưu tiên như người đang mắc bệnh hiểm nghèo hoặc ốm đau thường xuyên, có hoàn cảnh gia đình đặc biệt khó khăn, bản thân là lao động duy nhất trong gia đình…
Các trường hợp không được đề nghị đặc xá gồm: Người đang có kháng nghị theo trình tự giám đốc thẩm, tái thẩm bản án hoặc quyết định đã có hiệu lực pháp luật theo hướng tăng nặng hình phạt; người đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự về một hành vi phạm tội khác…
Theo Phó Chủ tịch Uông Chu Lưu, việc quy định thẩm quyền và thời hạn giải quyết khiếu nại, tố cáo liên quan đặc xá cũng quy định rõ ràng hơn, đảm bảo quyền lợi người khiếu nại, tố cáo được giải quyết đúng quy định.
Theo đó, giám thị trại giam, trại tạm giam có trách nhiệm xem xét, giải quyết khiếu nại trong thời hạn 3 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được khiếu nại. Nếu không đồng ý với kết quả giải quyết khiếu nại của giám thị trại giam, trại tạm giam thì trong 3 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được kết quả giải quyết khiếu nại, người khiếu nại có quyền tiếp tục khiếu nại lên Bộ trưởng Bộ Công an, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng.
Trong thời hạn 7 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được khiếu nại, Bộ trưởng Bộ Công an, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng phải có trách nhiệm xem xét, giải quyết và quyết định giải quyết khiếu nại của Bộ trưởng Bộ Công an, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng là quyết định cuối cùng. Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Thu Ba đề nghị cần có quy trình giải quyết khiếu nại mang tính đặc thù, vì đối tượng khiếu nại khác với thông thường.
UBTV Quốc hội cũng khẳng định việc bổ sung quy định mới "Các hành vi bị nghiêm cấm trong thực hiện đặc xá" là rất cần thiết. Theo đó, nghiêm cấm mọi hành vi lợi dụng, lạm dụng chức vụ, quyền hạn để đề nghị đặc xá cho người không đủ điều kiện được đặc xá; không đề nghị đặc xá cho người có đủ điều kiện.
Nghiêm cấm hành vi vi phạm pháp luật khác làm cản trở người bị kết án phạt tù thực hiện quyền được đề nghị đặc xá; nghiêm cấm nhận hối lộ, sách nhiễu trong xét đặc xá, cố ý cấp hoặc từ chối cấp các giấy tờ cần thiết liên quan đến người được đề nghị đặc xá trái quy định...
