Thấp thỏm khi sống hai bên sông trong mùa mưa lũ

Có mặt tại bản Lè, xã Châu Quang (Quỳ Hợp, Nghệ An) trước mắt là bãi đất cát và cây cỏ dại mọc hai bên sông Nậm Tôn. Theo người dân thì trước đây là bãi đất tốt tươi trồng hoa màu xanh tốt, mấy năm trở lại đây bị bồi lấp thành bãi cát khiến đất không thể canh tác được. Đường mương nước thủy lợi cũng bị sạt lở khiến nước không thể dẫn vào ruộng, muốn canh tác phải dùng máy bơm nước lên để có nước. Trước đây, nhà bà Lữ Thị Hương cách sông Nậm Tôn cả trăm mét, nhưng bây giờ chỉ vài bước chân là đã ra đến mép sông. Hàng năm, cứ đến mùa mưa là bà lại lo lắng cho mảnh đất nhỏ trong vườn còn sót lại bị sông lấn vào bờ thêm một ít. “Còn lại có mảnh vườn nhỏ để trồng hoa màu nhưng mà không biết có được thu hoạch không. Những nơi sát mép sông dễ bị lở trôi, mới có mấy năm mà mảnh vườn còn có chút xíu nữa. Không biết sau vài năm nữa có còn nhà nữa không chứ cũng dễ có nguy cơ nó nuốt luôn cả nhà lắm”, bà Hương lo lắng.

Lòng sông một ngày một rộng ra, đất nông nghiệp ngày càng thu hẹp lại.

Cũng như nhà bà Hương, ngôi nhà anh Lư Văn Lý cũng cách bờ sông một đoạn không xa. “Trước kia nhà có hơn 5 sào ruộng hai lúa nhưng mấy năm ni 3 sào đã bị sạt lở, còn 2 sào thì không thể sản xuất được do cát vùi lấp”. Chiếc máy tuốt lúa mua từ năm 2007 để tuốt lúa cho gia đình và bà con trong xóm để kiếm thêm thu nhập. Nhưng đã 3 năm nay, chiếc máy nằm im một chỗ vì lúa trong làng cũng ít dần, mà lúa nhà anh thì không sản xuất được nữa. Để có lúa gạo ăn, gia đình phải mua hoàn toàn, tình trạng này không riêng gia đình anh Lý, bà Hương mà nhiều người dân khác đều gặp phải.

Trước tình trạng sạt lở nói trên, nhiều giải pháp đã được đưa ra trong đó có giải pháp di dời tái định cư cho những hộ dân nói trên nhưng vẫn chưa thể thực hiện được. Theo anh Trương Ngọc Bình - Cán bộ phòng Nông nghiệp huyện Quỳ Hợp cho biết, vấn đề này cũng đang là vấn đề đau đầu của địa phương, chính quyền cũng rất nóng lòng để có phương án chống sạt lở cho nhân dân nhưng do kinh phí không có “Mỗi hộ dân được hỗ trợ 20 triệu đồng để di dời, đã có thống kê 94 hộ dân cần được di dời. Tuy nhiên, cũng khó khăn do GPMB cũng như cơ sở hạ tầng chưa có nên dân chưa chuyển đến được. Trước tình trạng sạt lở như trên, vì không có kinh phí nên chỉ chọn một số vị trí trọng yếu có nguy cơ sạt lở cao để xây dựng 1,7km trên 22km hai bên sông Nậm Tôn và Sông Dinh. Trước mắt, phải huy động  nhân dân để đóng cọc, trồng tre hạn chế sạt lở…”, anh Bình cho biết thêm.

Được biết, huyện Quỳ Hợp có sông Dinh và các nhánh sông Nậm Chỏng, Nậm Tôn, Huổi Tiềm chảy qua trên địa bàn với tổng chiều dài là 46,5km. Do ảnh hưởng của mưa lũ các đoạn sông bị sạt lở có tổng chiều dài 24,4km làm ảnh hưởng đến 490 hộ dân và 55,7ha đất ở và đất sản xuất nông nghiệp. Giải pháp tình thế là trồng tre, đóng cọc và xây bờ kè với chiều dài 1,7km/22km thì như “muối bỏ bể”, vì trước sự hung tợn của dòng sông trong mùa mưa lũ thì không ai biết được sau mùa mưa điều gì sẽ xảy ra. Chính quyền và các sở ban, ngành cần đưa ra giải pháp bền vững hơn để người dân sinh sống hai bên sông yên tâm sinh sống, an cư lạc nghiệp